TAŞIT KANUNU

    Kanun Numarası: 237

    Kabul Tarihi: 05/01/1961

    Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 12/01/1961

    Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 10705

    KANUNUN ŞÜMULÜ:

    Madde 1 - a) Genel bütçeye dahil dairelerle katma ve özel bütçeli idareler ve bunlara bağlı sabit ve döner sermayeli müesseseler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile mahallî idare birlikleri,

    b) İktisadi Devlet Teşekkülleri ve özel kanun ve kararnamelerle kurulan her çeşit banka ve teşekküller,

    c) Yukardaki (a) ve (b) fıkralarında yazılı daire, idare, banka, teşekkül ve müesseselerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları teşekkül ve müesseseler,

    d) (Değişik bent: 07/02/1990 - 3612/46 md.) Kamuya yararlı derneklerden Başbakanlıkça lüzumlu görülenler tarafından kullanılacak taşıtlar bu Kanun hükümlerine tabidir.

    Madde 2 - Traktör, arazöz, motorla işleyen her çeşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları münhasıran askeri maksatlar için kullanılan ve ordunun silah ve teçhizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabi değildir.

    TARİFLER:

    Madde 3 - a) Kurum: 1 inci madde hükmüne giren bütün daire, teşekkül ve müesseseleri,

    b) Taşıt: Motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını,

    c) Arazi binek: Bütün tekerlekleri muharrik binek taşıtlarını,

    d) Kaptı kaçtı: Asgari iki sıra oturma yeri bulunan kapalı ve insan taşımaya mahsus taşıtları,

    e) Arazi kaptıkaçtı: Bütün tekerlekleri muharrik olan kaptıkaçtıları,

    f) Pikap: Şoför mahallinde şoför dahil 3 kişiye kadar oturacak yeri ile arkasında azami 1750 kilograma kadar yük taşımak için yeri bulunan motorlu taşıtları,

    g) Arazi pikap: Bütün tekerlekleri muharrik olan pikapları,

    h) Panel: Yük taşıma yeri tamamen kapalı olan pikapları,

    ifade eder.

    TAŞIT VERİLECEKLER:

    Madde 4 - Emirlerine ve zatlarına binek otomobili verilenler (1) sayılı cetvelde, makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar (2) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

    Madde 5 - Birinci maddede yazılı kurumlar daimi hizmetleri için Bakanlar Kurulundan karar almak şartiyle yalnız birer hizmet arabası bulundurabilirler. Bu hizmet arabaları ihtiyaca göre Station Wagon binek, kaptıkaçtı tiplerinden biri olabilir.

    Madde 6 - Kurumlar (1) ve (2) sayılı cetvellerde yazılı makam ve hizmetler için hizalarında gösterilen arabalardan fazla taşıt bulunduramıyacakları gibi daimi hizmetler için beşinci maddede yazılı tipte bir arabadan fazla araç kullanamazlar.

    KURUMLARIN EDİNEBİLECEKLERİ TAŞITLAR:

    Madde 7 - (Değişik fıkra: 21/04/2005 - 5335 S.K./6.mad) *1* Kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamaları esastır. Bu şekilde temini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtlar diğer yollarla edinilebilir.

    Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.

    Bu taşıtlar münhasıran resmi hizmetin ifasında kullanılmak üzere daire veya kurumlarının sorumlu makamlarınca tevzi ve tahsis olunurlar.

    Şehir ve kasabalarla demiryolları istasyonlarından ve gündelik muayyen tarifelerle işleyen Devlete, belediyelere ait taşıt güzergahından uzak bulunan mevkilerdeki teşkilat ve işyerlerinde devamlı veya geçici olarak görevli memur, subay ve hizmetlileri ve bu mevkide oturan ailesi efradını ve okula giden çocuklarını oranın bağlı bulunduğu şehir ve kasabaya veya en yakın muayyen tarifeli taşıt güzergahına götürüp getirmek için birinci fıkrada yazılı taşıtlardan tahsis edilebilir.

    Şehir ve kasaba hudutları içerisinde olmakla beraber tren, otobüs gibi gündelik muayyen tarifelerle işleyen taşıt güzergahından uzak bulunan münferit mevkilerdeki teşkilat ve iş yerlerinde devamlı veya geçici olarak görevli memur ve hizmetlilerin bu mevkiler ile en yakın muayyen tarifeli taşıt güzergahına götürüp getirilmesi için de bu taşıtlar kullanılabilir.

    Devlet dairelerinin sıkışık bulunduğu büyük merkezlerde işletilen muayyen tarifeli taşıtlarla memurların zamanında iş başında bulunmalarını temin edecek yeterlikte olmadığı hallerde kurumlarca ve Devlet dairelerince memurlar için otobüs seferleri ihdas olunabilir.

    Bu otobüsler Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca tasdik olunacak esaslar dairesinde işletilebilir.

    Madde 8 - Bu kanuna bağlı (2) sayılı cetvelde yazılı taşıtlar yalnız hizalarında gösterilen hizmetlerde kullanılabilirler. Tören, hususi ve resmi davetlerde makamı işgal eden zatlar refakatlerine ailelerini de alabilirler. Kurumlara ait hizmetler için memurlar da makamı işgal eden zatın refakatinde veya makamın müsaadesiyle bu taşıtlara binerler.

    KURUMLARIN SATIN ALACAKLARI TAŞITLARIN BEDELİ:

    Madde 9 - Kurumların satın alacakları taşıtların azami satınalma bedelleri, her yıl bütçe kanunlarına bağlı cetvellerde gösterilir.

    Bu bedeller, orta sıklet ve vasati fiyatlar nazarı itibara alınmak suretiyle tesbit edilir.

    Madde 10 - (Değişik madde: 17/09/2004 - 5234 S.K./4.mad)

    Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler ve döner sermayelerin yıl içinde her ne şekilde olursa olsun edinebilecekleri taşıtların cinsi, adedi, hangi hizmette kullanılacağı ve kaynağı yılı bütçe kanunlarına bağlı (T) işaretli cetvelde gösterilir.

    Yukarıda sayılanlar dışında kalan kurum ve kuruluşlar tarafından bu Kanun gereğince taşıt edinilebilmesi, edinilecek taşıtın cinsi, adedi, hangi hizmette kullanılacağı ve kaynağı gösterilmek suretiyle önceden alınmış Bakanlar Kurulu kararına bağlıdır. (Ek cümle: 03/07/2005-5393 S.K/85.mad) Ancak, il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile mahallî idare birlikleri kendi meclislerinin kararı ile taşıt edinirler.

    Ancak, Avrupa Birliği ile yürütülen mali işbirliği kapsamındaki projelerle ilgili olarak yıl içerisinde alınması gerekli görülen taşıtlar ile Başbakanlık hizmetlerinde kullanılmak üzere yıl içerisinde hibe edilen taşıtlar Maliye Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile edinilebilir.

    İçişleri Bakanlığınca lüzum görüldüğü takdirde, bu Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde yazılı "İl Valileri" taşıtları, gelir durumu müsait olan il özel idare bütçelerinden de satın alınabilir.

    Bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde belirtilenlerin (Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı hariç) emir ve zatlarına verilenler, (2) sayılı cetvelin birinci ve ikinci sırasında yer alanlar, güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar ve koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçlar dışında hibe dahil, her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilemez. Yerli muhteva oranı % 50'nin altında kalan taşıtlar yabancı menşeli sayılır. Bu oranı artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

    Madde 11 - Genel ve katma bütçeli dairelerin kullanmakta oldukları taşıtların sayısı, cinsi, markası, satın alma tarih ve bedelleri, bir evvelki yıla nazaran vukubulan değişiklik ve sebepleri her yıl bir cetvel halinde tesbit ve o yılın bütçe kanunu tasarısı gerekçesine eklenir.

    Madde 12 - (Değişik fıkra: 15/06/1965 - 631/3 md.) Bu kanunla kullanılmasına cevaz verilen taşıtların işletme ve onarma masraflariyle vasıtayı kullanacak personelin her türlü istihkakları, taşıtın satınalındığı kurumlar bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır. Ancak, bu kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde yazılı "İl Valileri" taşıtları ile (2) sayılı cetvelde yazılı "kaymakamlıklar" taşıtlarının onarma ve işletme masrafları, genel bütçeye konulan ödeneği tükendiği takdirde, özel idare bütçelerinden de karşılanabilir.

    (Mülga fıkra: 30/05/1963 - 240/5 md.)

    (Değişik bent: 24/09/1979 - KHK 31/1 md.) Resmi taşıtların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklariyle uyumlu bir biçimde kullanımını sağlamak üzere;

    a) Akaryakıt, yağ ve diğer ikmal gereksinimlerinin ve onarma işlerinin sağlanması,

    b) Gereğinde bunların yönetimlerinin tek elden yapılması,

    c) Bakım, onarım, ikmal ve yönetim işlerinin yürütülmesinde, gerektiğinde, belli kurumlara görev verilmesi,

    d) (Değişik bend: 21/04/2005 - 5335 S.K./6.mad) *1* Ekonomik olmayan taşıtların ekonomik olanlarıyla değiştirilmesi,

    e) (Ek bend: 21/04/2005 - 5335 S.K./6.mad) *1* Resmî taşıtları sürebilecek kamu görevlilerinin belirlenmesi,

    f) (Ek bend: 21/04/2005 - 5335 S.K./6.mad) *1* Hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar,

    İçin gerekli esas ve usûller Bakanlar Kurulunca saptanır.

    TAŞITLARIN SATILABİLMELERİ:

    Madde 13 - Bu kanunun konusuna giren taşıtların satılabilmeleri, ya tahsis edildiği hizmet konusunun artık kalmamış olmasına veya ekonomik ömrünü doldurmuş bulunmasına bağlıdır.

    Bu taşıtların ekonomik ömürlerini doldurmuş olmaları hali ilgili dairesinin teklifi üzerine Karayolları veya Devlet Su İşleri idaresinden bir makine uzmanı, kurumun yetkili bir personeli ile trafik teşkilatından bir

    uzmandan teşekkül edecek komisyon tarafından verilecek raporla belirtilir. Bu raporlar kurumun bağlı olduğu bakanlıkların tasvibine sunulur. Bu taşıtlar yürürlükte bulunan hükümlere göre satılır.

    Hizmet konusunun kalmaması halinde taşıtlar gereği yapılmak üzere Devlet Malzeme Ofisine devredilir.

    (Ek fıkra: 30/05/1963 - 240/2 md.) Dış temsilciliklerdeki taşıtların ekonomik ömürlerini doldurmuş olmalarına mahalli temsilciliklerce tanzim ve tasdik edilecek rapor üzerine Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca

    karar verilir.

    (Ek fıkra: 30/05/1963 - 240/2 md.) Gerek bu suretle hizmetten çıkarılan, gerek hizmet konusu kalmamış veya en az kullanma süresini doldurmuş bulunan dış temsilciliklere ait taşıtların mahallinde veya yurda

    getirilmek suretiyle satılması hususunda en tasarruflu yolu seçmeye Dışişleri Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı yetkilidir.

    (Ek fıkra: 30/05/1963 - 240/2 md.) Yurda getirilmek suretiyle satılmasına karar verilen taşıtların gümrük ve diğer her türlü ithal vergi ve resimleri bu taşıtların Devlet Malzeme Ofisince satışları anında Gümrük

    Kanununa göre tesbit edilecek normal kıymetleri üzerinden gümrük idaresince tahakkuk ve satışı mütaakıp Devlet Malzeme Ofisi tarafından ilgili gümrüğe ödenir.

    KAYIT, TESCİL VE VERİLECEK PLAKALAR:

    Madde 14 - Bu kanunda yazılı kara taşıtlarının 6085 sayılı kanun gereğince Trafik Şube ve bürolarına, deniz taşıtlarının alakalı dairelere kayıt ve tescil ettirilmesi mecburidir. Taşıtlara, taşıtın cinsine ve tahsis edilen makam veya hizmetlere göre İçişleri Bakanlığınca belirtilecek şekil, renk ve alameti taşıyan birer plaka konur.

    Trafik şube ve büroları veya diğer alakalı daireleri bu kanunda yazılı taşıtlar dışında hiç bir makam ve şahıs için aynı şekil ve renkte plaka ve numara veremeyecekleri gibi hiçbir makam ve dairede kendiliklerinden plaka ihdas ve istimal edemezler.

    Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar hariç, bütün taşıtların yan taraflarına "Resmi hizmete mahsustur" ibaresi yazılır.

    Türk Silahlı Kuvvetlerine tahsis edilen taşıtlar bu madde hükümlerine tabi değildir.

    BU KANUN HÜKÜMLERİNİN UYGULANMAYACAĞI HALLER:

    Madde 15 - Genel veya kısmi seferberlik halleriyle harb hali, harb zamanı ve harb esnası hükümlerinin uygulanmasına Bakanlar Kurulunca karar verilmesi hallerinde askeri daire, birlik ve müesseseler tarafından kullanılacak taşıtlar hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz.

    CEZALAR:

    Madde 16- (Değişik madde: 23/01/2008-5728 S.K./285.mad)

    Bu Kanunun şümulüne giren taşıtları her ne suretle olursa olsun tahsis olunduğu işin gayrisinde veya şahsî hususlarda kullananlar veya kullanılmasına müsaade edenler veya kanunda yazılı olduğu şekilde kullanılmış gibi gösterenler veya kanunen bir makama veya işe tahsis olunmadığı hâlde hakikati tağyir ile bu taşıtlardan istifade eden ve ettirenler, bunların gidiş gelişine müsaade edenler veya kanuna aykırı olarak numara ve plaka verenlerle kullananlar veya kullanılmaya elverişli olduğu hâlde ekonomik ömrünü doldurduğu bahanesiyle yenileyen veya yeniletenler veya bu hususlar için masraf tahakkuk evrakını hazırlayan veya tasdik veya bunlara ait ita emirlerini vize edenler hakkında bir seneye kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu yüzden hasıl olan masraf ve zararlar genel hükümlere göre tazmin ettirilir.

    ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER:

    Madde 17 - Çeşitli yardım yolları ile gelen her türlü taşıtlar tahsis olundukları hizmetlerde bu kanun hükümlerine göre kullanılır.

    Ek Madde 1 -

    237 sayılı kanunla dış temsilciliklere tahsis edilen taşıtların, Hazine için daha tasarruflu olacağı Maliye Bakanlığının rızasına müsteniden -önceden tesbit edilecek memleketlerde- eski model taşıtların fiyat farkı ödenmek suretiyle, yenileri ile değiştirilmesine veya miadı dolmadan satılarak yenilerinin alınmasına Dışişleri Bakanlığınca karar verilebilir.

    Bu yenilemenin yapılabilmesi için her yıl bütçesinin ilgili tertibine gereken ödeneğin konulması ve (R) cetveli formülünde gösterilmesi şarttır.

    Geçici Madde 1 - Bu kanun yürürlüğe girdiği tarihte kurumların ellerinde bulunup bu kanuna göre:

    a) Kullanılması menedilen taşıtların (5) inci maddede yazılı Bakanlar Kurulu kararı alındıktan sonra 3 ay içinde,

    b) 7 nci maddeye göre hizmetin devam etmesi halinde vasıf ve şartları bu kanuna uymayan taşıtların, olanları ile değiştirilinceye kadar, kullanılmalarına devam olunur ve bu şart tahakkuk ettirildikten sonra üç ay içerisinde Devlet Malzeme Ofisine teslim olunurlar.

    Bu kanuna göre Devlet Malzeme Ofisine teslim olunan taşıtlar satılmadan önce usulü dairesinde kurumların veya Devlet dairelerinin ihtiyaçlarına tahsis olunur.

    Bu taşıtlar Devlet Malzeme Ofisince kendi usullerine göre satılarak masrafları çıkarıldıktan sonra bedelleri kurum veya dairelerine ödenir.

    Taşıtları müddeti içerisinde Devlet Malzeme Ofisine teslim etmiyenler, mevcut taşıtların şeklini veya istimal tarzını değiştirmek suretiyle kanun hükümlerine uydurmaya çalışanlar hakkında da 16 ncı maddedeki cezalar tatbik olunur.

    Geçici Madde 2 - 3827 sayılı kanun hükümlerine veya bütçe kanunlarına bağlı (R) cetvellerindeki formüllerine uygun olmayarak alınan ve Sayıştayca vizesi yapılmayan taşıtlardan alınmasına ve kullanılmasına kanunen cevaz verilmeyenler Devlet Malzeme Ofisine iade olunurlar.

    Bu kanuna uygun olanlarının da bir defaya mahsus olmak üzere vizeleri yapılır.

    Geçici Madde 3 - Milli Birlik Komitesi emrine kurumlar veya dairelerce verilen taşıtlar üyelerince (1) sayılı cetveldeki taşıtlar gibi kullanılırlar.

    Bu taşıtlar hizmetin hitamında ait oldukları daire veya kurumlarına iade olunurlar.

    İade olunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabidir.

    Madde 18 - 15/05/1940 tarihli ve 3827 sayılı Nakil Vasıtaları hakkındaki Kanun ek ve tadilleri ile birlikte kaldırılmıştır.

    Madde 19 - Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

    Madde 20 - Bu kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.

    KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:

    13/11/1996 TARİH VE 4212 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ:

    Geçici Madde 1 - Bu Kanunla tahsis edilen araçların plakalarına ilişkin esaslar. T.B.M.M Başkanlık Divanınca tespit edilir.

    CETVELLER

    (1) SAYILI CETVEL

                              En az

    kullanma

                            Aded   Cinsi Süresi

                            -------   -------   ------------

    -Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı          2   Binek   5 Yıl

    -T.B.M.M Başkanlık Divanı üyeleri, Komisyon

    Başkanları ve Grup Başkanvekilleri             50   Binek   5 Yıl

    -Cumhurbaşkanlığı                  10   Binek   5 Yıl

    -Başbakan                     2    Binek   5 Yıl

    -Bakanlar                     1 er   Binek   5 Yıl

    -Genelkurmay Başkanı               1    Binek   5 Yıl

    -Kara, Deniz, Hava Kuvvetler Kumandanları         1 er   Binek   5 Yıl

    -Elçilikler ve daimi delegelikler (Yurtdışında

    bulundukları sürece)                1 er   Binek   5 Yıl

    -Daimi Askeri Temsilcilikler Başkanlıkları

    (Yurtdışında b. sürece)                1 er   Binek   5 Yıl

    -Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği            1    Binek   5 Yıl

    -Anayasa Mahkemesi Başkanı            1    Binek   5 Yıl

    -İl Valileri                      1 er   Binek   5 Yıl

    -Yüksek Hakimler Kurulu Başkanı            1    Binek   5 Yıl

    -Yargıtay Başkanı                   1    Binek   5 Yıl

    -Danıştay Başkanı                   1    Binek   5 Yıl

    - Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı              1    Binek 5 Yıl (Ek ibare: 17/09/2004 - 5234 S.K./4.mad)

    -Sayıştay Başkanı                   1    Binek   5 Yıl

    -Cumhuriyet Başsavcısı                1    Binek   5 Yıl

    -Danıştay Başkanunsözcüsü               1    Binek   5 Yıl

    (2) SAYILI CETVEL

    En az

    kullanma

    Aded Cinsi süresi

                       -------    -------    ------------

    Başbakanlık (Yabancı misafirler için) 3 Binek 5 Yıl

    Başbakanlık Müsteşarlıkları 1 er " 5 "

    Askeri Yargıtay Başkanı 1 " 5 "

    Üniversite Rektörleri 1 er " 5 "

    Diyanet İşleri Başkanı 1 " 5 "

    Askeri Yargıtay Başsavcısı 1 " 5 "

    Genelkurmay 2 nci Başkanı ve (J) Başkanlıkları 1 er " 5 "

    Kara, Deniz, Hava Kuvvetler Kurmay Başkanlıkları 1 er " 5 "

    Ordu, Kolordu, Tümen, Donanma, Hava Kuvvet ve

    Yurt İçi Bölge Kumandanlıkları 1 er " 5 "

    Harb Akademileri Kumandanı 1 " 5 "

    Jandarma Genel Kumandanı 1 " 5 "

    General veya amiral rütbesi ile fiilen işgal edilen

    diğer bütün makamlara 1 er " 5 "

    Bakanlıklar Müsteşarları 1 er " 5 "

    Emniyet Genel Müdürlüğü 1 " 5 "

    Ankara, İstanbul, İzmir Emniyet Müdürlükleri 1 er " 5 "

    Kaymakamlıklar 1 er (Arazi binek) 5 "

    Emniyet daireleri (Kullanılması zaruri olan taşıtların

    adedi, cinsleri ve müddetleri Bakanlar Kurulunca belirtilir.)