T.12.07.2003
E.2003/179
K.2003/237

Disiplin soruşturmasının kamu davasının sonuna kadar bekletilmesi
Dava zamanaşımı

(Av.K. m.140/2, 158, 159/2; 4616 sayılı K. m.1)

Konya Barosu Disiplin Kurulu'nun, avukat hakkında ?uyarma? cezası verilmesine ilişkin 23.01.2001 günlü ve 2001/23 esas, 2002/1 karar sayılı kararına yapılan itiraz üzerine Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu'nun 21.03.2003 günlü ve 2002/340 esas, 2003/79 karar sayılı kararıyla onanmış; ancak sözü edilen kararımız, Adalet Bakanlığı'nın 22.05.2003 tarihli ve (10915) sayılı işlemiyle onaylanmayarak bir daha görüşülmek üzere dosyasıyla birlikte geri gönderilmiştir.

Adalet Bakanlığı'nın geri gönderme kararının gerekçesinde, özetle ?şikayet edilen avukatın şikayete konu eylemi nedeniyle Seydişehir Ağır Ceza Mahkemesi'nce yargılandığı ve 4616 sayılı kanunun l.maddesi gereğince kamu davasının kesin hükme bağlanmasının ertelenmesine karar verildiği, bu karar karşısında kamu davasının sonuçlandığı kabul edilemeyeceğinden Avukatlık Kanunu'nun 140/2.maddesi uyarınca disiplin kovuşturmasının ceza davasının sonuna kadar bekletilmesi gerekirken eylem tarihi olan 16.07.1997'den itibaren anılan kanunun 159/2.maddesinde öngörülen 4,5 yıllık zamanaşımının dolduğu gerekçesiyle Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu'nca verilen kararda isabet görülmediği? bildirilmektedir.

Kurulumuzca tekrar yapılan incelemede, aşağıda belirtilen hususlar üzerinde görüş birliğine varılmıştır.

1) 21.02.2000 tarihinde yürürlüğe giren 4616 sayılı ?23 Nisan 1999 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı şartla salıverilmeye, dava ve cezaların ertelenmesine dair kanun?un 4/2 maddesine göre ?dava zamanaşımı süresi içinde erteleme konusu suç ile aynı veya daha ağır şahsi hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir suç işlenmeksizin geçirildiğinde, ertelemeden yararlananlar hakkında kamu davası açılmaz. Açılmış olan davanın ortadan kaldırılmasına karar verilir? hükmü yer almaktadır. Bu hüküm nazara alındığında 4616 sayılı yasanın örtülü bir ?Af Kanunu? olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda disiplin kovuşturmasının, dava zamanaşımına kadar bekletilmesini gerektiren hukuki bir sebep bulunmamaktadır.

2) Bilindiği gibi Kurulumuza gelen disiplin kovuşturmasına ilişkin davaların yerel Baro Disiplin Kurulları'nda yapılan incelemeleri uzun bir süreyi gerektirmektedir. Disiplin kovuşturmasına konu teşkil eden eylem hakkında kamu davası açılmış olması halinde Avukatlık Yasası'nın 140/2 maddesi uyarınca kovuşturma, kamu davasının sonuna kadar bekletilmekte, böylece disiplin kovuşturmasının neticelenmesi birkaç yılı bulmaktadır. Adalet Bakanlığı'nın görüşü doğrultusunda düşündüğümüzde, birkaç yıl Baro Disiplin Kurulları'nda kamu davasının sonucu için bekletilmiş bulunan disiplin dosyaları buna ek olarak 4616 sayılı yasa uyarınca dava zamanaşımının süresi sonuna kadar bekletileceğinden, disiplin dosyaları zamanaşımına uğrayacak, böylece disiplin hukuku yönünden Avukatlık Yasası ve Meslek Kuralları'na açıkça aykırılık oluşturan eylemler cezasız kalabilecektir.

Dava zamanaşımının beklenilmesi, disiplin dosyaları için de uygulanması gereken ?usul ve dava ekonomisi? ile ?yargılamanın çabuklaştırılması? ilkesine de ters düşecek bir uygulama olacaktır.

Bütün bu haklı nedenlerle, 4616 sayılı yasaya göre kamu davasının kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi halinde, ceza yargısından bağımsız olarak, ancak ceza mahkemesi dosyasındaki kanıtlardan da yararlanmak suretiyle disiplin kovuşturmasını sonuçlandırmak ve gereken kararı vermek Baro Disiplin Kurulu ile Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu'nun görevi olmalıdır.

3) 4616 sayılı Yasaya göre kamu davasının ertelenmesi üzerine disiplin kovuşturmasının da beş yıl süreyle bekletilmesi, haklarında ceza davası açılan avukatların bir biçimde ödüllendirilmesi anlamına gelecektir. Böyle bir sonuç, Avukatlık Yasasının 159.maddesinde belirtilen zamanaşımının arttırılması ile beklenen amaca uygun olmayacağı gibi, anılan Yasanın 158.maddesinde öngörülen delillerin serbestçe takdiri ilkesine ve ceza vermenin amacına da aykırılık oluşturacaktır.

Ceza hukukundaki suç kavramının dar yorumu, görevleri ceza hukukundan bağımsız olarak avukatlık onurunu, düzen ve geleneklerini, meslek kurallarını ve özellikle meslek itibarını korumak olan disiplin kurullarını çok sınırlı bir çerçeve içinde düşünmek ve karar vermek zorunluluğu ile karşı karşıya bırakabilir. Böyle bir durum, avukatların disiplin hukuku yönünden denetimlerinin olanaksız hale gelmesi sonucunu doğurabileceğinden, son derece sakıncalı görülmektedir. Herhalde yasa koyucunun amacı da disiplin kovuşturmasını zorunlu olarak uzatmak ve mesleğin etik kuralları yönünden kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak değildir.

4) 4616 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra itiraz üzerine Kurulumuzca incelenen çok sayıda disiplin dosyasına ilişkin olarak, kovuşturma konusu eylemden dolayı açılan kamu davasının kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi halinde ceza yargısından bağımsız olarak, ancak ceza mahkemesi dosyasındaki delillerden de yararlanmak suretiyle karar vermenin Baro Disiplin Kurulları'nın görevi olduğu görüşü benimsenmiş ve Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu'nun bu husustaki kararları Adalet Bakanlığı'nca da onaylanmıştır. Bu hususta yerleşmiş uygulamaya örnek olarak Bakanlığın 30.12.2002 tarihli ve (26788) No.lı işlemi gösterilebilir.

Sonuç olarak, yukarıda açıklanan nedenlerle, Adalet Bakanlığı'nın onaylamamaya ve geri göndermeye ilişkin kararında belirtilen gerekçeler yerinde görülmediğinden, Kurulumuzun 21.03.2003 günlü ve Esas:2002/140, Karar: 2003/79 sayılı kararının aynen kabulüne ve sonucun 1136 sayılı Yasanın 157/7.maddesi hükmü uyarınca Bakanlığa bildirilmesine oybirliği ile karar verildi.