CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU KURULUŞ VE İŞYURTLARININ İDARE, MUHASEBE VE İHALE YÖNETMELİĞİ
CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU KURULUŞ VE İŞYURTLARININ İDARE, MUHASEBE VE İHALE YÖNETMELİĞİ
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının İdare, Muhasebe ve İhale Yönetmeliği
Adalet Bakanlığından
Resmi Gazete Tarihi: 27/03/1998
Resmi Gazete Sayısı: 23299
BİRİNCİ KISIM : İşyurtları Kurumu ile İşyurtlarına İlişkin Genel Hususlar
BİRİNCİ BÖLÜM : Genel Hükümler
Amaç ve Kapsam :
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunun ve İşyurtlarının yönetimine dair esasları, hükümlü ve tutukluların cezaevi içindeki işyurdu atölyeleriyle hükümlülerin kurum dışındaki kamu ve özel sektöre bağlı işyerlerinde çalıştırılmaları ile eğitim, öğretim ve topluma kazandırılmalarını, hükümlü ve tutukluların gündeliklerini, fazla çalışma ücretlerini, muhasebe, ihale ve alım - satım işlemlerine dair usul ve esaslar ile uygulamaya ilişkin sair hususları düzenlemektir.
Hukuki Dayanak :
Madde 2 - Bu Yönetmelik, 06/08/1997 tarihli ve 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunun Kuruluş v
e İdaresin
e İlişkin Kanunun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar :
Madde 3 - Bu Yönetmelikte geçen;
Bakan : Adalet Bakanını,
Bakanlık : Adalet Bakanlığını,
İşyurtları Kurumu : Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunu,
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu : Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunu,
Ceza İnfaz Kurumları : Kapalı ve Açık Cezaevleri ile Çocuk Islahevleri,
Genel Müdür : Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürünü,
Genel Müdürlük : Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünü,
Daire Başkanı : Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü İşyurtları Daire Başkanını,
Daire Başkanlığı : Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü İşyurtları Daire Başkanlığını,
İşyurdu : Hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri pazarlamak için kapalı ve açık cezaevleri ile tutukevleri ve çocuk ıslahevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri üniteleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM : İşyurtları Kurumu İle İşyurtlarının Yönetimine Dair Esaslar
İşyurtları Kurumu İle İşyurtlarının Amacı :
Madde 4 - İşyurtları kurumu ile işyurtlarının temel amacı, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarının korunup geliştirilmesi veya bir meslek ve sanat öğrenmelerini sağlamaktır.
Faaliyetlerin geliştirilmesi :
Madde 5 - 4 üncü maddede belirtilen amacın gerçekleştirilebilmesi için,
İşyurtları kurumu, kapalı ve açık cezaevleri ile tutukevlerinde ve çocuk ıslahevleri bünyesinde işyurtları kurar,
İşyurtları kurumu ile işyurdu yöneticileri gerekli tedbirleri alırlar.
Diğer görevlilerde bu amacın gerçekleştirilmesine çalışmalarıyla yardımcı olurlar.
İşyurtları Kurumunun Organları :
Madde 6 - İşyurtları kurumunun organları, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu ile Daire Başkanlığı ve İşyurtlarıdır.
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun Teşkili :
Madde 7 - İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu; Bakanlık Müsteşarının Başkanlığında, Genel Müdür, Hukuk İşleri Genel Müdürü, Personel Genel Müdürü ile İdari ve Mali İşler Daire Başkanından oluşur. Bunların fiilen görevleri başında olmamaları halinde vekilleri kurula iştirak eder.
Başkan vekilliği görevi Genel Müdür tarafından yürütülür.
Bakan, gerekli görüldüğü hallerde İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna Başkanlık eder, lüzum gördüğü takdirde Kurumun işlemlerini Teftiş Kuruluna denetletir veya inceletir.
İşyurtları Kurumunu, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu Başkanı temsil eder.
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun Toplanması :
Madde 8 - İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu, görülecek lüzum üzerine her zaman toplanabilir.
Ancak, İşyurtları Kurumun genel olarak faaliyetlerini gözden geçirmek ve gündemindeki konuları görüşmek üzere en az üç üyenin katılımı ile haftada bir kere toplanması zorunludur. Kararlarda üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır.
Toplantılarda alınan kararlar karar defterine veya bu maksatla tutulan tasdikli bilgisayar sürekli formlarına kaydedilir.
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun Görevleri :
Madde 9 - İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu;
a) İşyurtlarının genel amaç ve politikalarını belirlemek,
b) İşyurtları kurumunun Genel Müdürlükçe hazırlanacak bütçesini onaylamak,
c) İşyurtlarının kurulmasına veya kaldırılmasına karar vermek,
d) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılma esas ve usullerini belirlemek,
e) İşyurtları yönetim kurullarının önerisi üzerine 1475 sayılı İş Kanunu hükümlülerine göre nitelikleri 4301 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen işçilerin çalıştırılmasına, ücretlerinin belirlenmesine ve bunların işten çıkarılmasına karar vermek,
f) Fazla iş çıkarmak suretiyle işyurduna yararlı olan personel ve hükümlülere prim ödenmesinin esas ve usullerini belirlemek,
g) Yıllık bilançolarında tahakkuk edecek kardan, personel, işçi ve hükümlülere kar payı ödenmesine ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini karara bağlamak,
h) Bakanlığın denetim programlarına ek olarak, işyurtlarının faaliyetlerinin Adalet Müfettişleri tarafından denetlenmesini Bakan'a önermek,
ı) Ceza infaz kurumları ve tutukevleri personeline İşyurtları Kurumu ve işyurtlarının hesaplarını tutturmak ve bu hesapları ilgilendiren işleri yaptırmak,
i) İşyurtlarının yıllık iş program ve projelerini, bütçelerini, ek bütçelerini, faaliyet raporu ve netice hesaplarını onaylamak veya reddetmek,
j) Genel Müdürün önerisiyle işyurtlarına işletme ihtiyaçları için kaynak tahsisi yapmak ve gerektiğinde birinden diğerine kaynak aktarması yapılmasına karar vermek,
k) Genel Bütçeden aylık alan kadrolu personelin işyurdunda çalıştırılmasına ilişkin Genel Müdürün önerilerini karara bağlamak,
l) İşyurtları Kurumu ile işyurtlarının paralarının yatırılacağı bankaları belirlemek,
görevlerini ifa eder.
Daire Başkanlığının Teşkili :
Madde 10 - Daire Başkanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne bağlı bir Daire Başkanı ile Genel Müdürce görevlendirilen yeteri kadar tetkik hakimi, şube müdürü, sayman ve diğer personelden oluşur.
Daire Başkanlığının Görevleri :
Madde 11 - Daire Başkanı İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu Başkan Vekilinin gözetim ve denetimi altında olup;
a) İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu kararlarını yerine getirmek,
b) İşyurtlarını yönetmek, denetlemek ve hesap işlerini izlemek,
c) Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmalarıyla ilgili her türlü işlemi yürütmek, küçüklerin çalışma şartları bakımından ilgili Bakanlık ve kamu kuruluşları ile işbirliği yapmak,
d) İşyurtlarının yıllık iş program ve projelerini, bütçelerini, faaliyet raporu ve sonuç hesaplarını İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna sunmak,
e) İşyurtlarında 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre 4301 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen nitelikte çalıştırılacak işçilere ilişkin işyurdu yönetim kurullarının önerilerini İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna sunmak,
f) İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun sekreterya hizmetlerini yürütmek,
g) Görev alanına giren konularda mevzuat yetersizliğine ve aksaklığına ilişkin inceleme ve araştırma yaparak İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna öneride bulunmak, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hazırlamak ve izlemek, görüş bildirmek, genelge düzenlemek,
h) Kanunlarda gösterilen ve Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak,
görevlerini ifa eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : İşyurtlarının Teşkilat ve İdaresi
*1*
İşyurdu Yönetim Kurulunun Teşekkül Tarzı :
Madde 12 - Yönetim Kurulu : İşyurdu Müdürünün başkanlığında, işyurdunda görevli ikinci müdür (müdür yardımcısı), sayman, idare memuru, ambar memuru ve katipten teşekkül eder.
Teknik işler, malzeme alımları ve taahhüt işleri ile ilgili hususların görüşülmesinde Yönetim Kuruluna, işin mahiyetine göre teknik bir personel ve atölye şefi de katılır.
Yönetim Kurulunun Toplanması :
Madde 13 - Yönetim Kurulu, üyelerin çoğunluğu ile toplanır.
Görülecek lüzum ve zaruret dolayısıyla Yönetim Kurulu her zaman toplanabilir.
İşyurdunun umumi olarak faaliyet ve gelişmesini gözden geçirmek, hükümlülerin eğitim, öğretim, manevi kalkınma ve yetiştirilmesi çarelerini daha müspet bir şekilde temin için gerekli tedbirleri görüşmek üzere Yönetim Kuruluna dahil üyelerin her hafta bir defa toplanması mecburidir.
Yönetim Kurulunun Görevleri :
Madde 14 - İşyurdu Yönetim Kurulu;
a) İşyurdunun geliştirilmesine ve umumi gidişine ait her türlü faaliyetlere yön vermek,
b) Hükümlü ve tutukluların maddi ve manevi kalkınmalarına katkıda bulunacak eğitim, öğretim, kültürel ve sportif program ve çalışmaları uygulamak,
c) 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre ücretleri işyurdundan ödenecek serbest işçilerin daimi ve geçici olarak kurum işlerinde çalıştırılmasını, ücretlerinin belirlenmesini ve bunların işten çıkarılmasını İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna önermek,
d) Kuruma üretilip satışa arzedilen mamullerin satış fiyatını belirlemek,
e) İşyurdunda yapılacak fazla çalışma önerilerini karara bağlamak,
f) Bu yönetmeliğin çeşitli maddelerinde Bakanlık, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu, Genel Müdürlük ve Daire Başkanlığının onayından geçirilmesi belirtilen işlemler hakkındaki kararları düzenleyerek tasvibe sunmak,
g) Daire Başkanlığının onayı alınarak, işyurdunda görevli personeli diğer mahallerde geçici olarak görevlendirmek,
ve benzeri görevleri ifa etmekle mükelleftir.
Kararların Alınması :
Madde 15 - Yönetim Kurulu, kararlarını toplantıya katılanların çoğunluğuyla alır.
Oylarda eşitlik olduğu takdirde, Başkanın iştirak ettiği taraf tercih olunur.
Kararlara muhalif olanlar muhalefet gerçeklerini kararda belirterek imzalarlar.
Kararların Muhafazası :
Madde 16 - Yönetim Kurulu, kararları tarih sırasıyla ve numara takip ve teselsül ettirilerek yazılır ve toplantıya katılanlar tarafından imzalanarak bir dosya içinde saklanır ve teftişe hazır edilir.
Her senenin dosyaları ayrı ayrı tutulur.
İşyurdu Personeli :
Madde 17 - İşyurdu Personeli; İşyurdu Müdürü, görevlendirilen ikinci müdür (müdür yardımcısı), sayman, idare memuru, veteriner, ziraat mühendisi, ambar memuru, ayniyat mutemedi, kantin memuru, veznedar, tahsildar, atölye şefi, sürveyan (gözetmen), ustabaşı ve icabına göre tayin edilecek teknik elemanlar ve diğer personelden oluşur.
İşyurdu personelinin yer değiştirilmelerinde İşyurdunun kar ve zarar durumu da dikkate alınır.
Personelin Görev, Yetki ve Sorumlulukları :
Madde 18 - İşyurdu personelinin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir.
a) İşyurdu Müdürü;
Cezaevi Müdürü, işyurdu Müdürü olup müessesenin amiridir. İşyurdunda, birinci derecede imza selahiyetine haizdir. İşyurduyla ilgili işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesinden, müessesenin manevi kalkınmasından ve İşyurdu ile alakalı işlerin gelişmesinden, İşyurduna ait alacakların zamanında tahsilinden, ödenmeyen alacaklarla ilgili olarak da her türlü kanuni takibatın yapılmasından, başkanlığı altında Yönetim Kurulunun muntazaman toplanmasını temin ile yapılacak işlerin müzakeresinden ve alınan kararların tatbikinden, muhasebe ve ayniyat hesaplarının birbirine uygun ve ahenkli bir şekilde yürütülmesinden bizzat sorumludur. İşyurdu Müdürlüğü görevinin kesintisiz ve aksatılmasından devamının sağlanması için İşyurdu Müdürünün başka göreve tayin, yıllık izin, rapor ve benzeri nedenlerle görevinden ayrılması halinde İşyurdu Müdürü, yerine bakacak İşyurdunda görevli olan ikinci müdürlerden birini yazı ile görevlendirir. Keyfiyet Daire Başkanlığına da bildirilir.
b) İşyurdu İkinci Müdürleri (müdür yardımcıları);
İkinci Müdürler, İşyurdu Müdürünün yardımcısıdır. Müdür mevzuatın kendisine yüklediği işlerden bir kısmını ikinci müdürlere tevdi edebilir.
c) İdare Memuru;
Müdür tarafından kendisine gösterilen idari konuları ifa ile beraber, İşyurdu ile ilgili işlerle de görevlendirilebilir.
d) Sayman;
Saymanlar, muhasebe servisinin amiri olup, İşyurdu Müdürüne karşı sorumludur.
İşyurduna ait hesap işlerini usul ve mevzuata uygun şekilde yürütmekten ilgili memurlara müştereken yaptırdığı tediyelerle, maddi duran varlık, ambar, atölye, kantin vesair hesapların yardımcı defterlerle mutabakatını teminden, vezne muamelatının bu Yönetmelikteki esaslar dairesinde yürütülmesinden, kasa mevcudunun günü gününe veznedarla birlikte sayılmasından, ambar, ayniyat, kantin ve atölye hesaplarının her zaman için kontrolünden bizzat mesuldur. İşyurdu Müdürleriyle birlikte Sayıştay'a yönetim dönemi hesabını vermekle sorumludur.
Sayman muhasebe işleriyle ilgili memurlar ile yukarıda yazılı kısım memurlarından dilediği zaman hesap istemeye yetkilidir.
e) Ambar, Ayniyat ve Kantin Memurları ile Atölye Şefleri;
Bu memurlar, kendilerine teslim edilen eşya ve malzemenin muhafazasından, tesellüm ve tevziinden ve kayıtların usul ve mevzuata uygun şekilde tutulmasından ve muhasebe ile her ay sonunda mutabakat sağlanmasından, altı ayda bir yapılacak genel sayımlara hazırlık olmak üzere yed'lerindeki eşya ve ayniyatın bir listesini sayım gününden evvel hazırlamaktan bizzat mesuldürler.
Bu memurlar, muhasebeye bağlı olup, sayman tarafından istenecek her türlü hesap ve bilgiyi her zaman vermeye mecburdurlar.
f)Veznedar;
Veznedarlar, usulüne göre hazırlanmış bulunan evrak üzerine işyurdu namına yapılacak tahsilat ve ödeme ile kasa defterinin usulüne ve kayıtlara uygun olarak tutulmasından, her gün saymanla birlikte kasadaki mevcut paranın sayılmasından ve İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenen miktarı aşan para mevcudunun vaktinde bankaya yatırılmasından, veznede ortaya çıkacak noksan veya fazlalıklarından bizzat mesuldür.
g) Tahsildar;
Müessesenin alacaklarını tahsil etmekle görevlidir.
h) Sürveyan (Gözetmen);
Sürveyan İşyurdu Müdürü tarafından İşyurdu ile alakalı olarak verilen vazifeden başka, hükümlü ve tutukluların çalışmasını kontrol ve temin etmek ve puvantaj defterlerini muntazam surette tutmakla mükelleftir.
ı) Ustabaşı, Teknik Elemanlar ve Diğer Personel
Bu görevliler, kendi bilgi ve ihtisasları dahilinde çalışmak ve hükümlüleri yetiştirmekle mükellef olup, iş icabı olarak kendilerine tevdi edilen eşyalarla, alet ve edevatın muhafazasından mesuldürler.
İKİNCİ KISIM : Hükümlü ve Tutukluların Çalıştırılması
BİRİNCİ BÖLÜM : Hükümlü ve Tutukluların Çalıştırılmalarının Genel Esasları ve Ücretleri
Hükümlü ve Tutukluların Çalıştırılma Amacı :
Madde 19 - Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmalarındaki amaç, onlara tahliyelerinden sonraki hayatlarını kazanabilecek derecede bir iş ve sanat öğretmek ve cezaevi sonrası hayatlarına hazırlanıp topluma yararlı bireyler olarak dönebilmelerini, başarılı olabilmeleri için gerekli bilgilere sahip olmalarını, üretken olmalarını sağlamak, gündelik ödenmek suretiyle ekonomik yönden rahatlamalarını temin etmek, ceza infaz kurumlarındaki insan gücünün hizmet ve üretime dönüştürülmesi suretiyle ülke ekonomisine katkıda bulunmaktır.
Çalışma Zorunluluğu ve Kapsamı
Madde 20 - Hükümlü ve tutukluların bulundukları kurumda çalışmaları zorunludur.
Hükümlüler, bulundukları kurumların içinde ve kurum dışında bu Yönetmelikte belirtilen işlerde; tutuklular ile hükmen tutuklular, ancak kurum içindeki atölye ve işkollarında çalıştırılırlar.
Kurum içinde, hükümlü, tutuklu ve hükmen tutukluların İşyurduna bağlı yerlerde çalışmaları bu Yönetmelik, İşyurduna bağlı olmayan yerlerde ise kurum iç yönetmeliği hükümlerine göre yürütülür.
Hükümlüler, kurum dışında, Ceza İnfaz Kurumlarındaki Hükümlülerin Cezaevi Dışındaki İşyerlerinde Çalıştırılması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre çalıştırılırlar. Ancak, kendi işyerlerinde veya 3 üncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarına ait işyerlerinde çalıştırılamazlar. Konu hakkında İşyurdu görevlilerini uyarmayan ve bu tür işyerlerinde çalışan hükümlüler kapalı cezaevinde iade edilir. Gerekli hassasiyeti göstermeyen idareciler hakkında da yasal işlem uygulanır.
Kurum dışında çalıştırılan hükümlülerin çalıştıkları işyerinde yatmalarına izin verilmez. Çalışılan yer kendi kurumlarına yakınsa geceleri kurumlarına dönmeleri zorunludur. Kendi kurumlarının bulunduğu mahallin dışında bir iş yerinde çalıştırılan hükümlülerin geceleri, çalıştıkları mahalle en yakın açık kurumda, bulunmadığı takdirde kapalı kurum bahçesinde sağlanacak imkanlarla barındırılmaları sağlanır.
Açık cezaevlerindeki hükümlülerden iş temin edildiği halde çalışmayanlar, işi savsaklayanlar, boykot eden ve bu yönde liderlik yapanlar, sürekli hastalığı sebebiyle çalışamayanlar iş rejimine intibak edemediklerinden kapalı cezaevine iade edilirler.
Adalet Bakanlığı, tarım, deniz ve su ürünleri avcılığı, inşaat, yol, maden ve orman gibi iş alanlarında çalışma ekipleri kurabilir.
Ekip halindeki bu çalışmalara açık ceza infaz kurumu hükümlüleri ile kapalı ceza infaz kurumlarında hükümlülük süresinin en az dörtte birini iyi halle geçiren hükümlüler katılırlar.
Çalışma zorunluluğunun uygulanmasına elverişli ceza infaz kurumları yapılıncaya kadar;
a) Açık ceza infaz kurumu hükümlüleri,
b) Çocuk ıslahevi hükümlüleri,
c) Açık cezaevlerine seçilme hakkı kazanmış olup da, kapasite yetersizliği nedeniyle bu cezaevlerine gönderilemeyen ve ilçe kapalı cezaevlerine nakledilen hükümlüler,
d) Kapalı ceza infaz kurumu hükümlülerinden şartla salıverilmelerine en çok iki yıl kalanlardan, Ceza İnfaz Kurumları ile Tevkifevlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair Tüzük'ün 200 üncü maddesinde öngörülen yaş, meslek ve beden kabiliyetini haiz olup aynı maddede belirlenen suçlardan hükümlü bulunmayıp açık cezaevine ayrılmış olanlar,
Kamu ve özel kesim işyerlerinde, gruplar halinde, ceza infaz kurumu personelinin gözetim ve korunması altında çalıştırılabilirler.
Kapalı ceza infaz kurumlarındaki, ekip ve grup çalışmalarına katılabilecek hükümlüler dışında kalan hükümlüler de infaz kurumu dışındaki iş alanlarında güvenlik tedbirleri ve jandarma koruması altında çalıştırılabilirler.
Kamu ve Özel Kesim İşyerlerindeki Sürekli İşlerde İş Kanununa Göre Çalışma :
Madde 21 - Çalışma zorunluluğunun uygulanmasına elverişli ceza infaz kurumları yapılıncaya kadar, Türk Ceza Kanununun 125 - 133, 135 - 142, 146 - 150, 152, 156, 157, 163, 202, 203, 205 - 210, 212 - 217, 220, 221, 298, 299, 403, 495 - 500 üncü maddelerine, 404 üncü maddesinin birinci bendine ve Askeri Ceza Kanununun 56 ncı maddesine göre hüküm giyenlerle, hükümlü bulundukları suçun mükerriri olanlar hariç olmak üzere şartla salıverilmelerine ençok iki yıl kalan iyi halli hükümlüler , açığa ayrılmak şartıyla;
a) Onbeş yaşını bitirmiş ve altmışbeş yaşını doldurmamış olmak,
b) Çalışmaya engel bir durumu olmadığı tabip raporuyla anlaşılmak,
şartıyla İş Kanununa, mesleki ve bedeni kabiliyetlerine uygun olarak kamu ve özel kesim işyerlerinde çalıştırılabilirler.
Bu madde hükmüne göre, kurum dışındaki çalışmalar, kurum personelinin gözetim ve korunması halinde sürdürülür. Ferdi çalışmalara izin verilmez.
Kurum dışında hükümlü çalıştırılması, kurum adına İşyurdu Müdürü ile işveren arasında düzenlenen ve İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca onaylanmış protokol hükümlerince gerçekleştirilir. Ağır Ceza Merkezi dışındaki ilçe kapalı cezaevlerindeki hükümlüler kurum dışında çalıştırılamazlar. Adalet Bakanlığı, gerektiğinde diğer bakanlıklar veya kamu kuruluşlarıyla protokol yapabilir.
Kurum dışındaki işyerlerinde çalıştırılan hükümlüler için tahakkuk ettirilecek ücretler işverene bordro karşılığında işyurdunun banka hesabına yatırtılır. Tahsil edilen paranın tamamı işyurduna kaydedilir.
Kurum Dışındaki İşyerlerinde Çalıştırılan Hükümlüler İçin Alınacak Ücretlerle İşyurdu Bütçesinden Hükümlü ve Tutuklulara Ödenecek Gündeliklerin Vergi ve Sigorta Mevzuatı Yönünden Durumu :
Madde 22 - Tahakkuku yapılacak ücretlerden
A) Vergi Kanunları yönünden;
a) Bu yönetmelik hükümlerine göre, kurum dışındaki işyerlerinden hükümlüler adına alınan ücretlerle işyurdu bütçesinden hükümlü ve tutuklulara ödenen gündelikler Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 7 numaralı bendi hükmü uyarınca gelir vergisinden istisna edilir.
b) Çalıştırılan hükümlü ve tutuklulara tahakkuk ettirilen gündelik tutarı üzerinden damga vergisi kesintisi yapılır.
B) Sigorta Mevzuatı yönünden;
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince, cezaevi işyurdu atölyeleri dışındaki işyerlerinde çalıştırılan hükümlülerin ücretleri için hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın sigorta primi uygulanır.
Sağlık Sebepleri Dolayısıyla Çalıştırılamayacak Olanlar :
Madde 23 - Çalışamayacağı tabip raporu ile anlaşılan hükümlü ve tutuklular çalıştırılamazlar.
Çalışma Süresi :
Madde 24 - Kurumlardaki çalışma süresi 1475 sayılı İş Kanunundaki esaslar ile hükümlü ve tutukluların iyileştirme ve eğitim çalışmaları (tretman) için ayrılan süre gözönünde tutularak günde 6 saatten az ve 7,5 saatten çok olmamak üzere kurum iç yönetmeliğinde belirlenir.
Yılın belirli zamanlarında fazla çalışmayı gerektiren işlerde, hükümlüler günde üç saati geçmemek üzere 7,5 saatten çok çalıştırılabilirler.
Fazla çalışma süresi günde 3 saati geçemeyeceği gibi fazla çalışma yapılacak günlerin toplamı da bir yılda 90 iş gününden fazla olamaz.
Ancak, ülkenin genel yararları, yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi sebeplerle Kanunda yazılı günlük çalışma süresinin dışında fazla çalışma yapılabilir.
İşyurdunda İşkolu Kurulması ve Kaldırılması :
Madde 25 - İşyurdunda yeni bir işkolu kurulması ya da kaldırılması Yönetim Kurulunun önerisi ve İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun onayına bağlıdır.
Kuruma İş Sağlanması :
Madde 26 - Adalet Bakanlığı, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu, ceza infaz kurumlarının yöneticileri ve yönetim kurulları, hükümlü ve tutukluların işsiz kalmaları için her türlü tedbiri alırlar.
Bu amaçla;
İşyurdu araç - gereç ve insan kaynaklarının atıl durumda bırakılmaması için çevredeki işyerlerinin bir kısım işlerini (otopark işletmeciliği, boya - badana, temizlik, bahçe düzenlemesi, bakımı, bağ bellenmesi, kömür taşıması, kum yükleme ve taşıması gibi) götürü usulde taşeron olarak almak,
Mümkün olduğu takdirde fason iş temin etmek ve parça montaj işi sağlamak,
Açık cezaevlerinde inşaat işkolları kurmak, mevcutlarını geliştirmek, lojman ve cezaevi binalarının yapımını üstlenmek, tadilat ve tamiratlarını yapmak,
suretiyle işyurdu gelirlerini artırıcı çaba sarfederler.
Çalışan Hükümlülerin Mesleki Yönden Sınıflandırılması :
Madde 27 - Çalışan hükümlüler, çırak, kalfa ve usta olmak üzere üçe ayrılır.
Staj :
Madde 28 - Kurumlarda icra edilen sanatları bilmeyenler, çırak olarak altı ay süren bir staja tabi tutulurlar.
Kuruma yeni gelen hükümlü ve tutuklulardan belirli bir mesleğe sahip olmayanlar kapalı ve açık ayrımı yapılmaksızın 6 ay süre ile stajyer olarak kabul edilir.
Staj süresince, çalışanlara sadece günlük yiyecek bedeli tutarında ücret tahakkuk ettirilir.
Sınıflara Ayrılma :
Madde 29 - Gösterilen yeterliğe göre sınıflara ayrılma ve bir sınıftan diğerine nakil atölye şefinin düşüncesi alındıktan sonra, Yönetim Kurulu tarafından yapılır.
İş Miktarının Tesbiti :
Madde 30 - Her sınıfta hükümlü ve tutukluların yapacağı işin günlük miktarı, iç yönetmeliklerde gösterilir.
İç Hizmetler :
Madde 31 - Kurumun mevcudunun %10'unu geçmemek üzere, bazı hükümlü ve tutuklular liyakat durumları da gözönüne alınarak berberlik, temizlik, yemek işleri ile bunlara benzer işlerde görevlendirilebilirler.
Bu şekilde çalıştırılan hükümlülere açık cezaevlerinde işyurdu bütçesinden gündelik ödenir.
Gündelik :
Madde 32 - Çalışan hükümlü ve tutuklulara gündelik verilir. Gündelikler, çırak, kalfa ve ustalar için ayrı ayrı olmak üzere, yapılan işin niteliğine ve işkollarına göre İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenir.
Çocuk ıslahevlerindeki hükümlülere gündelik yerine, işyurdunun kar etmiş olması şartıyla İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenecek miktarda kar payı dağıtılır, ancak kar miktarının tespitinde sadece gelir tablosundaki faaliyet karı esas alınır.
Götürü usulde alınan işlerde ve kurum dışındaki işyerlerinde çalıştırmalarda da hükümlülere İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenen gündelik ödenir.
Milli bayram ve resmi tatil günleri ile işten doğan hastalık hallerindeki dinlenme günleri için hükümlü ve tutuklulara ancak günlük yiyecek bedeli tutarında gündelik verilir. Bunun dışında herhangi bir sebeple çalışılmayan günler için gündelik tahakkuk ettirilemez.
Hükümlü ve tutukluların gündelikleri ay sonlarında düzenlenecek bordrolara göre tahakkuk ettirilir. Bu tahakkukta sürveyanın düzenleneceği puvantaj cetvelleri esas alınır.
Hükümlülere ait bordrolarda günlük iaşe bedelleri ile diğer kesintiler düşüldükten sonra geriye kalan tutarlar kendilerine ödenmek üzere Hükümlü Emanet Para Hesabına aktarılır.
İşyurdu kayıtlarında biriken iaşe bedellerinden hükümlülere ait olanları ertesi ayın ilk haftası içinde bankadaki hükümlü yiyecek bedelleri hesabına yatırılır.
Tutuklu bulunanların işyurtlarında çalıştırıldıkları sürece gündeliklerinden kesilen iaşe bedelleri 369 - Ödenecek Diğer Yükümlükler Hesabına kaydedilir, tutuklunun cezası kesinleştiği takdirde hükümlü yiyecek bedelleri hesabına yatırılır.
Tutuklunun beraat etmesi halinde ise, adına açılmış hesapta biriken yiyecek bedelinin tamamı beraat kararının kesinleşmesinden sonra kendisine ödenir.
İş kapasitesinin üzerinde hükümlü bulunduran açık cezaevlerine iş temin edilememesi nedeniyle çalıştırılamayan hükümlülere gündelik tahakkuk ettirilemez.
İKİNCİ BÖLÜM : Hükümlü ve Tutuklulara Verilecek Primler
Prim Vermede Amaç :
Madde 33 - Prim vermedeki amaç, hükümlü ve tutukluların daha verimli çalışmalarını sağlamak suretiyle ekonomik yönden katkıda bulunmaktır.
Prim Vermeye Yetkili Olan :
Madde 34 - İşyurtlarında çalışan hükümlü ve tutuklulara yapmaya mecbur oldukları günlük işten fazla iş üretmek suretiyle işyurduna yararlı oldukları takdirde, almakta oldukları yevmiye haricinde muayyen bir ücret, Yönetim Kurulu kararına müsteniden İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun onayından geçirilmek suretiyle, prim olarak ödenir.
Eksik İş Üretme Durumu :
Madde 35 - Çalışma saatleri içinde hastalık, acemilik ve kabiliyetsizlik gibi sebepler haricinde; temaruz, kayıtsızlık ve işi benimsememek gibi hallerde muayyen işten noksan iş üreten ve bu hareketi ile işyurduna kasten zarara uğratan hükümlü ve tutukluların gündeliğinden eksik ürettikleri iş nisbetinde muayyen indirimler yapılması Yönetim Kurulunca karar altına alınır ve doğrudan doğruya tatbik olunur.
Prim Vermede Usul :
Madde 36 - Hükümlü ve tutukluların çalıştırılmakta bulunduğu atölyede ustabaşı, usta kalifiye işçi ve çırak durumunda olanların derecelerine göre günde ne miktar iş yapması lazım geldiğinin Yönetim Kurulunca ve selahiyetli atölye şeflerinin açık mütalaa ve kanaatleri sorulmak suretiyle tespit edilmiş olması ve müessese idarecilerinin bu hususta kati fikirlere sahip bulunması lazımdır.
Düzenlenecek liste alakalı atölyede herkes tarafından görülecek bir yere asılır ve muhteviyatı hükümlü ve tutuklulara muntazaman hatırlatılır.
Muayyen işten fazla veya noksan iş yaptığı alakalı atölye şefinin raporuyla tespit ve tevsik olunarak vazifeli memur tarafından puvantaj cetveline işlendikten sonra İşyurdu Müdürlüğüne tevdi olunur.
İşyurdu Müdürünün şahsi mütalaasını da gözönünde bulunduran Yönetim Kurulu gerekli kararı verir.
Hükümlü ve tutuklunun yevmiyesinden kesilecek miktarın icrasına karar verilmeden önce alakalı hükümlü ve tutuklu Yönetim Kurulu huzuruna çağırılıp bu husustaki savunması dinlenerek zapta geçirildikten sonra verilecek karar kendisine tebliğ olunur.
Verilecek Primin Haddi :
Madde 37 - Prim olarak ödenecek günlük miktar yevmiyenin bir mislini, noksan iş çıkarmak sebebiyle yapılacak tenzilat yarısını geçemez, ancak bu şekilde tahakkuk ettirilecek yevmiye iaşe miktarından az olamaz.
Eksik İş Çıkarmanın Devamlılığı :
Madde 38 - Temaruz, kayıtsızlık ve işi benimsememek gibi sebeplerle altı ay zarfında yevmiyesinden üç defa tenzilat yapılan ve kendisine tebligat yapılan hükümlü açık cezaevinde ise disiplin kurulu kararı ile kapalı cezaevine iadesi cihetine gidilir.
Hükümlü kapalı cezaevinde ise durumu infaz dosyasına işlenir.
ÜÇÜNCÜ KISIM : Fazla Çalışma Usul ve Esasları
Fazla Çalışmanın Amacı :
Madde 39 - İşyurdunda yaptırılacak fazla çalışmanın amacı, alınan siparişlerle taahhüt edilen işlerin zamanında bitirilememesi nedeniyle doğabilecek olası zararların önlenmesi, tarım işlerinde ekim, dikim ve bakım işlerinin geciktirilmeden yaptırılması ve ürünün zamanında toplanmasını sağlayabilmek ile müşterilerden gelecek aşırı talebi karşılayabilmektir.
Fazla Çalışma Yapabilecek Olanlar :
Madde 40 - İşyurdunda görevli personel ve işçiler ile hükümlü ve tutuklular fazla çalışma yapabilirler.
Fazla Çalışma Yapılabilecek Haller :
Madde 41 - İşyurdunda;
a) İş yoğunluğunun fazla olması nedeniyle mevcut personel ve işçilerle hükümlü ve tutukluların alınan siparişleri, taahhüt edilen işleri zamanında bitiremiyecek durumda olması nedeniyle işyurdunun zarara uğrama ihtimalinin bulunması,
b) Tarım işlerinde; Ekim, dikim ve bakım işlerinin geciktirilmesi ile ürünün zamanında toplanmaması olasılığının bulunması,
c) İmalatı yapılan mamullerin piyasada aşırı talep görmesi nedeniyle bu talebin karşılanabilmesi,
d) Hizmetin gereği olarak genel tatil günleri ile bayramlarda da çalışılmasının zorunlu bulunması,
durumlarında fazla çalışma yaptırılabilir.
İhtiyaç olduğu takdirde fazla çalışmaya İşyurdu Yönetim Kurulu karar verir.
Fazla Çalışma Ücreti :
Madde 42 - İşyurtlarında yaptırılacak fazla çalışma için personele cari yılı Bütçe Kanununda belirlenen miktarlarda fazla çalışma ücreti tahakkuk ettirilir.
Fazla çalışma ücretleri düzenlenen bordrolarda gerekli kanuni kesintiler yapıldıktan sonra hak sahiplerine ödenir.
İşçilere ödenecek fazla çalışma ücretleri 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri çerçevesinde tespit edilir.
Hükümlü ve tutuklulara ödenecek fazla çalışma ücreti İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenir.
DÖRDÜNCÜ KISIM : İhale ve Muhasebe İşlerine Dair Usul ve Esaslar
*1*
BİRİNCİ BÖLÜM : İhale Usulleri
*1*
Genel Esaslar :
Madde 43
-
(Değişik madde: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./1. md.)
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının mal veya hizmet alımları ile yapım işleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve bu Kanunlara göre yayımlanan Yönetmelikler ile diğer düzenlemelere göre; satım, kiraya verme, trampa ve gelir sağlayıcı nitelikteki işler Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülür.
İhalelerdeki Limitlerin Belirlenmesi :
*1*
Madde 44 - İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarında uygulanacak ihale usullerinde uyulacak limitleri İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu her yıl Bütçe Kanunuyla yayımlanan limitleri aşmamak kaydıyla takvim yılı başında belirler.
İKİNCİ BÖLÜM : İşyurtları Kurumu Bütçesinden Yapılacak Harcamalar
İşyurtları Kurumu Bütçesinden Gönderilecek Paralar :
Madde 45 - İşyurtları Kurumu bütçesinden, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenen miktar ve esaslar dahilinde Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşların arsa, bina alımı, inşaat, onarım, demirbaş, araç - gereç, eğitim - öğretim, sosyal - kültürel ve sportif faaliyetleri ile her türlü ihtiyaçları için harcama yapılabilir.
İşyurtları Kurumu bütçesinden yukarıdaki fıkrada belirtilen harcamalar için gönderilecek paralar Sayıştay vizesine ve Maliye Bakanlığının iznine tabi değildir.
Paralar gönderildiğinde avanslar hesabına kaydedilir. Belgeler ve artan para geri geldiğinde avans hesabı kapatılır.
Merkez Teşkilatında Satınalma ve İhale Komisyonlarının Kurulması :
Madde 46 -
(Değişik fıkra: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./2. md.)
İşyurtları Kurumunun bütçesinden kendi hesaplarına para aktarılan Adalet Bakanlığı merkez birimleri ilgisine göre Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Teknik İşler Dairesi Başkanlığı, Hakim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Başkanlığı ve Adli Tıp Kurumu Başkanlığı, kendi satın alma ve ihale komisyonlarını birim amirinin teklifi ve Bakan onayı ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre oluştururlar.
Yukarıda sayılan birimlerin dışındaki merkez birimleri taleplerini İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına iletir.
Komisyonların ita amiri ilgili birim amiridir.
Taşra Teşkilatında Satınalma ve İhale Komisyonlarının Kurulması :
Madde 47 -
(Değişik madde: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./3. md.)
Bu komisyonlar;
a) Devlet Güvenlik Mahkemelerinde DGM Cumhuriyet başsavcısının, ağır ceza merkezlerinde ağır ceza Cumhuriyet başsavcısının onayı ile tensip edeceği Cumhuriyet başsavcı vekilinin yoksa Cumhuriyet savcısının başkanlığında,
b) Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde mahkeme başkanının tensip edeceği görevli başkanlığında,
c) Ağır ceza merkezi olmayan yerlerde; Cumhuriyet başsavcısı, yoksa yerine bakan Cumhuriyet savcısının onayı ile diğer bir Cumhuriyet savcısının başkanlığında, yoksa idari işler müdürü veya yazı işleri müdürü başkanlığında,
d) Cezaevleri ile ilgili işlerde Cumhuriyet başsavcısının onayı ile kurum 1 inci müdürünün başkanlığında,
e) Cezaevi işyurdu müdürlüklerinde kendi bütçelerinden yapacakları işlerde cezaevi işyurdu müdürünün onayı ile işyurdunda görevlendirilen 2 nci müdürün başkanlığında,
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre oluşturulur.
Cumhuriyet başsavcısı, DGM Cumhuriyet başsavcısı ve mahkeme başkanları ile kendi bütçelerinden yapacakları işlerde cezaevi işyurdu müdürü komisyonların ihale yetkilisidir.
Merkez Teşkilatındaki Harcama Esasları :
Madde 48 - İşyurtları kurumu bütçesinden kendilerine ödenek aktarılan merkez birimleri kendi harcamalarından sorumludurlar. Bu amaçla merkezde yapılacak harcamalardan artan para varsa bu parayı işyurtları kurumunun hesabına yatırılarak dekontu sarf evrakı ile birlikte işin bitimini müteakip yedi gün içerisinde ileride yapılacak denetlemelerde esas olmak üzere Daire Başkanlığına gönderilir.
(Değişik fıkra: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./4. md.)
Banka üzerine keşide edilecek ödeme emirlerinde veya hak sahiplerine yaptıkları iş karşılığında verilecek çeklerde ilgili birim amiri veya yetki vereceği yardımcısı ile bir tetkik hakiminin, tetkik hakimi bulunmayan birimlerde birim amirinin kendi biriminden görevlendireceği bir yetkilinin imzası bulunur.
Taşra Teşkilatındaki Harcama Esasları:
Madde 49 -
(Değişik fıkra: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./5. md.)
Taşra birimleri yapılacak harcamanın niteliğine göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak merkezdeki bağlı oldukları birimden istekte bulunurlar.
Gelen istekler merkez birimince değerlendirilecek genel bütçeden karşılanma imkanı yoksa İşyurtları Kurumu Yüksek Kuruluna topluca intikal ettirilir. Bu taleplerden İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca uygun görülenler harcama onayı verilerek para isteminde bulunan ilgili taşra birimine aktarılır.
(Mülga fıkra: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./5. md.)
Taşra birimi, talimatı alınca işin niteliğine göre satınalma ve ihale komisyonu kurarak satınalma veya inşaat onarım işini yaptırır ve ödeme yapıldıktan sonra varsa artan parayı İşyurtları Kurumunun hesabına yatırarak dekontunu sarf evrakı ile birlikte işin bitimini müteakip yedi gün içerisinde Daire Başkanlığına gönderir.
Banka üzerine keşide edilecek ödeme emirlerinde veya hak sahiplerine yaptıkları iş karşılığı verilecek çeklerde ita amiri ile komisyon başkanının imzası bulunur.
Satınalmalarla İlgili Kayıt İşlemleri:
Madde 50 - Satınalmalar yapıldıktan sonra alınan malzemelerin ambar girişi, demirbaş kayıtları ve benzeri işlemleri ayniyat talimatnamesine uygun olarak yerine getirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Muhasebe İşlemleri
Hesap İşleri
Madde 51 - Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İşyurtları kurumu ile İşyurtlarının Muhasebe İşleri Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine göre yürütülür.
Maliyet işlerinde 7/B seçeneği uygulanır.
Hesap planına, 154 - Kantin, 155 - Atölyeler, 362 - Ödenecek İşyurdu Yükümlülükleri, 648 - Kurum Direkt Gelirleri ve 658 - Bağlı Kuruluş Giderleri Hesapları eklenmiştir.
100 - Kasa ile 101 - Alınan Çekler Hesapları İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulundan alınacak izin neticesinde açılabilir.
Lüzumu halinde hesap planına yeni eklenmesi veya hesap planından bazı hesapların çıkarılmasına Daire Başkanlığı yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Tutulacak Defterler ve Açılış Kayıtları
Tutulacak Defterler:
Madde 52 - İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarında;
Aşağıdaki defterlerin tutulması zorunludur.
1 - Yevmiye Defteri, (Örnek Y - 1)
2 - Defteri Kebir, (Büyük Defter) (Örnek Y - 2)
3 - Envanter Defteri ve Kambiyo Senetleri Defteri (Örnek Y - 68)
4 - Günlük Kasa Defteri (Örnek Y - 3)
İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarında, iş kapasitesi ve durumuna göre aşağıdaki defterlerden lüzumlu olanları tutulur.
1 - Alınan Çekler Defteri, (Örnek Y - 4)
2 - Banka ile Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Defteri, (Örnek Y - 5)
3 - Diğer Hazır Değerler Defteri, (Örnek Y - 6)
4 - Avanslar Defteri, (Örnek Y - 7)
5 - Maddi Duran Varlıklar Müfredat ve Amortisman Defteri, (Örnek Y - 8)
6 - Maddi Duran Varlıklar Esas Defteri, (Örnek Y - 9)
7 - Ambar Esas (Tasnif) Defteri, (Örnek Y - 10)
8 - Alacaklar Defteri, (Örnek Y - 11)
9 - KDV Defteri, (Örnek Y - 12)
10 - Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV Defteri, (Örnek Y - 13)
11 - Borçlar Defteri, (Örnek Y - 14)
12 - Sermaye Defteri, (Örnek Y - 15)
13 - Gelirler Defteri, (Örnek Y - 16)
14 - Giderler Defteri, (Örnek Y - 17)
15 - Masraflar Defteri, (Örnek Y - 18)
16 - Kantin Esas Defteri, (Örnek Y - 19)
17 - Atölye Yevmiye Defteri, (Örnek Y - 20)
18 - Atölye Esas Defteri, (Örnek Y - 21)
19 - Atölye İcmal ve Maliyet Defteri, (Örnek Y - 22)
20 - Sipariş Defteri, (Örnek Y - 23)
21 - Belge Kayıt Defteri, (Örnek Y - 24)
22 - Arşiv Defteri, (Örnek Y - 25)
23 - Dava Defteri, (Örnek Y - 26)
Açılış Kayıtları:
Madde 53 - Hesap döneminin başında önceki hesap döneminden devreden hesaplar düzenlenecek (1) yevmiye no.lu mahsup fişi ile yevmiye defterine borç ve alacak kaydedilir. Açılış kaydına ilişkin mahsup fişine önceki dönem sonuna ait bilançodan bir nüsha eklenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM : Defterlerin Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar
Yevmiye Defteri:
Madde 54 - Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlere esas olmak üzere, tüm hesapların tarih, yevmiye numarası ve defter kebir numarasıyla madde halinde tertipli olarak yazıldığı müteselsil sıra numaralı defterdir.
Kayda geçirilmesi gereken işlemler mahsup fişlerine dayanılarak (1) den başlamak üzere verilen yevmiye numaraları ile bu defterlere kaydedilir. Buradan usulüne göre defteri kebir hesaplarına dağıtılır.
Defteri Kebir (Büyük Defter):
Madde 55 - Defteri kebir, yevmiye defterine kaydedilmiş bulunan işlemleri buradan alarak usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplanan defterdir.
İşlemler tarih ve yevmiye numarasına göre yevmiye defterine kaydedildikten sonra, aynı tarih ve yevmiye numarası ile defteri kebirde her hesap için açılmış ilgili sayfalara tasnifli olarak kaydedilirler.
Envanter Defteri ve Kambiyo Senetleri Defteri:
Madde 56 - Envanter defteri yerine geçmek üzere, yıl sonlarında çıkarılan envanterler ile bilanço, gelir tablosu ve kesin mizanlar klasörde düzenli bir şekilde saklanırlar.
Borçlar ve alacaklar için düzenlenen bono, poliçe, çek ve benzeri kambiyo senetlerine ilişkin bilgiler kambiyo senetleri defterine kaydedilir.
Defterin bir tarafına işyurdunun alacakları için aldığı veya işyurduna ciro edilen bono, poliçe, çek ve benzeri kambiyo senetleri; diğer tarafına işyurdunun borçları için düzenleyip verdiği veya ciro ettiği bono, poliçe, çek ve benzeri kambiyo senetleri kaydedilir.
Kasa Defteri:
Madde 57 - Bu defter İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca vezne teşkilatı kurulmasına izin verilen işyurtları tarafından tutulur.
Kasa defteri, işyurdunun kasa ile ilgili işlemlerinin günü gününe yazıldığı defterdir. Karşılıklı 2 sayfadan oluşur.
Defterin bir tarafına, önceki günden devredilen kasa mevcudu ile o gün içinde nakden yapılan tahsilat ve sıra numarası ile kaydedilir.
Diğer tarafına ise, o gün içinde kasadan yapılan ödemeler tarih ve sıra numarası ile ayrıntılı olarak yazılır.
Günün sonunda defterin borç ve alacak sayfa toplamları karşılaştırılarak bir sonraki güne devredilecek rakam bulunur ve sonraki güne ait sayfaya devredilir.
Dönem sonlarında, kasa defterindeki bakiye rakamı ile defteri kebirdeki bakiye rakamının uygunluğu kontrol edilir.
Alınan Çekler Defteri:
Madde 58 - Bu defter, 101 - Alınan Çekler Hesabının kullanılmasına izin verilen Saymanlıklar tarafından tutulur.
Tahsilata binaen alınan banka çekleri tarih ve sıra numarasına göre defterin borç sayfasına, tahsil edildiğinde de, ilgili sütunlar eksiksiz doldurularak defterin alacak sayfasına kaydedilir.
Hesap dönemi sonunda defterin borç ve alacak sayfası toplamları alınarak defteri kebirde 101 - Alınan Çekler hesabı ile kontrol edilir. Uygunluğu görüldükten sonra henüz tahsil edilmemiş çekler varsa bunlar tespit edilerek yeni hesap döneminde tutulacak deftere ayrıntılı olarak aktarılır.
Banka Hesabı ile Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Defteri:
Madde 59 - Bu deftere, bankaya yatırılan ve bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen paralarla istihkak sahipleri için verilen çekler ve ödeme emirleri kaydedilir.
Defterin borç sayfasına bankaya yatırılan veya gelen paralarla ilgili bilgiler sütun başlıklarına göre kaydedilir.
Akşamları "tutarı" sütunu toplamı "icmal" sütununa aktarılır. İcmal sütununun toplamı hesap dönemi sonuna kadar devam ettirilir.
Defterin alacak sayfasında, "saymanlıkça düzenlenen çek veya ödeme emrinin" ve "bankaca ödenen veya gönderilen paraların" başlığı altında 2 tablo bulunmaktadır.
Çek düzenlenerek alacaklılarına verildikçe veya ödeme emri düzenlenerek bankaya gönderildikçe "düzenlenen çek veya ödeme emrinin" başlığı altındaki 1 inci tablosundaki sütunlara çek veya ödeme emri ile ilgili bilgiler yazılır. Akşamları "tutarı" sütunu toplanarak kapatılır ve toplamı "icmal" sütununa aktarılır. Bu sütunun süregelen toplamının 103 - Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabının alacak toplamına eşit olması gerekir.
Bankadan günlük hesap ekstresi gelince o gün içerisinde ödenen veya gönderilen paralar sırasıyla "bankaca ödenen ve gönderilen paraların" başlığı altındaki 2 nci tablodaki sütunlardan "tutarı" sütununa işlenir ve toplamı "icmal" sütununa aktarılır.
Defterin borç sayfasının "icmal" sütunu toplamı ile alacak sayfasındaki 2 nci tablo "icmal" sütunu toplamının banka hesabına ait defteri kebir hesabının borç ve alacak toplamlarına, alacak sayfasındaki 1 inci tablo "icmal" sütunu toplamının verilen çekler ve ödeme emirlerine ait defteri kebir hesabının alacak toplamına eşit olması gerekir.
Hesap dönemi sonunda defterin borç sayfası toplamıyla alacak sayfasının "bankaca ödenen veya gönderilen paraların" başlığı altındaki sütun toplamı karşılaştırılarak, borç kalanı ertesi hesap döneminde tutulacak defterin borç sayfasına " ....... yılından devreden tutar" olarak aktarılır. Ayrıca bankaca henüz ödenmemiş çek ve ödeme emirleri tutarları da ayrıntılı olarak defterin alacak sayfasındaki" düzenlenen çek ve ödeme emrinin" tablosuna kaydedilir. Bu tutarların ertesi hesap dönemine devreden 103 - Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabının alacak artığına eşit olması gerekir.
Diğer Hazır Değerler Defteri:
Madde 60 - İşyurdunun sahip olduğu pul ve kıymetli evrak gibi değerler bu deftere kaydedilir.
Kayıtlar sahip olunan değerlere göre defterde yeteri kadar sayfa ayrılmak ve ayrı bölüm açılmak suretiyle gerçekleştirilir.
Avanslar Defteri:
Madde 61 - Bu defter, 159 - Verilen Sipariş Avansları, 179 - Taşeronlara Verilen Avanslar, 195 - İş Avansları, 196 - Personel Avansları ve 259 - Verilen Avanslar Hesapları için kullanılır. Her hesap için ayrı bir defter tutulacağı gibi eğer işlem adedi az ise bir defter bölümlere ayrılarak tutulabilir.
Her şahsın işleminin ayrı bir sayfada takip edilmesi asıldır. Ancak işlem adedi az olduğu takdirde aynı sayfada bölünmek suretiyle kullanılabilir.
Defterin borç sayfasına verilen avans tutarı, alacak sayfasına avanstan mahsup yapılanlar ile nakden geri alınan tutarlar sütunlar eksiksiz şekilde doldurularak kaydedilir.
Ay sonlarında her bölümün toplamları alınarak bir önceki aydan süregelen genel toplamın altına yazılır ve genel toplam bulunur. Bu işlem hesap dönemi sonuna kadar devam ettirilir.
Defterde hesaplar itibariyle her bölümün borç ve alacak toplamlarının defteri kebirdeki ilgili hesapların borç ve alacak toplamlarına eşit olması gerekir.
Maddi Duran Varlıklar Müfredat ve Amortisman Defteri:
Madde 62 - İşyurdunun, "25 - Maddi Duran Varlıklar"ı bu defterde izlenir. Defter maddi duran varlık hesaplarına göre bölümlere ayrılır.
Elde edilen maddi duran varlıklar defterin borç sayfasına birer sıra numarası verilmek suretiyle kaydedilir. Bu sıra numaraları maddi duran varlıkların değişmez numaralarıdır.
Kayda alınan maddi duran varlıkların sıra numarası, cinsi ve nitelikleri, adedi, ne suretle ve hangi tarihte geldiği, fiyatı, tutarı, yapılan esaslı onarımlar için harcama tutarı, esaslı onarım ile maliyet bedelinin toplamı, maddi duran varlığın amortisman yüzdesi, ayrılan amortisman tutarı, birikmiş amortismanı, herhangi bir nedenle kayıttan düşülmesi gereken maddi duran varlıkların maliyet bedeli ve bunlarla ilgili bilgiler alakalı sütunlarına eksiksiz bir şekilde kaydedilir.
Hesap dönemi sonunda defterin bölümler itibariyle toplamları alınarak ilgili defteri kebir hesaplarıyla karşılaştırılır.
Defterin bölümler itibariyle amortismanlar bölümünde yer alan tutarları toplamı 257 - Birikmiş Amortismanlar Hesabının alacak bakiyesi toplamına eşit olması gerekir.
Maddi Duran Varlıklar Tasnif Defteri:
Madde 63 - Bu defter, sağlı sollu iki sayfadan ibaret olup, maddi duran varlığa yapılan girişler sol, her ne suretle olursa olsun maddi duran varlıklardan çıkışlar ise sağ sayfaya yazılır.
Bu defter, maddi duran varlıklar altalta gelecek şekilde kaydedilerek, atölye ve işkolları itibariyle tutulur.
Ambar Esas (Tasnif) Defteri:
Madde 64 - Bu defter, ambar konusu stokları oluşturan 150 - İlk Madde ve Malzeme, 152 - Mamuller, 153 - Ticari Mallar, 157 - Diğer Stoklar Hesaplarıyla ilgili olarak bölümlere ayrılmak suretiyle tutulur.
Ambar sayımlarına esas teşkil edecek olan bu defterden bölümler itibariyle her cins emtiaya ayrılan sayfalara başka cins emtia kaydedilemez.
Ambar konusu varlığın cinsi defterden o varlık için açılan sayfanın başına yazılır. Defter karşılıklı giren ve çıkan olmak üzere iki sayfadan oluşur. Ambara giren varlıklar giren sayfasına, bunlardan her ne şekilde olursa olsun ambardan çıkanlar çıkan sayfasına ilgili sütunlar tam olarak doldurulmak suretiyle kaydedilir.
Bu defterde yer alan emtianın bakiyeler tutarı toplamları defteri kebir hesapları bakiyeler toplamları ile eşit olmak zorundadır.
Alacaklar Defteri:
Madde 65 - Bu deftere, defteri kebirdeki alacak hesaplarına borç yazılan tutarlarla bunlardan yapılan tahsilatlar, kullanılan her hesap için ayrı bölüm açılmak suretiyle ayrıntılarıyla kaydedilir.
Her alacak için ayrı bir sayfa açılması asıldır. Ancak, bir şahsa ait alacak kapandıktan sonra bir daha çalışmayacaksa ve sayfada yer varsa aynı sayfanın alt bölümüne başka bir alacak kaydedilebilir.
Dönem içinde tahsil edilemeyen alacaklarla ilgili bakiyeler ertesi yıla ait deftere aynen ve detaylı olarak aktarılır.
Bu defterde kayıtlı alacaklar için gerektiğinde kanuni yollara başvurularak alacağın hükmen tahsili yönüne de gidilebileceğinden her alacağın dayandığı belgenin borçlular itibariyle oluşturulacak özel dosyalarda düzenli olarak tasnif edilmesi ve saklanması gerekir. Bu şekilde açılacak her dosyanın üzerine dayandığı belgenin türü, tarihi ve numarası ile defterdeki sıra numarası ve alacak yazıldığı tarih not edilir.
Alacak senede bağlı ise senetler defterdeki sıra numarasına göre bir klasörde düzenli bir şekilde muhafaza edilir.
Katma Değer Vergisi Defteri:
Madde 66 - Bu defter, 190 - Devreden KDV, 191 - İndirilecek KDV ve 391 - Hesaplanan KDV Hesapları için ayrı ayrı bölümler belirlenmek ve ilgili sütunları eksiksiz bir şekilde doldurulmak suretiyle tutulur.
Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV Defteri:
Madde 67 - Bu defter, 291 - Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV Hesabı için tutulur. Bu defterde, her satıra bir maddi duran varlık ve KDV'si yazılmak suretiyle alt alta gelecek şekilde kayıt yapılır.
Borçlar Defteri:
Madde 68 - Bu defter, defteri kebirdeki 320 - Satıcılar, 321 - Borç Senetleri, 326 - Alınan Depozito ve Teminatlar, 329 - Diğer Ticari Borçlar, 335 - Personele Borçlar, 336 - Diğer Çeşitli Borçlar, 340 - Alınan Sipariş Avansları, 349 - Alınan Diğer Avanslar, 360 - Ödenecek Vergi ve Fonlar, 361 - Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri, 368 - Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler, 370 - Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları, 373 - Maliyet Giderleri Karşılığı Hesapları için ayrı ayrı bölümler açılmak suretiyle tutulur.
İşlem adedi çok olan işyurtlarında her bir hesap için ayrı defter de kullanılabilir.
Her ne şekilde olursa olsun işyurdunun kişiler ve kuruluşlar adına gerçekleşecek borçları bu defterin ilgili bölümünün alacak sayfasına, kayıtlı borçlara karşılık nakden veya mahsuben yapılan ödemeler borç sayfasına, bütün sütunlar eksiksiz şekilde doldurulmak suretiyle yazılır.
Bu defterde de alacak defterinde olduğu gibi her borç için ayrı bir sayfa açılması asıldır. Ancak, bir borç kapandıktan sonra bir daha çalışmayacaksa ve sayfada yer varsa aynı sayfanın alt bölümüne başka bir borç da kaydedilebilir.
Yıl sonlarında defterin her bölümündeki ödenmemiş bulunan tutarlar ayrıntıları ile yeni dönem defterinde ait olduğu bölümlere devredilir ve toplamlarının devreden ilgili defteri kebir hesaplarının alacak kalanlarına eşit olması gerekir.
Sermaye Defteri:
Madde 69 - Bu defter, 500 - Sermaye Hesabı için tutulur. Defterin boş kalan sayfaları müteakip seneler için de kullanılır.
Defterin sağ sayfasına işyurdunun sermayesine intikal ettirilen, sol sayfasına da tediye veya sair suretlerle tenzil edilen paralar kaydolunur.
Resen verilen sermayelerle, nakil suretiyle maledilen sermayeler ve gelirlerden bu hesaba intikal ettirilecek miktarların açıkça görülebilmesi için defterde ayrı ayrı sütunlar açılmıştır.
Gelirler Defteri:
Madde 70 - Bu defter, çift taraflı çalıştırılmak ve her iş koluna ayrı bölüm açılmak suretiyle, 600 - Yurtiçi Satışlar, 601 - Yurtdışı Satışlar, 602 - Diğer Gelirler, 642 - Faiz Gelirleri, 643 - Komisyon Gelirleri, 644 - Konusu Kalmayan Karşılıklar, 649 - Diğer Olağan Gelir ve Karlar, 671 - Önceki Dönem Gelir ve Karları, 679 - Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesapları için tutulur.
Elde edilen gelirler bu defterin alacak sayfasına, her ne suretle olursa olsun gelirlerden tenzili icabeden tutar da borç sayfasına kaydedilir.
Yıl sonlarında bu defterde yeralan rakamların defteri kebirdeki rakamlarla mutabakatı sağlandıktan sonra 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabına aktarılarak tasfiyeleri gerçekleştirilir.
Giderler Defteri:
Madde 71 - Bu defter, her biri için ayrı bölüm açılarak 610 - Satıştan İadeler, 611 - Satış İskontoları, 612 - Diğer İndirimler, 620 - Satılan Mamuller Maliyeti, 621 - Satılan Ticari Mallar Maliyeti 622 - Satılan Hizmet Maliyeti, 623 - Diğer Satışların Maliyeti, 632 - Genel Yönetim Giderleri, 658 - Bağlı Kuruluş Giderleri hesapları için her iş koluna da ayrı sayfalar açılmak suretiyle tutulur.
Yukarıda sözü edilen gider hesaplarına intikal eden tutarlar defterin sol tarafına, düzeltme kayıtları ile yıl sonlarında kapanış kayıtları sağ tarafına kaydedilir.
Yıl sonlarında bu defterde yer alan rakamların da defter - i kebirdeki rakamlarla mutabakatı görüldükten sonra 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabına aktarılarak tasfiyeleri gerçekleştirilir.
Masraflar Defteri:
Madde 72 - Bu defter, bütçenin gider tertibine konulan 791 - İşçi Ücret ve Giderleri, 792 - Memur Ücret ve Giderleri, 793 - Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, 794 - Çeşitli Giderler, 795 - Vergi Resim ve Harçlar, 796 - Amortismanlar ve Tükenme Payları, 797 - Finansman Giderleri için tutulur.
Defterde her bölüm ve fasıl ayrı bir sayfaya kaydolunur.
Bu hesaplarda yer alan rakamlar maliyet çıkarma dönemlerinin sonunda 798 - Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.
Kantin Esas Defteri:
Madde 73 - Bu defter, satılmak üzere ticari mallar ambarından kantine ihraç edilen emtianın kaydı için kullanılır.
Her cins emtiaya ayrı sayfalar açılmak suretiyle kantine ihraç edilen emtia defterin borç tarafına, ay içerisinde satışı yapılan emtia da ay sonlarında yapılacak icmal cetvellerine istinaden defterin alacak tarafına kaydedilir.
Defterde yer alan emtia bakiyelerinin maliyet fiyatları toplamı, defteri kebirdeki kantin hesabının bakiyesi ile eşit olmak zorundadır.
Atölye Yevmiye Defteri:
Madde 74 - Bu defter, ilkmadde ve malzeme ambarından 155 - Atölyeler Hesabına verilen hammaddelerin toplam rakamlarını takip edebilmek için her atölyeye ayrı ayrı bölüm açılmak suretiyle tutulur.
Ambardan atölyeye ihraç edilen hammadde tutarları defterin borç tarafına, üretimde kullanılarak ilgili gider hesabına aktarılan hammadde tutarları alacak tarafına kaydedilir.
Defterde yeralan atölyelerin borç bakiyeleri toplamı, defteri kebirdeki atölyeler hesabının borç bakiyesi ile eşit olmak zorundadır.
Atölye Esas Defteri:
Madde 75 - Bu defter, üretimde kullanılmak üzere atölyelere verilen hammaddelerin takip edilebilmesi için kullanılır.
Her atölye için müstakil bir bölüm açılır ve her cins hammadde ayrı sayfaya kaydedilir.
Bu defterde yeralan hammadde bakiyelerinin maliyet tutarları toplamı, atölye yevmiye defterindeki ilgili atölyenin borç bakiyesi ile eşit olmak zorundadır.
Atölye İcmal ve Maliyet Defteri:
Madde 76 - Bu defter, her atölye için ayrı bölüm açılmak suretiyle tutulur.
Atölyede üretimde kullanılıp, 790 - İlkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabına aktarılan tutarlar defterin borç tarafına, maliyet cetvelleri muhteviyatı da alacak tarafına yazılır.
Defterin alacak tarafı toplamlarıyla mamuller hesabına girişi yapılan mamullerin kontrolü yapılır.
Bu defter 151 - Yarımamuller Üretim Hesabı içinde tutulur ve alacak tarafı toplamlarıyla hesabın kontrolü yapılır.
Sipariş Defteri:
Madde 77 - Bu deftere, alınan siparişler için düzenlenen sipariş pusulaları tarih sırasıyla kaydedilir. Zamanında imal edilip edilmedikleri bu defterden kontrol edilir.
Belge Kayıt Defteri:
Madde 78 - Bu deftere, kullanılmak üzere bastırılan, fatura, perakende satış fişi, tahsildar makbuzu, gider pusulası, tahsilat fişi, tediye fişi, mahsup fişi gibi belgeler çeşitlerine göre açılacak bölümlere kaydedilir.
İşyurduna gelen belgeler defterin sol sayfasına, kullanılmak üzere ilgililere verilen belgeler defterin sağ sayfasına, sütun başlıklarına yazılır. İlgililere verilen belgelerden çeşitli nedenlerle kullanılmamış olarak geri alınanlar defterin sağ sayfasındaki alakalı sütunlara kaydedilerek geri alınma sebebi açıklama bölümünde belirtilir.
Belgelerin alınıp verilmeleri sırasında, ciltler itibariyle yaprak adetleri birer birer sayılarak numaralarının birbirini izleyip izlemediği kontrol edilir. Yaprak sayısında ve numaralarda bir yanlışlık varsa durum bir tutanakla tespit edilerek gönderen yere ve Daire Başkanlığına bildirilir. Kullanıldıktan sonra iade edilen belgelerin dip koçanları da yeniden sayılır ve doğru olduğu tespit edilerek geri alınır.
Bu defterde kayıtlı belgelerin teslim alma, verme veya gönderme işlemleri saymanlar tarafından bizzat yapılır.
Arşiv Defteri:
Madde 79 - Bu deftere, eski yıllara ait olup, kullanılmasına gerek kalmayan defter, yazışma dosyaları ile denetime giren yerlerde denetim tarihinden önceki belgeler kaydedilerek arşive kaldırılır.
Arşiv defteri, yıllar itibariyle bölümlere ve bölümlerde belgelerin çeşitlerine göre alt bölümlere ayrılır. Arşive kaldırılacak belgeler her yıl için birden başlamak üzere numara verilmek suretiyle ilgili sayfalara sıra ile kaydedilir, bunların defterde alacakları sıra numaraları kaldırılan defter ve belgelerin üzerine de yazılır.
Fatura, perakende satış fişi, tahsildar makbuzu, gider pusulası, tahsil fişi, tediye fişi gibi belgeler arşive kaldırılırken deftere birer birer yazılmaz. Bunlar cins ve cilt numaralarına göre sıralı hale getirilerek başlangıç ve bitiş numaraları yazılır.
Dava Defteri:
Madde 80 - Bu defterde, işyurdunun başkaları aleyhine ve başkalarının da işyurdu aleyhine açtığı davalar ayrı ayrı bölüm ayrılmak suretiyle izlenir. Her bölümde açılan davalar ile mahkeme kararlarına ilişkin sütunlar eksiksiz olarak doldurulur.
Defterlerin Tasdiki:
Madde 81 - Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarında tutulması zorunlu olan günlük kasa defteri, yevmiye defteri ve kambiyo senetleri defterinin tasdiki noterlerce yapılır.
Yukarıda sayılan defterlerin dışında kalan ve Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumunda tutulacak diğer defterler Daire Başkanınca,
İşyurtlarında tutulacak diğer defterler ise İşyurdu Müdürünce,
Sene başında kullanılmazdan önce yaprakları sayılıp mühürlenmek şartıyla defterlerin son sayfasına kaç sayfadan ibaret bulunduğu meşruhatı ile tasdik olunur.
Defter ve Belgelerin Bilgisayarla Düzenlenmesi:
Madde 82 - Bu Yönetmelikte sözü edilen defter ve belgeler istenilen bilgiler eksiksiz olmak kaydıyla ve Daire Başkanlığından izin alınmak suretiyle bilgisayarla da düzenlenebilir. Bu takdirde, bilgisayar çıkışları önceden tasdik edilmiş sürekli formlara alınarak dosya içersinde muhafaza edilir.
Defter ve Belgelerin Kaydedilmesinde Süre:
Madde 83 - Bütün belgelerin defterlere günlük olarak yazılması asıldır.
Zorunlu hallerde en fazla üç günlük belgenin kayıtlara yazılması ertelenebilir.
Kasa Defteri mutlaka günlük olarak yazılır. Bu defterin yazılışı hiç bir sebep ve mazeretle geciktirilemez.
ALTINCI BÖLÜM : İşlemlere Ait Belgeler
Kullanılacak Fiş ve Makbuzlar
Madde 84 - İşyurtlarını ilgilendiren tahsilat, ödeme ve mahsuplar için aşağıda belirtilen belgeler düzenlenir:
Tahsil Fişi : (Örnek Y - 49)
Tediye Fişi : (Örnek Y - 50)
Mahsup Fişi : (Örnek Y - 51)
Tahsildar Makbuzu : (Örnek Y - 52)
Fatura : (Örnek Y - 45)
Gider Pusulası : (Örnek Y - 47)
Tahsil Fişi :
Madde 85 - Tahsil fişi, veznece yapılacak her türlü tahsilat için kullanılır.
Bu fiş, dört parçadan ibaret olup ikinci kısım makbuz yerine geçmek üzere tahsilat yapılan kişi veya kuruma verilir. Birinci ve üçüncü kısım mahsup belgelerinin aslına ve suretine rapdedilir. Dördüncü kısım dipkoçanında bırakılır.
Tediye Fişi :
Madde 86 - Tediye fişi, vezneden yapılacak ödemeler için kullanılır.
Kasa fazlasının bankaya yatırılması için bu fiş kullanılmaz. Bunun yerin irsaliye düzenlenir.
Bu fiş üç nüsha olarak düzenlenir. Birinci ve ikinci kısımlar mahsup belgelerinin aslına ve suretine eklenir. Üçüncü kısım dipkoçanında bırakılır.
Mahsup Fişi :
Madde 87 - Bu fiş, tahsilat ve tediyeler de dahil olmak üzere yevmiye kaydına esas olacak bütün işlemler için kullanılır.
Bir asıl bir suret olmak üzere iki nüsha düzenlenir.
Tahsildar Makbuzu, Fatura ve Gider Pusulası :
Madde 88 - Tahsildar Makbuzu, İşyurdu Yönetim Kurulunca görevlendirilen Tahsildarın İşyurduna ait kurum içinde veya dışında yapacağı tahsilat için kullanılır, iki parçadan oluşur, birinci parçası tahsilat yapılan kişiye verilir. İkinci parçası dipkoçanında bırakılır.
Fatura, satılan emtia ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı veya nakit olarak ödediği miktarlar için düzenlenir. Birinci nüshası müşteriye verilir.
Gider pusulası, kazançları götürü usulde tespit olunan tüccarlarla, serbest meslek erbabına ve vergiden muaf esnafa yaptırılan işler veya onlardan satın alınan emtia için tanzim edilir. İşi yapana veya emtiayı satana imza ettirilir.
Fatura ve gider pusulası dörder nüsha düzenlenir. İkişer nüshası mahsup evrakına eklenir.
Belgelerin Düzenlenmesi :
Madde 89 - Bütün belgeler düzenlenirken üzerlerindeki ad - soyad, adres, tarih gibi bilgiler eksiksiz bir şekilde doldurulur ve fişleri düzenleyenlerle birlikte alakalı diğer görevlilerce ad ve soyadları ile unvanları da belirtilmek suretiyle mutlaka imzalanır.
YEDİNCİ BÖLÜM : Kasa İşlemleri
Vezne Teşkilatı Kurulması :
Madde 90 - İşyurtlarında, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun müsaadesi alındıktan sonra vezne teşkilatı kurulur.
Bu suretle vezne teşkil edilen yerlerde bu vazifeye tayin olunan memurların mükellef olması ve Kefalet Kanunu hükümlerine göre aidata tabi tutulması lazımdır.
Veznelerce Yapılacak Azami Ödeme Miktarı :
Madde 91 - Vezne teşkilatı mevcut olan İşyurtları ve İşyurtları Kurumu veznelerince yapılabilecek azami ödeme miktarı İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenir. Bu miktar günün ekonomik şartlarına bağlı olarak değiştirilebilir.
İşyurdu Yönetim Kurullarından gelecek talebe göre İşyurdunun özelliği dikkate alınarak vezneden yapılacak ödeme miktarı sadece bu işyurduna ait olmak üzere özel olarak da belirlenebilir.
Veznelerde Bulundurulacak Azami Para Miktarı :
Madde 92 - Veznede bulundurulacak azami para miktarı günün ekonomik şartlarına göre değiştirilmek üzere İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenir.
İşyurtlarının mahalli durumları ve özellikleri gözönünde bulundurularak Yönetim Kurulu kararına istinaden veznede bulundurulacak azami para miktarı o işyurduna ait olmak üzere özel olarak da belirlenebilir.
Veznede bulundurulabilecek azami para miktarından fazla olanı günü gününe bankaya yatırılır.
Mücbir Sebepler :
Madde 93 - Banka merkezine uzak mesafede bulunan işyurtları, hava muhalefeti, araç bulunamaması, ertesi günün tatile rastlaması ve benzeri sebepler nedeniyle veznede bulundurulacak azami para miktarından fazlasını zamanında bankaya yatıramadıkları takdirde keyfiyet veznedar, sayman ve işyurdu müdürü tarafından tutanakla tespit edilir.
Mücbir sebep ortadan kalkınca aynı tutanağın altına gün ve tarih yazılarak ve not düşülmek suretiyle kasa fazlası bankaya yatırılır.
Bu nevi tutanaklar tarih sırasıyla bir klasörde saklanır.
Veznenin Sayılması :
Madde 94 - Vezne mevcudu her akşam mesai saatini müteakip sayman ve veznedar tarafından müştereken sayılarak kasa defteri imza edilir.
Zuhur edecek noksan ve fazlalıklar derhal fiş tanzimi suretiyle kayda alınarak, kayıtla kasa mevcudu arasındaki fark düzeltilir.
Kasa, sayman tarafından Kefalet Kanunu gereğince, ayda iki defadan az olmamak üzere en az onbeş günde bir belirsiz günlerde mevcut sayılmak, belgeler kasa defteriyle karşılaştırılmak ve toplamlarına bakılmak suretiyle kontrol edilir.
Kasa defterinin açıklama bölümüne "mevcut sayılmış, toplamlarına bakılmıştır" en son kullanılan tahsilat fişinin arkasına da " ..../ ... / ..... tarihinden ..../ ... / ..... tarihine kadar kesilen tahsilat fişlerinin defter kayıtlarıyla karşılaştırılması yapılmıştır" açıklamaları yazılarak sayman tarafından imza edilir.
Vezne Fazlası :
Madde 95 - Kasa mevcudu kayda nazaran fazla ise, bir tahsil fişi ile fazlalık 397 - Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabına kaydedilir.
Fazla çıkan paranın bilahare istihkak sahibi anlaşıldığı takdirde keyfiyet Yönetim Kurulu kararıyla tevsik edilerek fişine müsteniden sahibine ödenir.
Vezne Noksanı :
Madde 96 - Kasa mevcudu kayda nazaran noksan çıktığı takdirde bu miktar üzerinden derhal bir tediye fişi kesilerek aradaki fark önce 197 - Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir.
Noksanlığın, muamelenin çokluğu nedeni ile fazla ödeme veya noksan tahsilat gibi bir hatadan kaynaklanmış olduğu anlaşıldığı takdirde, keyfiyet Yönetim Kurulu kararıyla tevsik edilmek şartıyla bu miktar veznedardan tahsil olunur
Noksanın bir suistimale delalet ettiğine kanaat getirilmesi halinde, keyfiyet derhal Yönetim Kurulu kararıyla tespit edilerek Cumhuriyet Başsavcılığına haber verilmekle beraber Genel Müdürlüğüne ve İşyurtları Kurumuna da arzedilir.
Sahibi Zuhur Etmeyen Kasa Fazlası :
Madde 97 - Sahibi zuhur etmeyen veya sahibine reddinde tereddüt edilen paralar hakkında Daire Başkanlığına sorularak alınacak cevaba göre işlem yapılır.
Tahsildar Görevlendirilmesi ve Yapacağı İşler :
Madde 98 - Vezne teşkilatı bulunan İşyurtlarında haricen yapılacak tahsilatlar, vezne teşkilatı bulunmayan işyurtlarında hem kurumda, hem de haricen yapılacak tahsilatlar, için İşyurdu Yönetim Kurulu kararı ile bir tahsildar görevlendirilir. Alınan Yönetim Kurulu kararı İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun onayına da sunulur.
Tahsildarlar, tahsilatlarını tahsildar makbuzuyla yaparlar.
Vezne teşkilatı bulunmayan İşyurtlarında tahsil edilen paralar aynı gün veya en geç ertesi iş günü bankaya yatırılır.
Bankaya yatıralan tutar o günkü en son makbuzun arkasına yazılarak tarih atılmak suretiyle sayman ve tahsildarca müştereken imzalanır.
Cezaevi müdürleri ve saymanlar hiç bir şekilde tahsilat işi ile uğraşamazlar.
Veznedarların bulunmadığı zamanlara münhasır kalmak şartıyla tahsildarlar Daire Başkanının onayıyla veznedarlığa vekalet edebilirler.
Vekalet esnasında müessese dahilinde yapacakları tahsilat münhasıran tahsil fişine müsteniden ve kasa defterine kayıt suretiyle ifa olunur.
Bu müddet zarfında tahsildarlar bu sıfatla yapacakları tahsilat için tahsildar makbuzu kullanamazlar.
SEKİZİNCİ BÖLÜM : Banka İşlemleri
Hesap Açılacak Banka :
Madde 99 - İşyurtlarına ait paraların hangi bankalara yatırılacağını İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu belirler.
Hesap Ekstresi :
Madde 100 - İşyurduna ait banka işlemlerinin sağlıklı takibi ile işlemlerin zamanında kayıtlara intikal ettirilebilmesi için bankadan günlük olarak hesap ekstresi alınır. Ancak buna imkan bulunamadığı zamanlarda en az haftada bir hesap ekstresi alınır. Ay sonlarında hesap ekstresi mutlaka alınarak işyurdu kayıtlarıyla banka kayıtları arasındaki mutabakat sağlanır.
Ödeme (Havale) Emri (Örnek . Y - 53)
Madde 101 - İşyurdunun banka hesabından başka bir hesaba aktarılması istenen paralar için bu belge düzenlenir.
Ödeme emri iki nüsha olarak tanzim edilir, bir nüshası ilgili bankaya gönderilir. Diğer nüshası dipkoçanda saklanır. Bankadan alınan dekont mahsup evrakına eklenir.
Çek Kullanılması :
Madde 102 - İşyurdu banka hesabından, değişik nedenlerle ödettirilecek paralar için bankadan temin edilen çek nüshaları kullanılır. Çekler doğrudan istihkak sahipleri adına düzenlenir.
Mutemetler adına düzenlenen çekler bu hükmün dışındadır.
Bu çeklere İşyurtları Kurumunda Sayman ve Daire Başkanı, İşyurdunda Sayman ve İşyurdu Müdürü birlikte imza atarlar.
DOKUZUNCU BÖLÜM : Avans İşlemleri
Avans Çeşitleri :
Madde 103 - İşyurtlarında verilecek avans çeşitleri aşağıdaki gibidir :
a) İşyurdu adına mal ve hizmet satınalacak ve bir kısım gider ve ödemeleri yapacak personele verilen iş avansları,
b) Personel ve İşçilere yolluklarına mahsuben önceden ödenen avanslar,
c) Satın alınacak maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen avanslar,
d) Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri dolayısıyla müteahhit ve taşeronlara verilen avanslar.
Mutemet Görevlendirilmesi :
Madde 104 - İşyurtlarında Yönetim Kurulunun, İşyurtları Kurumunda ise Daire Başkanının önerisi, Yüksek Kurulun onayı ile personelden uygun bir kişi mutemet olarak görevlendirilir.
103 üncü maddenin (a) bendinde belirtilen avans ödemeleri mutemetlere yapılır.
Müdür, sayman, idare memuru, veznedar ve ambar memuru mutemet olarak görevlendirilemez.
Avans Verilmesi :
Madde 105 - Aşağıda belirtildiği şekilde;
a) Mutemetlere, İşyurtları Kurumu Yüksek kurulunun belirleyeceği limit dahilinde,
b) Taşeronlara sözleşme ve şartnameleri uyaranca hakedişlerinden mahsup edilmek üzere,
c) Personel ve işçilere yolluklarından mahsup edilmek şartıyla,
d) Sipariş verilmek suretiyle yaptırılarak satınalınacak maddi duran varlıklar için alış bedelinin %10 - 30'u oranında,
e) Taahhüt suretiyle yaptırılacak işlerde sözleşmesi gereğince müteahhitlere taahhüt bedelinin %10 - 30'u nisbetinde teminat mukabilinde ve Daire Başkanlığından izin alınmak kaydıyla,
avans verilebilir.
Hiçbir işyurdunda birden fazla avans mutemedi bulundurulamaz.
Muhtelif mahallerde ekipler çalıştırılmak suretiyle bu mahallerde mübayaa mecburiyetinde olan işyurtlarınca her ekibin bulunduğu yere mahsus olmak üzere bir avans mutemedi tayin edilebilir.
Avans alınmadan bu maksatla harcama yapılamaz. Avansın verildiği tarihten önce yapılan harcamalara ait belgeler kabul edilmez.
Avansın Mahsubu :
Madde 106 - Mutemet aldığı avansdan harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri avansın verildiği tarihten itibaren en çok bir ay içinde muhasebeye vermek zorundadır. İş erken biterse mutemet bir aylık süreyi beklemeden derhal hesabını kapatır.
Süresinde mahsup edilmeyen avanslar için 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Mutemet üzerindeki avans kapatılmadan yeni bir avans verilmez.
Yıl sonlarında avans hesabının kapatılması zorunluluğu yoktur.
İşyurdu müdürü ve sayman mutemet üzerindeki avansı sık sık kontrolle mükelleftir.
ONUNCU BÖLÜM : Maddi Duran Varlık İşlemleri
Maddi Duran Varlıkların Satın Alınması :
Madde 107 - İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun her takvim yılı belirleyeceği limite kadar olan maddi duran varlıklar İşyurdu Yönetim Kurulunun Kararıyla satın alınır.
Belirlenen limiti aşan maddi duran varlıkların satınalınması Daire Başkanlığının onayıyla gerçekleşir.
Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi :
Madde 108 - İşletmede üretilerek maddi duran varlıklara alınacak kıymetler maliyet bedelleri üzerinden,
Bağış yolu ile işletmeye intikal eden maddi duran varlıklar değeri belli ise bu değer üzerinden, değeri belli değilse İşyurdu Yönetim Kurulunun tespit edeceği bedel üzerinden,
Satın alınan maddi duran varlıklar da satın alındıkları fiyatlarla,
muhasebeleştirilirler.
Maddi duran varlıklar çeşitli nedenlerle işletmenin aktifinden çıkarılması gerektiğinde kayıtlı değerleri üzerinden hesaplardan düşülür.
Maddi Duran Varlıkların Kayıtlardan Düşülmesi :
Madde 109 - Eskime ve yıpranma suretiyle kullanılamayacak hale gelen maddi duran varlıklarla, kırılma, kaybolma, akma ve sızma gibi sebeplerle zayi olan veya hastalık, ölüm gibi doğal sebeplerle telef olan maddi duran varlıklar Yönetim Kurullarınca düzenlenecek mucip sebepli kararlara müsteniden kayıtlardan düşülür.
Ancak, günün ekonomik şartlarına göre İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun belirleyeceği değeri aşan maddi duran varlıkların kayıtlardan düşülebilmesi için alınacak Yönetim Kurulu kararının Daire Başkanlığı onayından geçirilmesi gerekir.
Maddi Duran Varlıkların Zayiinden İlgililerin Sorumluluğu:
Madde 110 - 109 uncu maddede yazılı şekillerle ziyaa uğrayan eşya ve hayvanların kayıtlardan terkin edilebilmesi için zayiinden kimsenin kusurlu olmaması gerekir. Aksi takdirde bedeli sorumlusuna veya sorumlularına eşit şartlar içinde olmak üzere aynen ve mümkün olmayan hallerde, yok olma tarihindeki rayiç bedel üzerinden, bu tarih belli değil ise demirbaşın satın alındığı tarih ile zayi olduğu tespit edildiği tarih arasındaki en yüksek rayice göre bulunacak bedel üzerinden ödettirilir. Devlet mallarının hasara uğratılması halinde uygulanacak genel hükümler saklıdır.
Maddi Duran Varlıkların Kapsamı:
Madde 111 - Uzun müddet kullanma neticesinde yıpranma, aşınma ve eskime gibi sebeplerle değerinden bir kısmını veya tamamını kaybeden maddi duran varlıklar aşağıdaki şekilde bölümlenir:
1) Tarla, bağ, bahçe gibi arazi ile fabrika, atölye, ağıl gibi her türlü binalar,
2) Yazı masası, sandalye, masa camı, dolmakalem, saat, mühür, kitap ve benzeri büro levazımı,
3) Radyo, hoparlör, pikap, teyp ve televizyon gibi her çeşit aletler ile bayrak, halı, seccade, kilim, tablo, biblo ve büst gibi her nevi eşyalar ve mefruşat,
4) Buzdolabı, kazan, sahan, tabak, tencere, çatal ve kaşık gibi mutfak eşyası ile karyola, ranza, yatak, yorgan ve battaniye gibi yatakhane eşyası, ustura, tıraş makinası, sabunluk, biley taşı ve ayna gibi berber takımları, kazan, leğen, çamaşır makinası gibi çamaşırhane eşyası, tüp, enjektör, mikroskop gibi laboratuvar, eczane, revir eşya ve aletleri, sıra, masa, yazı tahtası gibi okul eşyaları, keser, burgu, testere, şakül, gönye, kazma ve kürek gibi inşaat aletleri, gemi, tekne, halat, çımayelken, balık ağları, sandal ve küreği gibi denizcilik alet ve edavatı, pulluk, saban, düven, bel, yaba, kefe gibi ziraat işlerinde kullanılan her nevi eşya, keçe, yem torbası gibi koşum ve eğer takımları ile teferruatı eşya ve malzemeleri,
5) Araba, otomobil, kamyon, traktör, biçer - döver gibi kara nakil araçları ile motorlu ve motorsuz deniz nakil vasıtaları, fotoğraf, sinema, dikiş - nakış, çorap, yazı ve hesap makinaları ile yangın söndürme aletleri,
6) Elbise, palto, muşamba, gocuk, çizme, şapka, palaska kayışı, önlük, havlu, peştemal, bornoz ve emsali eşyalar,
7) Damızlık, binek, koşum, koşu, süt ve çift hayvanları.
Maddi Duran Varlıkların Değerini Artıran Sebepler:
Madde 112 - Ekime elverişli olmayan verimsiz arazinin imar ve ıslahı ve ağaçlandırılması için yapılan harcamalarla, menkul ve gayrimenkuller için yapılacak harcamalar maddi duran varlıkların üzerinde önemli ölçüde değişiklik meydana getirdiği ve kıymetlerinin artırdığı takdirde bu harcamalar maddi duran varlığın mukayyet bedeline ilave edilir.
Motorlu ve mekanik olarak çalışan araç ve gereçlerle diğer menkul eşya ve gayrimenkullerin belli sürelerde yapılan bakım ve onarımlarıyla parça değişimleri için yapılan masraflar kıymet artırıcı olarak kabul edilmez, gider olarak kaydedilir.
İşyurduna Ait Olmayan Maddi Duran Varlıklar:
Madde 113 - İşyurduna ait olmayan ve dolayısıyla maddi duran varlıklar hesabında kayıtlı bulunmayan tarla ve arazinin, bağ ve bahçe haline sokulması veya bu arsalar üzerine inşa edilecek binalar ve ek tesisler için yapılacak harcamalar ile mevcut binalar için yapılacak su, doğalgaz, elektrik, kalorifer ve telefon gibi umumi tesisler için yapılacak harcamalar 264 - Özel Maliyetler Hesabına kaydedilip, Daire Başkanlığından alınan onay üzerine yıllara bölünmek suretiyle itfa olunur.
İtfa ile ilgili olarak açılan hesaba ait tesisin itfa süresinden önce kullanılamaz veya yararlanılmaz duruma gelmesi halinde, Daire Başkanlığından alınacak talimata göre işlem yapılır.
Maddi Duran Varlıklar İçin Amortisman Ayrılması:
Madde 114 - İş yurdunda bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan maddi duran varlıklardan;
a) Her türlü kara nakil araçları ile motorlu ve motorsuz deniz vasıtaları % 20,
b) Bağ, bahçe, meyvalık, zeytinlik gibi arazi ile fabrika, atölye, ağıl gibi her türlü binalar %5,
c) Bunların dışında kalan diğer bütün maddi duran varlıklar % 20,
oranında amortismana tabi tutulur.
Boş arazi ve arsalar için amortisman tahakkuk ettirilmez.
Amortismanların Hesaplanış Şekli:
Madde 115 - Her yıl sonunda maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri üzerinden 114 üncü maddede yazılı nisbetlere göre amortisman payı hesaplanır.
Amortismana Başlangıç Teşkil Edecek Tarih:
Madde 116 - Amortismana başlangıç teşkil edecek tarih, maddi duran varlığın muhasebe kayıtlarına intikal ettirildiği tarihdir. Bu tarih, senenin sonuncu gününe rastlasa dahi o sene içinde amortismana uygulanır.
Amortisman Sınırı:
Madde 117 - Ayrılacak amortisman tutarı maddi duran varlığın kayıtlı kıymetini aşamaz.
Maddi duran varlık hesabında kayıtlı eşya tamamen amorti edilse bile kullanılacak durumda bulunduğu müddetçe kayıtlarda tutulur ve amortisman tahakkuk ettirilemez.
Kayıt Terkini Sırasındaki Amortismanların Durumu :
Madde 118 - Yıl içindeki kayıttan tenzili gereken maddi duran varlıklara ait amortismanlarda aynı tarihde mahsup edilir.
Maddi Duran Varlıkların Numaralanması :
Madde 119 - Mübayaa veya sair suretlerle maddi duran varlıklara intikal edecek eşya evvela müfredat defterine kaydedilerek her eşyaya bir sabit numara verilir. Ondan sonra tasnif defterinde de ait olduğu sayfaya kaydedilir.
Kısmen Amorti Edilmiş Maddi Duran Varlıkların Kayıtlardan Düşümü :
Madde 120 - Maddi duran varlıkların kayıtlı kıymetini tamamen amorti etmeden,
a) Kullanılamayacak hale gelmesi,
b) Herhangi bir nedenle yok olması,
c) Satışının yapılması,
d) Nakli sermaye olarak verilmesi,
halinde maddi duran varlığın kayıtlardan düşümü yapılır. Birikmiş amortismanı da mahsup edilir.
Düşüm tarihinde tahakkuk ettirilmiş amortisman miktarı ile kayıtlı kıymeti arasındaki farkın;
a) Kimsenin kusuru olmaksızın eskime veya yokolma gibi düşümü hallerinde giderlere,
b) Satışının yapılması halinde lehteki farkın gelirlere, aleyhteki farkın giderlere,
c) Daha önce kayıtlardan düşümü yapılıp hurda vaziyette bulunan demirbaşların satışının yapılması halinde bedelinin İşyurtları Kurumunun merkezdeki banka hesabına gönderilmek üzere geçici bir hesaba,
d) Nakli sermaye olarak verilmesi halinde, maddi duran varlığı alan işyurdunca aradaki farkın sermaye hesabına alacak, gönderen işyurdunca ise aradaki farkın sermaye hesabına borç
kaydının yapılması gerekir.
İkinci fıkranın (c) bendine göre elde edilen satış bedeli kayıtlara alınışını takip eden ay içerisinde İşyurtları Kurumunun merkezdeki banka hesabına gönderilir.
ONBİRİNCİ BÖLÜM : Ambar İşlemleri
Ambarda Olabilecek Eşya ve Malzeme :
Madde 121 - Derhal sarf ve kullanılacak olan bilumum hammadde, erzak ve akaryakıtlarla uzunca müddet kullanılmaya tahammülü olmayan eşya ve malzeme ambar mevzuuna giren ve aşağıdaki şekilde
sayılabilir;
a) Et, ekmek, sebze, bakliyat gibi iaşe maddeleri ile her nevi hayvan yemleri, tohum ve çeşitli toprak, deniz ve hayvan mahsulleri,
b) Kantinde satılmak üzere satın alınan veya üretilen her türlü emtia,
c) Kırtasiye, matbu evrak, defter, ilaç ve kimyevi maddelerle sarf ve üretim nevinden bulunan diğer emtia,
d) Demirbaşın bir cüzünü teşkil eden kısımlarından kırılma, eskime ve yıpranma gibi sebeplerle yenilenmesi icabeden her nevi parçalarla oto ve makinelerin yedek malzeme, akümülatör, iç ve dış lastikleri gibi
yedek aksamı,
e) İnşaat ve atölyelerde kullanılacak her nevi hammadde ve inşaat malzemesi ile üretimi tamamlanıp satışa arzedilecek her türlü mamul eşya.
Ambar Mevcudunun Sayımı :
Madde 122 - Ambar mevcutları her üç ayda bir defa İşyurdu Müdürü veya görevlendireceği 2 nci Müdür, sayman ve ambar memuru tarafından oluşturulacak bir heyet tarafından sayılır. Yapılan sayımlarda fazla zuhur etmesi halinde fazlalık bir tutanakla tespit olunarak hesaba alınır. Noksan zuhuru halinde noksanlık mesul memura bu Yönetmeliğin 110 uncu maddesi gereğince aynen veya nakten tazmin ettirilir.
Ancak, bu noksan fire addedilebilecek miktarı aşmıyorsa, Yönetim Kurulu kararıyla ve Daire Başkanlığından alınacak müsadeye müsteniden gider olarak kaydedilir ve stoklardan düşümü yapılır. Aşan kısmı ise sorulularına tazmin ettirilir.
Firenin Tarifi :
Madde 123 - Tartı veya ölçüye müsteniden alınıp verilen eşyanın zamanla veya harici tesirler altında veya perakende satış yapılmak suretiyle ağırlığından veya ölçüsünden bir miktar kaybetmesi gibi eksilmelerden mütevellit normal fark fireyi teşkil eder.
Fire Nisbetleri :
Madde 124 - Fire nisbetleri, bütün kuru iaşe maddelerinde %1, yaş sebze ve meyvalarda %5, yaş olarak ambara alınan toprak mahsullerinden susam ve emsali bakliyatlarda % 10, benzin, gaz, sade ve zeytinyağı gibi mayi halindeki maddeler için %2, sabun ve kösele gibi maddeler için de %10 olarak kabul edilir.
Yukarıda zikri geçmeyen ve fire miktarının tayininde tereddüt edilen emtia hakkında keyfiyet mahallin ticaret odasından veya belediyeden sorulmak suretiyle tevsik olunur.
Eşyanın Ambara Girişi :
Madde 125 - Mübayaa edilen her nevi eşya ile işyurdunda üretilen emtia (Örnek Y - 38) sayılı ayniyat tesellüm makbuzu ile ambara maliyet fiyatıyla ithal olunur.
Maddi duran varlıklar, ambara uğratılmaksızın doğrudan doğruya ilgili memur tarafından tesellüm ve alakalı maddi duran varlık hesabına kaydolunur.
Üretimde kullanılmak veya kantinde satılmak üzere alınacak her türlü hammadde ve emtianın ihtiyaç nisbetinde alınması esastır.
Eşyanın Ambardan Çıkışı :
Madde 126 - Ambardan yapılacak bütün çıkışlar alakalı servislerce düzenlenecek ambar talep ve ihraç müzekkeresine müsteniden icra kılınır. (Örnek. Y - 40)
İhraç müzekkereleri, saymanlarca tetkik edilerek uygun bulunduğu takdirde ilgililerce imza edilerek muameleye tabi tutulur.
İmza edilmeyen talep ve ihraç müzekkereleri ile ambardan hiçbir eşya çıkarılamaz.
Ambardan Yapılacak Satışlar :
Madde 127 - Satış suretiyle ambardan yapılacak ihraçlar için (Örnek. Y - 39) sayılı ihraç pusulası tanzim edilir. Dört nüsha olan bu pusulalardan ikisi mahsup evrakının aslına ve suretine eklenir, birisi müşteriye verilir, bir nüshası da dipkoçanında bırakılır.
Ambardan yapılacak satışlar için fatura veya perakende satış fişi düzenlenir.
Ayniyatın Muhafaza ve Muhasebesinden Mesul Olanlar :
Madde 128 - Maddi duran varlıklarla ambar mevzuuna giren diğer eşya ve ayniyatın muhasebesinden saymanlar, muhafazasından, fazla veya noksanlığından eşyanın kendilerine teslim edilmiş bulunan memurlar mesuldür.
İşyurdunda ayniyat mutemetliği ile vazifelendirilmiş kimseler bulunduğu takdirde, maddi duran varlıkların muhafaza ve zayiinden bu memurlar sorumludur.
Ayniyat mutemedi bulunmayan yerlerde bu vazife ambar memuru tarafından ifa olunur.
ONİKİNCİ BÖLÜM : Kantin Faaliyetleri
Kantin İşleri :
Madde 129 - Kantinde satılmak üzere mübayaa edilen emtia evvela usulü dairesinde ticari mallar ambarına maliyet fiyatı üzerinden ithal ve gerektiği kadar (Örnek. Y - 43) no.lu ihraç müzekkeresine istinaden kantine ihraç edilir.
Emtianın satış fiyatı belirlenirken,satın alınmasında ödenen KDV nisbeti de dikkate alınır. Satış fiyatları işyurdu müdürü, sayman ve kantin memuru tarafından müştereken tayin ve tespit olunur. Satış fiyatlarının piyasadaki satış fiyatlarından fazla olmamasına ve para üstünün alınıp verilmesine imkan verecek şekilde olmasına dikkat edilir. Kantinde bol ve zengin çeşit bulundurulur. Kantin temiz ve düzenli tutulur.
Kantin ancak, kantin görevlisine yardımcı olacak şekilde hükümlü ve tutuklu çalıştırabilir. Para alıp verme işiyle görevlendirilemezler.
Kantinde Yapılacak Satışlar :
Madde 130 - Kantinde yapılan günlük satış hasılatının, her takvim yılı başında İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun belirleyeceği miktarın üstünde kalan kısmı her gün vezneye veya bankaya yatırılır.
Ay sonlarında yapılacak sayıma göre icmal cetveli düzenlenir ve yatırılan hasılatla sayılan emtia karşılaştırılarak durum tespiti yapılır. İşyurdu Müdürü ve sayman her zaman için kantindeki emtia ve parayı sayarak durum tespiti yapabilir.
Ay sonu sayımları İşyurdu Müdürü veya görevlendireceği 2 nci müdür ile sayman tarafından, görevli memurun huzuruyla yapılır.
Kantinden hiçbir suretle veresiye satış yapılamaz.
Satış Mağazalarında Yapılacak Satışlar :
Madde 131 - Satış mağazası olan yerlerdeki satışlarda da kantindeki satış usulüne uyulur.
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Atölye Faaliyetleri ve Maliyet İşleri
Atölye İşleri :
Madde 132 - İmalatta kullanılmak üzere atölyeye verilen her türlü hammadde ve malzeme talep ve ihraç müzekkeresine müsteniden ilkmadde ve malzeme ambarından çıkarılır.
Mamul hale getirilen eşya mamul eşya ambarına konulur. Ay sonlarında gider dağıtım tablosunda yer alan verilerin doğrultusunda maliyet pusulası tanzim edilir ve buradaki maliyet fiyatıyla muhasebeleştirilir.
Atölyelerden hiçbir suretle satış yapılamaz.
Maliyet Pusulaları :
Madde 133 - Maliyet pusulaları, her cins eşya için ayrı ayrı tanzim olunur. Bir cinsten olmayan eşyalar için toplu olarak maliyet pusulası tanzim edilemez.
Bu pusulalar ay sonlarında yapılacak gider dağıtım tablosundaki atölyeleri gider çeşitlerinden aldığı paylar gözönünde tutularak hazırlanır.
Maliyet pusulaları üzerinden üretilen mamulün boy, en, uzunluk gibi özelliklerini belirten kriterleri mutlaka yazılır. Ayrı bir kağıda mamulün basit bir şeması çizilerek maliyet pusulasına eklenir.
Maliyet pusulaları üç nüsha düzenlenir. İki adedi mahsup belgelerine eklenir, bir adedi de dipkoçan olarak saklanır.
Bu pusulalarda; 790 - İlkmadde ve Malzeme, 791 - İşçi Ücret ve Giderleri, 792 - Memur Ücret ve Giderleri, 793 - Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, 794 - Çeşitli Giderler, 795 - Vergi, Resim ve Harçlar, 796 - Amortismanlar ve Tükenme Payları, 797 - Finansman Giderleri Hesaplarından mamulün üretilmesi sırasında katkısı olanlar yer alır ve toplamı maliyet pusulasının yekününü teşkil eder. Bu da mamuller ambarına alınacak rakamdır.
Ay sonlarında 151 - Yarımamuller Üretim Hesabına aktarılacak tutarlar içinde atölye ve işkolları itibariyle ayrı ciltler halinde olacak şekilde maliyet pusulası tanzim edilir.
Sipariş Pusulası Düzenlenmesi ve Siparişlerde Peşin Tahsil Edilecek Para Miktarı :
Madde 134 - Sipariş suretiyle imal edilecek eşya için, Yönetim Kurulunun tespit edeceği satış fiyatının % 10'u müşteriden peşin olarak tahsil edilir ve sipariş pusulası tanzim edilerek müşteriye imzalattırılır. Bu pusulanın üzerine herhangi bir nedenle müşteri siparişinden veya malı almaktan vazgeçerse % 10 peşinatın irat kaydedileceğine dair şerh düşülür. (Örnek. Y - 48)
Müşteri, hatalı üretim veya siparişinin zamanında teslim edilememesi nedenleri ile siparişinden vazgeçerse % 10 peşinatı kendisine iade edilir.
Hammaddesi müşteri tarafından verilen siparişlerden ve onarım işlerinden % 10 peşinat tahsil olunmaz.
Düzenlenen sipariş pusulaları için tutulacak deftere alınan siparişler tarih sırasıyla yazılır ve zamanında imal edilip edilmedikleri bu defterden kontrol edilir.
Atölyelere Verilecek Hammadde :
Madde 135 - Siparişler için atölyeye verilecek hammadde ve malzeme, ilgili atölye şeflerince hesap edilecek miktar üzerinden ve siparişe yetecek kadar verilir.
Atölyelere hazıra imal edilecek işler için toptan malzeme de verilebilir.
Üretimde Atölye Şeflerinin Sorumluluğu :
Madde 136 - Atölye şefleri, kendi kusurları veya yanlış hesapları yüzünden maliyet fiyatlarının tespitinde önemli bir unsur olan hammadde ve malzeme kullanımı ile sarfedilen işçilik tutarı hakkında yanıltıcı bilgi verirler ve bu nedenle mamulün satış fiyatı da yanlış belirlenirse ya da hatalı imalat nedeniyle doğacak zarar Yönetim Kurulu kararıyla atölye şeflerine ödettirilir.
Sipariş sahibi müşteri, evsaf ve numunesine uygun olarak imal edilmeyen eşyayı almaktan vazgeçtiği takdirde de zarar ve ziyan Yönetim Kurulu Kararıyla müsebbiplerinden tahsil edilir.
Sipariş Kabul Yetkisi ve Üretilen Mamullerin Satış Fiyatlarının Tespiti :
Madde 137 - Toptan veya perakende, vuku bulacak her türlü siparişlerin kabulüne, imal sırasının tertibiyle müddetinin tayinine ve satış fiyatlarının tespitine İşyurdu Yönetim Kurulu yetkili olmakla birlikte; İşyurtlarında üretilen bazı mamullerin (halı ve çay satış fiyatları gibi) satış fiyatları, fiyatlarda birliktelik sağlamak, hükümlü ve tutuklulara sosyal amaçlı hizmet verebilmek maksadıyla İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca da belirlenebilir.
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu işyurtlarında üretilecek mamuller için sipariş de kabul edebilir.
Satış fiyatlarının tespitinde aynı mamulün piyasa satış fiyatları gözönünde bulundurularak bunları geçmemesine dikkat edilir.
Vadeli satışlarda uygulanacak taksit sayısına göre tahsil edilecek miktara İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun belirleyeceği oranda vade farkı da ilave edilir.
Ancak, pazarlık suretiyle yapılacak toplu işler için üzerinde anlaşılan bedelin tahsilinde Yönetim Kurulunca dört aya kadar vade konulabilir. Bu durumda vade farkı uygulanmaz.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Satış İşlemleri
İşyurtlarında Satış :
Madde 138 - İşyurtlarının mamulat ve mahsulatı ile faaliyet sahasına giren sair işlerden mütevellit satışları tercihan müessesede teslim suretiyle ve peşin para ile yapılır.
Daire Başkanlığının müsaade edeceği işyurtları, taksitle vadeli satış da yapabilirler.
Her ne suretle olursa olsun gerçek bedeli alınmadan hiçbir şahıs ya da kuruma mal veya hizmet satışı yapılamaz.
Vadeli Satış İşlemi :
Madde 139 - Vadeli satış yapmaya yetkili kılınan işyurtları, yapacakları vadeli satışları mutlaka senede bağlarlar. Düzenlenecek alacak senetlerinde iki muteber kefilin bulunması, borçlu ve kefillerin kimlik bilgilerinin ve adreslerinin eksiksiz bir şekilde doldurulması şarttır. (Örnek. Y - 59)
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca her takvim yılı başında belirlenecek miktarı aşan vadeli satışlarda ayrıca teminat mektubu da alınır.
Sipariş şeklinde yapılacak kredili işlemlerde satış fiyatının % 10'u peşin alınır. Malın tesliminde bu miktar % 25'e tamamlattırılır.
Peşin alınan % 25 miktarın tenzilinden sonra kalan borç (12) ay geçmemek üzere Yönetim Kurulunun duruma göre belirleyeceği sayıda takside bağlanır.
Sipariş üzerine dokunan halıların satış fiyatının tespitinde halının teslim tarihindeki satış fiyatı esas alınır.
Cezaevinde görevli müdürler, sayman ve idare memurları kefil olamazlar.
Senetlerin usulüne uygun olarak düzenlenmemesi nedeniyle doğacak zararlardan İşyurdu Müdürü ve Sayman müştereken sorumludurlar.
Kantin, tabldot, satış mağazası ve çay ocağından hiçbir suretle vadeli satış yapılamaz.
Bu yönetmelik hükümlerine göre yapılan vadeli satışlardan doğan alacakların tahsilinde gecikme olması durumunda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Taksitlerin Zamanında Ödenmemesi Hali :
Madde 140 -
(Değişik madde: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./6. md.)
Müşterilerden alınan alacak senetlerine ait taksitlerin herhangi birinin vaktinde ödenmemesi halinde yazılı tebligat yapılır ve bu tebligata rağmen ödemenin gerçekleşmemesi durumunda müteakip taksitler muacceliyet kesbedeceğinden derhal kanuni takibata geçilir.
Satış Yerleri Tesisi :
Madde 141 - İşyurtları, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun müsaadesiyle cezaevi dışında da satış mağazası açabilirler.
İşyurtlarının Resen Girişebilecekleri En Fazla Taahhüt Miktarı :
Madde 142 - İşyurtlarını belli bir zaman bölümü içinde yerine getirme yükümlülüğü altına koyan taahhütler için, Yönetim Kurulunun önceden işin mahiyetini, işyurdunun mali kudret ve imkanlarını gözönünde tutarak taahhüde girişilip girişilmemesi hususunu karar altına alması lazımdır.
Satınalma ve mevcut mamul eşya ile gayrimenkul malları satma, taahhüt niteliğinde değildir.
İşyurtlarının girişebilecekleri taahhüt miktarı, günün ekonomik şartlarına göre İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca belirlenir.
Maliyetten Aşağı Satış Yapılması Hali :
Madde 143 - Maliyetten aşağı satış yapmak zarureti hasıl olduğu takdirde keyfiyet Yönetim Kurulu Kararıyla Daire Başkanlığına bildirilir.
Kararın Daire Başkanlığınca tasvibinden sonra Yönetim Kurulunca tespit edilen yeni fiyat üzerinden satışa başlanır.
ONBEŞİNCİ BÖLÜM : Ay Sonu Muameleleri
Yapılacak İşlemler ve Aylık Mizan Cetveli :
Madde 144 - a) Ay sonunda kantinin sayımı yapıldıktan sonra, icmal cetveli düzenlenerek 336 - Diğer Çeşitli Borçlar Hesabında kantin adına biriken paranın tasfiyesi,
b) Atölyelerde üretimde kullanılan hammaddeler belirlenerek ay içerisinde diğer çeşitlerinde biriken rakamların gider dağıtım tablosu vasıtasıyla atölyelere dağıtım,
c) KDV hesaplarının karşılaştırılarak kapatılması,
gerçekleştirilip alakalı muhasebe kayıtları icra olunduktan sonra defteri kebirden yararlanarak her ayın sonu itibariyle aylık mizan cetveli düzenlenir.
Bu cetvelde;
a) Her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki tutarların defter - i kebir ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına,
b) Borç sütunu toplamı ile alacak sütunu toplamının ve bakiye sütunları borç ve alacak toplamlarının birbirine,
eşit olması gerekir.
Mizan ve Eklerinin Bakanlığa Gönderilmesi :
Madde 145 - Aylık mizanlara;
a) Alacaklar cetveli,
b) Borçlar cetveli,
c) Ayrıntılı gelir tablosu,
d) Satışların maliyeti tablosu,
e) İş kollarının maliyet durumunu gösterir cetvel,
f) İş kollarının gelir durumunu gösterir cetvel,
g) Halı atölyesi çalışma cetveli,
h) Özel halı sipariş cetveli,
i) Banka hesap ekstresinin son sayfası,
eklenmiş olarak en geç ertesi ayın 15 inci gününe kadar Daire Başkanlığında bulunacak şekilde gönderilir.
ONALTINCI BÖLÜM : Yıl Sonu İşlemleri, Genel Geçici Mizan, Kesin Mizan, Bilanço ve Gelir Tablosu Düzenlenmesi
Tespit ve Sayımlar :
Madde 146 - Yıl sonunda kasa, banka, ambarlar, atölyeler, kantin ve maddi duran varlıklarla ilgili olarak İşyurdu Müdürü veya görevlendireceği 2 nci müdürün başkanlığında sayman ve alakalı birimde görevli memurun katılımıyla bütün tespit ve sayımlar yapılır. Durum tutanaklarla tevsik olunur. Noksanlık ve fazlalıklarla ilgili olarak gereği yerine getirilir.
Yapılacak İşlemler :
Madde 147 - Yıl sonunda bütün muameleler noksansız olarak kayda alındıktan ve her ay sonunda yapılan işlemler de gerçekleştirildikten sonra defter - i kebir rakamlarına dayanılarak bir genel geçici mizan düzenlenir ve maddi duran varlıklara ait amortisman tahakkukları gerçekleştirilir.
Bu mizanın kayıtlarla mutabakatı sağlandıktan sonra;
Gelir ve Gider Hesapları 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabına aktarılır. Şayet işyurdu karlı durumda ise bu kar üzerinden % 3 oranında Tabii Afetler Fon Payı ayrılır ve ilgili muhasebe kaydı yapıldıktan sonra, 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabının bakiyesi 692 - Dönem Net Karı veya Zararı Hesabına aktarılır. 692 - Dönem Net Karı ve Zararı Hesabındaki rakam da 590 - Dönem Net Karı Hesabına devredilir.
Gelir ve Gider Hesapları 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabına aktarıldıktan sonra işyurdu zararda ise % 3 Tabii Afetler Fon Payı ayrılmaz ve 690 - Dönem Karı ve Zararı Hesabının bakiyesi, 692 - Dönem Net Karı ve Zararı Hesabına, buradaki rakamda 591 - Dönem Net Zararı Hesabına aktarılır.
Bu kayıttan sonra defter - i kebir rakamlarına göre genel kesin mizan düzenlenir ve bu mizanın borç ve alacak bakiyeleri esas alınarak bilanço tanzim edilir.
Ayrıca, gelir ve gider hesaplarındaki rakamlar esas alınarak gelir tablosu düzenlenir.
Bilançoya Eklenmesi Gereken Cetveller :
Madde 148 - İşyurtları her yıl Ocak ayı sonuna kadar önceki döneme ait faaliyetlerine ilişkin bilanço ile aşağıdaki cetvelleri Daire Başkanlığına gönderirler.
1) Dizi pusulası,
2) Genel faaliyet raporu,
3) Zamanı idare cetveli (Yönetim dönemi cetveli),
4) 1475 sayılı İş Kanununa göre istihdam edilen personel ve ödenen ücret cetveli,
5) Bir yıl içinde çalıştırılan hükümlü adedini gösterir cetvel,
6) Banka hesap ekstresinin son sayfası,
7) Banka hesabı hakkında açıklama cetveli,
8) Kasa sayım tutanağı,
9) İlkmadde ve malzeme ambarı sayım cetveli,
10) Mamul eşya ambarı sayım cetveli,
11) Ticari mal ambarı sayım cetveli,
12) Diğer stoklar sayım cetveli,
13) Kantin sayım cetveli,
14) Atölyeler sayım ve icmal cetveli,
15) Alacaklar icmal cetveli,
16) Alacaklar döküm cetveli,
17) Borçlar icmal cetveli,
18) Borçlar döküm cetveli,
19) Demirbaş ve amortisman cetveli,
20) Bir yıl içinde giriş ve çıkış yapılan demirbaş eşya cetveli,
21) Sermaye müfredat cetveli,
22) Halı cetveli,
23) Satışların maliyeti cetveli,
24) Ayrıntılı gelir tablosu,
25) İşyurdunun 01/01/....... - 31/12/....... tarihleri itibarıyla işkollarına göre gelir durumunu gösterir cetvel,
26) İşyurdunun 01/01/....... - 31/12/....... tarihleri itibarıyla işkollarına göre maliyet durumunu gösterir cetvel,
27) Geçici mizan,
28) Kesin mizan,
Cetvellerin Düzenlenmesi :
Madde 149 - 1) Zamanı İdare Cetveli (Yönetim Dönemi Cetveli); İşyurdu Müdürü, sayman ve diğer görevlilerin ad ve soyadlarını, sorumlu oldukları devreleri, göreve başlama ve görevden ayrılma tarihlerini gösterir şekilde düzenlenir.
2) Bilanço ve Açıklaması: Bilançonun aktif ve pasifinde bulunan hesaplar bir önceki yılla karşılaştırılarak artış ve eksiliş nedenleri ayrıntılı olarak açıklanır.
3) Banka Mevcudu Tespit Tutanağı: Aralık ayı sonu itibarıyla banka mevcudunu gösteren tutanak ve dayanağı hesap özetinden oluşur. Bilanço ve defterle arasında fark bulunduğu takdirde nedeni açıklanır.
4) Kasa Sayım Tutanağı: Aralık ayı sonu itibarıyla kasa mevcudunu gösterir şekilde düzenlenir. Bilanço ve defterlere uymadığı takdirde nedenleri açıklanır.
5) Sermaye Müfredat Cetveli: Sermaye Hareketlerini gösteren cetvelde bir önceki yıl bilançosunda görünen sermayeye yıl içinde yapılan ilaveler ile düşülenler ve bunların dayanakları belirtilir.
6) Gelirler Döküm Cetveli : İşyurtlarının bir yıl içinde yaptıkları satış hasılatını oluşturan 600 - Yurtiçi Satışlar, 601 - Yurtdışı Satışlar, 602 - Diğer Gelirler Hesaplarında yer alan tutarlar ayrıntılı olarak gösterilir ve bunların toplamı tek kalemde brüt satışlar olarak toplam sütununa aktarılır. 642 - Faiz Gelirleri, 649 - Faaliyetle İlgili Diğer Gelir ve Karlar, 671 - Önceki Dönem Gelir ve Karları, 679 - Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar ayrıntılı olarak gösterilir ve bunların toplamları da brüt hasılatı oluşturur. Brüt gelirlerden indirilecek tutarlar da; 610 - Satıştan İadeler, 611 - Satış İskontoları ve 612 - Diğer İndirimler sütunlarında gösterilir ve cetvelin defter kayıtları ile uygunluğu sağlanır.
7) Giderler Döküm Cetveli: İşyurtlarında üretilen mal ve hizmetin maliyetini doğrudan doğruya etkileyen direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile direkt işçilik giderleri ve maliyeti dolaylı olarak etkileyen genel üretim giderlerinden malın maliyetine yansıtılan unsurlar, 620 - Satılan Mamuller Maliyeti, 621 - Satılan Ticari Mallar Maliyeti, 622 - Satılan Hizmet Maliyeti, 623 - Diğer Satışların Maliyeti tutar sütununa yazılır ve toplamları tek kalemde toplam sütununa aktarılır. Aynı şekilde 630 - Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 631 - Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, 632 - Genel Yönetim Giderlerini oluşturan unsurlar tutarı sütununda gösterilir ve toplamları toplam sütununa tek kalemde yazılır. 680 - Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları, 681 - Önceki Dönem Gider ve Zararları ve 689 - Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar da ilgili sütunlarda gösterilir ve bütün grupların toplamları genel toplam sütununa aktarıldıktan sonra defter kayıtları ile uygunluğu kontrol edilir.
8) Maddi Duran Varlık Sayım Tutanağı ve Amortisman Döküm Cetveli: Mevcut maddi duran varlıklar ile yıl içinde alınan veya herhangi bir nedenle düşülen maddi duran varlıkları da gösterecek şekilde düzenlenir.
Mevcut maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar ile yıl içinde düşülen maddi duran varlıkların birikmiş amortismanlarından yapılan indirimler gösterilir.
9) Borçlar Döküm Cetveli: İşyurdunun borçlu olduğu şahıs ve kurumları ayrıntılı olarak gösterecek şekilde tanzim edilir.
Bu cetvel, 320 - Satıcılar, 326 - Alınan Depozito ve Teminatlar, 329 - Diğer Ticari Borçlar, 335 - Personele Borçlar, 336 - Diğer Çeşitli Borçlar, 340 - Alınan Sipariş Avansları, 360 - Ödenecek Vergi ve Fonlar, 361 - Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri, 362 - Ödenecek İşyurdu Yükümlülükleri Hesapları ayrı başlıklar şeklinde gösterilerek düzenlenir.
10) Alacaklar Döküm Cetveli: İşyurdunun alacaklı olduğu kişi ve kurumları ayrıntılı olarak gösterecek şekilde hazırlanır.
Bu cetvelde, 120 - Alacaklar, 121 - Alacak Senetleri, 126 - Verilen Depozito ve Teminatlar, 135 - Personelden Alacaklar, 136 - Diğer Çeşitli Alacaklar, 159 - Verilen Sipariş Avansları, 195 - İş Avansları, 196 - Personel Avansları Hesapları ayrı başlıklar şeklinde gösterilir.
11) Ambar Sayım Tutanakları: Yıl sonunda ambarlarda mevcut bulunan hammadde, eşya ve mamul malların cinsini, adedini, fiyat ve tutarını gösterecek şekilde düzenlenir. Bilanço ve defter kayıtlarına uymadığı takdirde nedeni açıklanır.
Bu tutanakta, 150 - İlkmadde ve Malzeme, 151 - Yarımamuller Üretim, 152 - Mamuller, 153 - Ticari Mallar, 157 - Diğer Stoklar Ambarlar ayrı ayrı yer alır.
12) Atölye Sayım ve İcmal Tutanakları: Yıl sonunda atölyelerde mevcut bulunan hammaddelerin cinsini, adedini, fiyat ve tutarını gösterecek şekilde düzenlenir. Birden fazla atölye bulunan işyurdunda atölyelerin borç ve alacak tutarları ile bakiyelerini gösteren bir icmal tutanağı yapılır. Tutanaklarla bilanço ve defter kayıtlarının uygunsuzluğu halinde nedeni açıklanır.
13) Kantin Sayım Tutanağı: Yıl sonunda kantinde mevcut bulunan emtianın cinsini, adedini, fiyat ve tutarını gösterecek şekilde tanzim edilir.
Mahsup Belgelerin İki Nüsha Düzenlenmesi :
Madde 150 - Her türlü mahsup belgesi ve ekleri iki nüsha olarak düzenlenir. Asılları Sayıştay'a gönderilir, suretleri ise mahallinde saklanır.
Hesapların Kapatılması :
Madde 151 - Yıl sonunda bütün kayıt ve muameleler tekemmül ettikten ve bilanço kesinleştikten sonra genel kesin mizanın bakiye sütununun borcunda yer alan rakamlar alacak, alacağında yer alan rakamlar borç yazılmak suretiyle düzenlenecek bir mahsup fişi ile bütün hesaplar kapatılır.
Yeni Yılda Hesapların Açılışı :
Madde 152 - Bir önceki yıl sonu kesin mizanının bakiye sütunu rakamları için bir mahsup fişi düzenlenerek (1) no.lu yevmiye maddesi ile yeni yıl kayıtları başlatılır.
ONYEDİNCİ BÖLÜM : Devir Teslim İşlemleri
Saymanlarla Mükeffel Memurların Devir Vermesi :
Madde 153 - Tayin, nakil, yıllık izin veya raporlu olarak görevinden ayrılan saymanlarla mükeffel memurlar yerlerine gelenlere veya görevlendirilen diğer personele devir vermekle mükelleftir.
Devir işlemleri, devir tarihi itibarıyla tanzim olunacak bir mizana müsteniden yapılır. Bu mizanda borç bakiyesi devreden nakit, tahvil ve ayniyatın sayımı yapılarak devir ve teslim edilir. Devir veren ve alan personel tarafından birlikte imzalanacak müfredatlı cetveller mizana eklenir.
Müessesede ayniyat dışındaki kıymetli evrak ile kullanılmamış makbuz ve çek karnesi gibi matbu evrakın mevcut olması halinde bunların da miktarlarını gösteren cetvel düzenlenerek halef ve selef tarafından imza edilerek mizana eklenir.
Devir evrakı ve sayım zabıtları, devir veren ve alandan başka bu iş için görevlendirilen memur tarafından ayrıca imzalanır.
Saymanların bir yerden diğer bir yere naklen veya tahvilen ayrılma halleri dışında; yıllık izin, rapor, geçici görev ve diğer sebeplerle görevlerinden geçici bir süre ayrılmaları halinde, esasen sorumluları bulunan atölye, ambar, kantin ve maddi duran varlıklara ait sayıma müstenit devir teslim cetvelleri tanzim olunmaz.
Devir Evrakının Teatisi :
Madde 154 - Üç nüsha olarak tanzimi gereken devir mizan ve eklerinin birer nüshası ilgililer tarafından alınır, bir nüshası da mahallinde saklanır.
Saymanlarca Devir Sırasında Dikkate Alınacak Hususlar :
Madde 155 - Saymanlara ait devirlerde, müessesenin bütün varlıklar ve ayniyatını kapsayan müfredatlı cetvellerin devir mizanına eklenmesi lazımdır.
Devir Sırasında Bir Memurun Hazır Bulundurulması :
Madde 156 - Devir münasebetiyle yapılacak ayni ve nakdi sayımlarda hazır bulundurulması icabeden memur, İşyurdu Müdürü tarafından seçilerek keyfiyet kendisine yazı ile bildirilir.
Devirde Açık veya Fazlalık Çıkması Hali :
Madde 157 - Devir mizanı ile devir cetvelleri arasında fark çıkması durumunda farkın sebebi cetvellere meşruhat verilmek suretiyle açıklanır.
Devir Alınması Mümkün Olmayan Durum :
Madde 158 - Saymanın başka bir göreve tayini halinde yerine başka bir sayman atanmadığı veya saymanın yıllık izin, rapor ve benzer nedenlerle görevinden geçici olarak ayrılması hallerinde saymanlık görevini ifa edecek personelin ismi ve kadro unvanı belirtilmek suretiyle Daire Başkanlığından telle veya faksla saymanlık yetkisi talep olunur.
Devir teslim işlemi yetki alındıktan sonra yapılır.
Vefat eden veya devir vermekten imtina eyleyen veya devir vermeden ayrılan saymanlarla diğer mükeffel memurların hesabı Yönetim Kurulu tarafından tanzim olunacak zabıtlara müsteniden yeni memura devredilir.
Bu durumda dahi saymanlık için Daire Başkanlığından yetki istenir.
Bu suretle çıkarılacak hesap neticesinde zuhur edecek her türlü noksan ve hatalardan devir vermekle mükellef bulunan eski memurlar mesuldür.
ONSEKİZİNCİ BÖLÜM : İş Programı ve Bütçe
İş Programı :
Madde 159 - İş programı, müessesenin bir yıllık faaliyetinin ana hatlarını ve bütçenin mucip sebeplerini ihtiva edecek şekilde tanzim olunur.
Bütçe :
Madde 160 - Bütçe, müessesenin bir sene zarfındaki faaliyetinden hasıl olacak gelirlerle, bu faaliyeti temin ve idame için yapılacak harcamaları ayrı ayrı fasıl ve maddelerle ihtiva eder.
İş Programı ve Bütçenin Hazırlanması :
Madde 161 -
(Değişik madde: 10/06/2003 - 25134 sayılı RG./7. md.)
İş programı, matbu örneğindeki sıraya ve müessesenin iş mevzuuna göre gelir kaynaklarını göstermek ve elde edilecek tahmini gelir miktarlarını evvelki yıllara ait gelirlerle mukayese etmek ve yapılacak işler için sarf olunacak harcamalara esas teşkil edecek ihalelere ait yaklaşık maliyet tutarları yer alacak şekilde, bütçe giderlerindeki fasıl ve madde sırasına göre ve daima hakikate yakın rakamlar üzerinden mütalaa ve tespit etmek suretiyle hazırlanır.
Bütçenin Tasdiki :
Madde 162 - Her sene Kasım ayı sonuna kadar Bakanlığa gönderilmesi gereken bütçe, İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca tasdik ve iade edildikten sonra yeni yıl başından itibaren tatbik olunur.
İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulu bütçeleri aynen veya tadilen tasdike selahiyetlidir.
Bütçenin Tasdik Edilmesi İadesi :
Madde 163 - İşyurtlarına ait bütçelerin gelir ve gider tertiplerine konulan tahsisat ve ödenekler, gerekçeli sebeple izah edilen iş ve faaliyet hacmine uygun olmaması veya lüzumsuz bir takım harcamaları ihtiva etmesi halinde, yeniden tanzim edilmek üzere Daire Başkanlığınca mahalline iade olunur.
Bu takdirde Yönetim Kurulunun bütçeyi tekrar müzakere ederek verilen direktif dahilinde yeniden tanzim etmesi icabeder.
Bütçede Yıl İçinde Değişiklik Yapılması :
Madde 164 - Mali yıl içinde işyurdu bütçesinde değişiklik yapılmasına kesin olarak zorunluluk görülen hallerde, bölüm ve maddeler arasında aktarma yapılır veya ek bütçe düzenlenir.
Bütçenin hazırlanışı sırasında ödenek konulup da biten bir bölüm ve maddeye, yeterli derecede ödeneği mevcut bir fasıldan aktarma yapılmasına lüzum görülmesi halinde keyfiyetin mucip sebepleri belirtilmek suretiyle düzenlenecek Yönetim Kurulu kararıyla Daire Başkanlığının tasvibine sunulması gerekir.
Bütçede yapılacak değişiklik, bölüm ve maddeler arasında aktarma niteliğini taşımayıp ek ödenek talebini ihtiva etmesi halinde karşılığı olan gelirin hangi iş kolundan karşılanacağı da açıklanmak suretiyle düzenlenecek matbu cetvellere istinaden ek bütçe tanzim olunur ve üç nüsha tasdik için Daire Başkanlığına gönderilir.
Bu bütçeleri Daire Başkanlığı İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunun onayına sunar.
Bütçe Haricinde Harcama Yapılamayacağı :
Madde 165 - Her ne suretle olursa olsun bütçede karşılığı olmadıkça bir harcama yapılamayacağı gibi tahsisatı tamamen bitmiş olan fasıl ve maddeler üzerinde de harcama yapılamaz.
BEŞİNCİ KISIM : Müteferrik Hükümler
Kaybedilen Alındılar İçin Verilecek Kayıt Örnekleri :
Madde 166 - Her ne sebeple olursa olsun tahsil olunan paralar ile teslim alınan her türlü değerlere karşılık verilmiş olan alındıların, ilgilileri tarafından kaybedildiği bir dilekçe ile bildirildiği takdirde, yardımcı defterdeki kayıtları karşısına ve dip koçanı arkasına açıklama yapılmak suretiyle kaybedilen alındının bir örneği dilekçeleri altına veya arkasına yazıldıktan ve onaylandıktan sonra kendilerine verilir. Yatırılan para ve değerlerin geri verilmesi gerektiği takdirde, bu kayıp örneği alındı yerine kabul edilerek gereken işlem yapılır. Kaybedilen alındının tutarı İşyurtları Kurumu Yüksek Kurulunca tespit edilecek miktarı geçtiği takdirde kaybedilen alındının hükmü olmadığı ilgilileri tarafından gazete ilanı ile duyurulur ve gazetenin bir nüshası dilekçeye bağlanır. Kaybedilen alındı, banka teminat mektubu için verilmiş ise gazete ilanına gerek yoktur.
Hak Sahipleri Tarafından Kaybedilen Çekler :
Madde 167 - Herhangi bir kimsenin alacağına karşılık verilen çekler ilgilileri tarafından kaybedildiği bir dilekçe ile bildirildiği takdirde, ibrazında ödenmemesi için, kaybedilen çekin gün ve sayısı ile tutarı derhal ilgili bankaya bir yazı ile bildirilir ve gerekli yasal işlemlerden sonra hak sahibine çekin yenisi verilir.
Kaybedilen veya Kullanılmayacak Hale Gelen, Çek ve Alındılar Hakkında Yapılacak İşlem :
Madde 168 - Kullanılmamış her türlü alındı ve çek ciltleri ya da yaprakları kaybedildiği veya kullanılamayacak hale geldiğinde, durum bir tutanakla tespit edilir. Konuyla ilgili olarak çeklerin numaraları gösterilmek suretiyle durum işyurdunun hesabının bulunduğu bankaya bildirilir.
Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi :
Madde 169 - Kayıtlar yapılırken;
1 - Rakamların fazla yazılması,
2 - Rakamların noksan ya da iki defa yazılması,
3 - Bir hesaba yazılacak yerde başka bir hesaba yazılması, başka bir deyişle hesap isim ve sütununda yanlışlık yapılması,
4 - Bir hesabın borcuna yazılacak yerde alacağına, ya da alacağına yazılacak yerde borcuna yazılması,
gibi yapılması muhtemel başlıca yanlışlar aşağıda gösterilen esaslara göre düzeltilir.
Yapılan yanlışların, aynı ay içinde ve hemen kayıttan sonra ya da yevmiye kayıtlarının defter - i kebire geçirilmeden farkına varıldığı takdirde, çizilen rakam okunacak şekilde rakamların üzerleri kırmızı mürekkeple çizilerek doğrusu yazılmak suretiyle düzeltilebilir.
Yanlışlıklar yevmiye kayıtlarının defter - i kebire geçirilip, toplamları alındıktan sonra ya da yanlış kaydın yapıldığı ay geçtikten sonra farkına varıldığı takdirde ise düzeltme şekilleri aşağıda gösterilmiştir:
a) Belgelerde yazılı miktarlar, yevmiye defteri ile defter - i kebire ve ilgili yardımcı defterlere noksan geçirilmiş ise düzenlenecek mahsup fişine dayanılarak ayrı bir madde halinde yazılıp açıklama hanesine gerekli izahat yapılmak suretiyle tamamlanır.
b) Yanlışlık, yevmiye defteri,defter - i kebir ve yardımcı defterlere belgelerde yazılı miktarlardan fazla ya da iki defa yazılmak suretiyle yapılmış ise; düzenlenecek yeni bir mahsup fişine dayanılarak fazla ya da iki defa yazılmış olan miktarların ters kaydı ile başka deyişle, fazla ya da iki defa kayda geçen miktar hesabın borcuna yazılmış ise düzeltme fişinde ve yevmiye defterinde alacağına, alacağına yazılmış ise borcuna yazılmak suretiyle düzeltilir.
c) Yanlışlık, yevmiye defteri ve defter - i kebirde hesap isim ve sütununda yapılmış ise, başka deyişle esas ilgili olduğu hesaptan başka bir hesaba kaydedilmiş ise bu takdirde yanlış yapılmış olan kayıt yeniden düzenlenecek mahsup fişine dayanılarak yanlış yazıldığı hesaptan ilgili bulunduğu hesaba basit bir muhasebe kaydıyla aktarılır. Yanlış yazılan hesabın borcuna kaydedilmiş ise alacağa, alacağına kaydedilmiş ise borcuna, buna karşılık ilgili olduğu hesabın borç ya da alacağına yazılır.
d) Yanlışlık, yevmiye defteri, defter - i kebir ve yardımcı kayıtlarda bir hesabın borcuna yazılması gerekirken alacağına ya da alacağına yazılacak yerde borcuna yazılmak suretiyle yapılmış ise, yanlış geçirilmiş olan miktarın iki katı üzerinden ve ters madde şeklinde borçta ise alacağına, alacakta ise borca yazılmak şekliyle düzenlenecek yeni bir mahsup fişiyle düzeltilir.
e) Yanlışlık, yevmiye defterinde ve defter - i kebirde doğru olduğu halde yalnız yardımcı defter kayıtlarında yapılmış ise yanlış rakamların üzeri okunacak şekilde çizilerek doğrusu yazılmak suretiyle yardımcı defter ile yevmiye defteri ve defter - i kebir arasında uygunluk sağlanır.
Yapılacak düzeltmeler için düzenlenecek mahsup fişi ve düzeltmeyi gerektiren yanlışlık hakkında gerekli açıklama yapılır. Yevmiye defteri, defter - i kebir veya yardımcı defter toplamlarından düşülmek suretiyle düzeltme yapılamaz.
Kayıt Düzeni :
Madde 170 - Defter kayıtlarında karalama, silinti, kazıntı, okunmayacak şekilde çizme, yazı üzerine yazma, satır aralarına yazı ve rakam koyma, satır ve sayfa atlama yapılmaz. Defter ve belgeler okunaklı, temiz ve düzenli olarak tutulur.
Defter ve Belgelerin Temini :
Madde 171 - İşyurtları bu Yönetmelikte belirtilen defter ve belgeleri Daire Başkanlığının belirleyeceği işyurdundan temin ederler.
Matbu Evrak ve Defter Bastırılması :
Madde 172 - İşyurtları, bünyelerinin hususiyetine göre mevcut örnekler haricinde ve Vergi Usul Kanununda belirtilenlerin dışında matbu evrak ve defter bastırmak lüzumunu hissettikleri takdirde, bastırılması düşünülen defter ve belgelerin birer örneği gönderilerek Daire Başkanlığından izin istenir.
İzin alınmadıkça defter ve matbu evrak bastırılamaz.
Adalet Bakanlığının Bilgisi Dahilinde Müesseseleri Ziyaret Edenlerin İaşesi :
Madde 173 - Bakanlığın bilgisi dahilinde müesseselere gelecek ziyaretçilerin iaşe masrafları, işyurtlarınca düzenlenecek fatura karşılığında İşyurtları Kurumu bütçesinden ödenir.
Kar Payı Ödemesi :
Madde 174 - İşyurtlarında görevli personel, işçi ve hükümlülere, işyurtlarının yıllık bilançolarında tahakkuk edecek her türlü faaliyet dışı gelirleri ve faizler hariç olmak üzere karlarının % 25'ini aşmamak ve ilgilinin yıllık net ücretinin % 50'sini geçmemek üzere memur maaş katsayısının (10.000.) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktara kadar ve çalıştıkları süre ile yaptıkları işin özellik ve güçlüğüne göre İşyurtları Yüksek Kurulu Kararı ile kar payı ödenebilir. Ödemeler, çalışmayı takip eden bütçe yılında ve bir defada yapılır.
Hazineye Pay Ayrılamayacağı :
Madde 175 - İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının gelirleri ile karlarından hazineye pay ayrılmaz. Bilanço karları sermayeye eklenir.
Tavsiyeler Dosyası :
Madde 176 - Denetimler sonucunda düzenlenerek kuruma gönderilen tavsiyeler, görevliler tarafından eksiksiz bir şekilde yerine getirilir ve listeler sıralı bir şekilde klasörde yeni denetimlere hazır edilir.
Kaldırılan Hükümler :
Madde 177 - Ceza İnfaz Kurumları İşyurtları Döner Sermaye Yönetmeliği ile Hükümlülere Verilecek Prim Talimatnamesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük :
Madde 178 - Sayıştay ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme :
Madde 179 - Bu Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı yürütür.
|