İntihar ve İnternet
Böyle bir haber sebebiyle bu yazıyı yazabileceğimi hiç düşünmemiştim daha önceleri. Bilgisayarların birbirleriyle haberleşmesi için yaratılan bir projenin başlıkta da görüldüğü gibi ?INTIHAR?a yol açacağını acaba projenin yaratıcıları öngörebilir miydi?
Yazyıyı yazmama sebep olan olay geçtiğimiz ay ABD?de meydana geldi. Arizona, Phoenix?te yaşayan 21 yaşındaki Brandon Vedas sayılarının yaklaşık olarak 9000 olduğu tahmin edilen ?İntihar Siteleri?nden birine bağlandıktan sonra kendisini web kamerası ile izleyen yaklaşık 12 kişinin önünde alkol, hap ve marihuanadan oluşan bir karışımı içerek intihar etti ve ertesi gün annesi tarafından odasında ölü bulundu.
11 Ocak 2003 günü Brandon, ?Ripper? nicki ile sık sık bağlandığı bir sohbet odasına girdi ve sanal arkadaşlarıyla buluştu. Aynı zamanda web kameraları ile de birbirlerini görebiliyorlardı. Bir süre sonra alkol ile birlikte hap almaya başladı. Sanal arkadaşlarından biri; ?Bir tane daha al, hayır hayır 1000 tane al.? Diğeri ise ?Bu yetmez daha fazla al. Senin yaşayıp yaşamayacağını veya karanlığa gömülüp gömülmeyeceğini izlemek istiyorum.? Dedi.
Sanal arkadaşları ?Grphish?, ?Smoke2K?, ?TheKat? ve diğerleri onun gözlerinin yavaş yavaş kaydığını ve gözkapaklarını kapandığını gördüler. Sonuçta o, komaya girdi ve öldü. Sanal arkadaşları sanki bir korku filmi veya dram izlemiş gibi, güzel bir filmin sonrasında yataklarına gidip uyudular.
Brandon?un annesi bu olanlara inanamıyor; ?Bu insanlar bu yaptıklarıyla nasıl yaşayabilirler? Sanki acıklı bir operayı izlediler. Brandon henüz yaşarken onlar, oğlumu kendi hayatına son vermesi için kışkırttılar.
Kontrol edilmeyen ve bir yöneticisi olmayan bir intihar sitesinin forum alanlarında sürekli ölüm konuşuluyor. Onlar için bu forum alanları övünç kaynağı, adeta bir tapınak. Buralarda birbirlerine niçin intihar etmek istediklerini, intihar teşebbüslerini anlatıp birbirlerini intihar etmeye teşvik ediyorlar. Onlar için intihar eden kişi bir kahraman oluyor.
Brandon?un ağabeyi şimdi sohbet kayıtlarını inceliyor. Onun sanal arkadaşları kendi intihar deneyimlerini anlatıp onu cesaretlendirmişler ve onun ?kahraman bir gangster olacağını söylemişler. Yasalara göre ise bu sanal arkadaşları suçlayabilecek bir yasa maddesi yok. Phoenix polis merkezinden yapılan açıklamada bu intiharın herhangi bir suç unsuru taşımadığı belirtiliyor.
Psikologlar ise internette çok zaman geçiren çocukların ve gençlerin günlük hayatlarında sessiz, içine kapanık ve güvensiz kişiler olduklarını bu sebeple internet üzerinde kazandıkları yeni kimlikleri ile bu yeni toplumda saygınlık kazanmak için çeşitli yollara başvurabileceklerini belirtiyorlar. Bu olayda da sitedeki diğer kimselerin kışkırtmalarına gencin ruhsal bunalımları eklenince bu sonucun meydana geldiği belirtiliyor.
Eğer böyle bir olay ülkemizde yaşanırsa yasal durum ne olur?
Bu soruya cevap vermek hukukumuz açısından kolay, çünkü intihara teşviki suç olarak düzenleyen bir madde var Türk Ceza Kanunu?nda, 454. madde. Maddeye göre:
?Birini intihare ikna ve buna yardım eden kimse müntehirin vefatı vuku bulduğu takdirde üç seneden on seneye kadar ağır hapis cezasına mahküm olur.?
Yasa metnindeki ikna ve yardım kelimeleri arasındaki ?ve? bağlacını bunların her ikisinin de bir arada bulunmasının zorunlu olduğu şeklinde yorumlamamak gerekir. İntihar edenin buna ikna edilmesi veya fiillen bu eylemi gerçekleştirmesine yardım edilmesi ( örneğin silahın, ilaçların verilmesi ) bu suçun gerçekleşmesi için yeterli olacaktır. İknanın tam bir ikna olması da gerekmez. Kişide intihara karar verme sürecini başlatmak veya hızlandırmak ta bu madde kapsamında değerlendirilmelidir.
İnternet üzerinde yukarıdaki gibi bir sohbet odası veya forum aracılığıyla ortaya çıkabilecek bir intihar olayında dikkat edilmesi gereken en önemli husus kişinin intihara teşvik edilip edilmediğine ilişkin kayıtların var olup olmadığıdır. Basitçe söylemek gerekirse, mIRC gibi bir program ile bir sohbet odasına girilmişse mIRC ın log kayıtlarına bakmak gerekecektir. Eğer web tabanlı bir sohbet odasında bu sohbet olmuşsa web sitesinin kayıt yapmaya imkan verip vermediğine veya IRC sunucusunun kayıtlarına bakılacaktır. Tabii yukarıdaki olaydaki gibi web kamerasının aldığı görüntüler de delil olarak kullanılabilecektir.
Görüldüğü gibi yasalarımızda böyle bir olay karşısında uygulanabilecek bir madde vardır. Fakat intihar gibi çok acı bir olayın ardından gelecek bir ölümden sonra birilerine ceza vermek hukuk açısından gerekli, haklı ve yeterli olsa bile geride kalanların acılarını hiçbirşey telafi etmeyecektir. Bu sebeple ebeveynlere bazı önerilerim olacak.
· Çocuklarınızın dertleriyle yakından ilgilenin.
· Unutmayın ki artık çocuklarınızın yaşayabileceği fizik dünyadan ayrı bir siber dünya var. Bu dünyayı tanımaya çalışın.
· İnternette gezilen her yeri gösteren programları kurun. Çocuğunuzun nerelere girip çıktığını tespit etmeye çalışın.
· Filtreleme özelliğine sahip browserları kurun. Bu sayede çocuğunuzun istemediğiniz yerlerde gezinmesini önleyebilirsiniz.
· Çocuklarınızı internetle uzun süre başbaşa bırakmayın özellikle de daha melankolik olunan gece saatlerinde interneti kullanmalarına izin vermeyin.
· Şüphelendiğiniz web sitelerinde, çocuğunuza gelen ve tespit edebildiğiniz mesajların içinde suç unsuru olduğuna inandığınız hususları hiç çekinmeden emniyet birimlerine iletin.
· Çocuklarınızın davranışlarını özellikle internetten sonra çok iyi gözlemleyin. Davranış değişikliklerini gerekirse bir psikoloğa danışmaktan çekinmeyin.
İnternet çocuklar ve gençler için yararlı olduğu kadar onların en fazla sömürülmelerine ve zarar görmelerine de yol açmaktadır. İnternet üzerindeki suçların çoğu 16-22 yaş grubu arasına dağılmış çocuklar ve gençler tarafından işlenmektedir. Bu suçlar çok geniş yelpazeye yayılmış bulunmaktadır. Suç işleyen çocuklar ve gençler olduğu gibi, kendisine karşı suç işlenen çocuklar ve gençler de vardır. Bugün bazı ülkelerde internet üzerinden çocuk pornografisi ve istismarının önlenmesi için yasalar çıkarılmıştır. Fakat yasalar çocuklarınızı her zaman koruyamaz çoğu zaman da olay olduktan sonra devreye girerler. Bu sebeple çocuğunuzla aranızdaki zaman ve teknoloji farkını biraz olsun kapatmaya çalışın.
İnsanlığın ortak bilgisini paylaşmak için icat ettiği bu en güzel buluşun kabusa dönüşmesini engellemek için sizlere de çok büyük görevler düşüyor.