|
YURT DIŞINDA BULUNAN TÜRK VATANDAŞLARININ YURT DIŞINDA GEÇEN SÜRELERİNİN SOSYAL GÜVENLİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUN
YURT DIŞINDA BULUNAN TÜRK VATANDAŞLARININ YURT DIŞINDA GEÇEN SÜRELERİNİN SOSYAL GÜVENLİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUN
Kanun Numarası: 3201
Kabul Tarihi: 08/05/1985
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 22/05/1985
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 18761
AMAÇ VE KAPSAM
Madde 1 - 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda herbirinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, 2 nci maddede belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim, kesenek ve karşılık ödenmemiş olması ve istekleri halinde bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.
TANIMLAR
Madde 2 - Bu Kanunda geçen:
a) Sosyal güvenlik kuruluşları; T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (BAĞ - KUR) ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20 nci maddesine tabi sandıkları,
b) Sosyal Güvenlik Kanunları; 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun ile bu Kanunlara ait ek ve değişiklikleri,
c) Sürelerin Değerlendirilmesi; Türk vatandaşlığını haiz olanların 1 inci maddede belirtilen sürelerinin istekleri halinde değerlendirilmesini,
d) Dolar; Amerika Birleşik Devletleri para birimini,
ifade eder.
BAŞVURULACAK KURULUŞLAR
Madde 3 -
(Değişik madde: 29/07/2003 - 4958 S.K./56. md.)
1) Halen yurt dışında bulunanlar;
a) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye'de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye'de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna,
c) Ev kadınları Bağ-Kur'a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler.
2) Türkiye'ye döndükten sonra yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler;
a) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte yurda dönüş tarihinden sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
d) Hizmetlerinden bir kısmı yurt dışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini yurda dönüş yaptıktan sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,
e) Ev kadınları Bağ-Kur'a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler.
3) Hak sahiplerinin borçlanması, yurt dışında çalışmakta iken veya yurda dönüş yaptıktan sonra ölenlerin hak sahipleri ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.
DÖVİZ İLE DEĞERLENDİRME
Madde 4 - Sosyal güvenlik kuruluşlarınca döviz ile değerlendirilecek sürelerin her bir günü için tahakkuk ettirilecek prim, kesenek ve karşılık borcu tutarı bir dolardır. Dövizin cinsi ve miktarı Bakanlar Kurulu Kararı ile değiştirilebilir. Değişen miktar, tahakkuk ettirilmiş borçlarının tamamını ödememiş olanların bakiye borç sürelerine de uygulanır.
Ancak, T.C. Emekli Sandığınca yapılacak borçlanmalarda ilgililerin Türkiye'den ayrılmadan önce, Sandığa tabi hizmetlerinden en son bıraktıkları ve öğrenim durumları itibariyle alacakları derece ve kademelerine her ay için borçlanacakları sürenin tamamı eklenmek suretiyle bulunacak sürenin her yılı bir kademe, her üç yılı bir derece sayılmak ve öğrenim durumları itibariyle 657 sayılı Kanunun değişik 36 ncı maddesindeki yükselebilecekleri dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek derece ve kademe ile Sandığa müracaat tarihindeki katsayı, gösterge ve kesenek karşılık oranları esas tutulmak suretiyle bulunacak Türk Parası karşılığı dolar tespit edilir.
T.C. Emekli Sandığına tabi görevden ayrıldıktan sonra emeklilik keseneklerini almak, toptan ödeme yapılmak veya hak kazandıkları toptan ödeme kesenekleri zaman aşımına uğramak suretiyle hizmetleri tasfiye edilenler, geçen sürelerini, aldıkları paraları aldıkları tarihten yatıracakları tarihe kadar hesaplanacak %5 faizi ile birlikte, toptan ödemeleri veya kesenekleri zamanaşımına uğramış bulunanların zamanaşımına uğrayan paraları faizsiz olarak toptan ve defaten ödemeleri şartıyla T.C. Emekli Sandığına borçlanabilirler.
İstek sahipleri, tahakkuk ettirilen döviz borçlarını T.C. Merkez Bankasına veya yetkili bankalara satmak, karşılığı Türk parasının borçlanma işlemini yürüten sosyal güvenlik kuruluşuna intikali hususunda bankaya talimat vermek, döviz alım bordrosunun bir nüshasını sosyal güvenlik kuruluşuna ibraz etmek suretiyle mükellefiyetini yerine getirmiş olurlar.
İstek sahiplerinin, dolar dışında ödemek istediği döviz tutarı, T.C. Merkez Bankası veya yetkili bankalarca, dolara göre çapraz kur uygulamak suretiyle satın alınır.
SÜRE TESPİTİ VE SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI
Madde 5 - Yurt dışındaki çalışılan sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerin, ev kadınlarının ise, pasaportundaki kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanır.
Sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları ile ilgili hizmetlerine katılır. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarihtir.
AYLIK TAHSİSİ VE AYLIĞIN BAŞLAMA TARİHİ
Madde 6 - A) Bu Kanuna göre değerlendirilen sürelere istinaden aylık tahsisi yapılabilmesi için;
a) Yurda kesin dönülmüş olması,
b) Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,
c) Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması, Şarttır.
Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere ilgili sosyal güvenlik kurumu kanunu hükümlerine göre bağlanır.
B) Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren aylıkları kesilir.
Bunlardan yeniden kesin dönüş yapanların, bu hizmetlerini 4 üncü madde hükümleri gereğince borçlanmaları şartıyla aylıkları bu süreler de dikkate alınarak yeniden hesaplanır. Bu borçlanmayı yapmayanların eski aylıkları yurda kesin dönüş tarihini takip eden ay başından itibaren müracaatları üzerine tekrar ödenmeye başlanır.
T.C. EMEKLİ SANDIĞINCA BAĞLANACAK AYLIĞA AİT ESASLAR
Madde 7 - T.C. Emekli Sandığınca bağlanacak aylıklarda, ilgililerin Türkiye'den ayrılmadan önce Sandığa tabi hizmetlerinde en son bıraktıkları derece ve kademelerindeki kıdemlerine, öğrenimleri itibariyle girebilecekleri derece ve kademe daha yüksekse bu derece ve kademeye göre borçlanacakları sürenin tamamı eklenmek suretiyle bulunan sürenin her yılı bir kademe, her üç yılı bir derece sayılmak ve öğrenim durumları itibariyle 657 sayılı Kanunun 1897 sayılı Kanunla değişik 36 ncı maddesinde belirlenen yükselebilecekleri dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek derece ve kademeleri ile Sandığa müracaat tarihindeki katsayı ve gösterge esas tutulur.
BU KANUNDAN YARARLANAMAYACAKLAR
Madde 8 - Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra, 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun ve sosyal güvenlik kanunlarına göre kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlanmış olanlar ile aylık bağlanması için müracaat edip de aylığa hak kazanmış durumda bulunanlar bu Kanundan yararlanamazlar.
KISMİ AYLIKLAR
Madde 9 - Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle sosyal güvenlik kanunlarına göre kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanlar, talep ettikleri takdirde, 4 üncü madde hükmüne göre tahakkuk ettirilen borçlarını tamamen ödemeleri şartıyla kısmi aylıkları, borçlarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren tam aylığa çevrilir. Bu uygulamada borç miktarının tahakkukunda sözleşme akdedilen ülkenin sigorta kurumlarınca gönderilmiş olan hizmet cetvelindeki, tam aylığa yeterli olan gün sayıları nazara alınır.
Ancak, istekleri halinde sigortalı veya hak sahipleri, hizmet cetvelindeki gün sayılarının tamamını da borçlanabilirler.
SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ İLE TRANSFERİ SAĞLANAN PRİMLERİN İADESİ
Madde 10 - Türk vatandaşları hesabına yabancı ülkelerdeki sosyal güvenlik kurumlarına yatırılmış bulunan primlerin, ülkelerarası anlaşmalarla Türkiye'ye transferlerinin sağlanması halinde;
a) Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin tamamını bu Kanuna göre borçlanarak, tahakkuk ettirilen döviz borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin tamamı,
b) Transfer olunan primlere ilişkin sürelerin bir kısmını bu Kanuna göre borçlanarak tahakkuk ettirilen döviz borcunu da ödemiş olanlara, transfer olunan primlerin borçlandıkları süreye isabet eden orandaki miktarı,
Transfer tarihindeki cari kur üzerinden Türk Lirası karşılığı olarak ilgili sosyal güvenlik kuruluşunca sigortalıya, hak sahiplerine veya mirasçılarına iade edilir.
Madde 11 - 1479 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunan ve bu Kanuna göre yurt dışında geçen çalışma sürelerini Bağ-Kur'a borçlananların borçlandıkları süreler, Bağ-Kur'dan ayrıldıkları son basamak üzerinden, talebe bakılmaksızın basamak intibakında değerlendirilir.
Ancak 1479 sayılı Kanunun değişik 51 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile 52 nci maddesinin ikinci fıkrası hükümleri uygulanmaz.
YÖNETMELİK
Madde 12 - Bu Kanunun uygulanması ile ilgili esaslar Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca üç ay içinde müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
GEÇİCİ MADDELER
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yurda dönmüş olmakla birlikte, 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanuna göre hizmet sürelerini değerlendirmemiş olanlar;
a) Prim, kesenek ve karşılık ödemek suretiyle sigortalısı veya iştirakçisi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna;
b) Sosyal güvenlik kuruluşlarından hiçbirine tabi bulunmamaları halinde Sosyal Sigortalar Kurumuna;
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren (...)
*
(İptal ibare: Anayasa Mah.nin 07/02/2008 tarihli ve E. 2004/25, K. 2008/57 sayılı Kararı ile.)
yazılı istekte bulunmak.
Yurt dışında geçen sürelerinin tamamını veya dilediği kadarını, 4 üncü madde hükümlerine göre tahakkuk ettirilecek borç miktarını ödeme tarihindeki doların, Türk Lirası karşılığı esası ile ödemek,
Suretiyle değerlendirebilirler.
Geçici Madde 2 - 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun hükümleri ile bu Kanun hükümlerinden yararlanmadan ölenlerin hizmet yetersizliği sebebi ile sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık tahsisi yapılmayan hak sahipleri, ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına müracaatları halinde ölen kimsenin yurt dışında geçen ve aylık bağlanmasına yeterli olan sürelerini belgelemek şartı ile 4 ve 5 inci madde hükümlerindeki esaslara göre borçlanmak ve borçlarının tamamını ödemek suretiyle değerlendirebilirler.
Ancak, 4 üncü madde hükümlerine göre tahakkuk ettirilen borç miktarı, ödeme tarihindeki doların Türk Lirası karşılığı esas alınarak hesap ve tahsil edilir.
Yukarıdaki fıkra hükümlerinden yararlanmakla birlikte sigortalı veya iştirakçinin ölümünden dolayı ve hizmet yetersizliği sebebiyle kendilerine ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre toptan ödeme yapılmış bulunan hak sahipleri, ölenin bu hizmetleri ile birlikte aylığa hak kazanmaları halinde, toptan ödeme olarak kendilerine ödenen meblağ, bağlanan aylıklardan 1/4 oranında mahsup edilerek tahsil edilir.
Bu madde hükmüne göre aylığa hak kazananlara borçlarını ödedikten sonra ilgili sosyal güvenlik kurumuna yapacakları yazılı istek tarihlerini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.
Geçici Madde 3 - 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanuna göre kazanılmış hak saklıdır.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanuna göre borçlanma isteğinde bulunanlardan işlemleri tamamlanmamış olanların, bu işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar, haklarında 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanuna göre borçlanma işlemleri tamamlanmış olanlardan, aylık bağlanması talebinde bulunmayanlar veya aylık bağlanması talebinde bulunup da aylığa hak kazanamayanlar ile borçlanma işlemleri henüz tamamlanmamış olanlar, istekleri halinde bu Kanunun hükümlerinden yararlanabilirler.
Geçici Madde 4 - Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun gereğince T.C. Emekli Sandığına borçlananlardan, sandıkça emekli aylığı bağlanmış olanların kendileri, dul ve yetim aylığı bağlananların dul ve yetimleri tarafından müracaat edilerek, borçlanmaları bu Kanunun 4 üncü maddesi gereğince müracaat tarihindeki tutara çıkartılır. Aradaki fark kendilerine ödenen emekli, dul ve yetim aylıklarının %15'i oranında kesilir. Aylıkları da borçlandıkları süreler gözönüne alınarak 7 nci madde gereğince yükselebilecekleri derece ve kademe üzerinden ve müracaat tarihini takibeden aybaşından itibaren yükseltilir.
KALDIRILAN HÜKÜMLER
Madde 13 - 30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
YÜRÜRLÜK
Madde 14 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME
Madde 15 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|