|
ENERJİ PİYASASINDA FAALİYET GÖSTEREN GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINCA DENETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
ENERJİ PİYASASINDA FAALİYET GÖSTEREN GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINCA DENETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Resmi Gazete Tarihi: 03/10/2003
Resmi Gazete Sayısı: 25248
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, enerji piyasasında faaliyet gösteren lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketlerin faaliyetlerinin, uygulamalarının, işlem, hesap ve mali tablolarının; genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler ve bu kişilerin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uygunluğunun bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesi, bu denetimleri yapacak bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve yetkilerinin geçici ya da sürekli olarak kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, enerji piyasasında faaliyet gösteren lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketlerin bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesi, bu denetimleri yapacak bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve yetkilerinin geçici ya da sürekli olarak kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa dayanılarak düzenlenmiştir.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını,
Lisans: Tüzel kişilere elektrik veya doğal gaz piyasasında faaliyette bulunabilmeleri
için Kurul tarafından verilen izin belgesini,
Sertifika: Doğal gaz faaliyeti yapan tüzel kişilerin sistemde yer alacak tesislerinin tasarımı, yapımı, revizyonu, bakımı, onarımı, kontrolü, müşavirliği ve benzeri hizmetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterliliğini gösteren ve Kurul tarafından verilen izni,
Yetki belgesi: Resmi veya özel şirketlerin iç tesisat ve servis hatları sertifikası vermelerine izin veren ve Kurul tarafından yapılan yazılı yetkilendirmeyi,
Bağımsız denetim kuruluşu: Lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketleri, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca denetlemek üzere Kurul tarafından yetkilendirilen kuruluşu,
Denetçi: Lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketleri, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca denetlemekle görevlendirilmiş Bağımsız Denetim Kuruluşunun her kıdem ve unvandaki denetim elemanını,
Denetlenen : Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca bağımsız denetim yaptırmak zorunda olan lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketleri,
Mali tablolar: Kurulca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler ve ilgili diğer mevzuat kapsamında lisans sahibi tüzel kişiler, sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yetki belgesi sahibi resmi ve özel şirketler tarafından hazırlanan tablolar ile bunların ek, açıklama ve dipnotlarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM : Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetim Kuruluşlarına İlişkin Hükümler
Bağımsız Denetim
Madde 5 - Bağımsız denetim; denetlenene ait faaliyetlerin, uygulamaların, işlem, hesap ve mali tabloların, bağımsız denetim kuruluşunca görevlendirilen denetçiler tarafından bu kuruluşlar adına, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, Kurulca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler ve denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uygunluğunun incelenmesi ve bu inceleme sonuçlarına dayanılarak, denetlenen tarafından tutulan hesap, işlem ve kayıtlar ile düzenlenen mali tabloların doğruluğu ve gerçeği dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığının tespiti ve rapora bağlanmasıdır.
Bağımsız denetim, denetlenenin defter, kayıt ve belgeleri üzerinden ve gerektiğinde işlem yapılan üçüncü kişilerle hesap mutabakatı da sağlanarak yürütülür.
Bağımsız denetim uygulaması, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen şekillerde yapılır:
a) Sürekli denetim: Denetlenenin ilgili hesap dönemine ilişkin faaliyetlerinin, uygulamalarının, işlem, hesap ve mali tablolarının gerekli tüm denetim teknikleri kullanılarak her yıl incelenmesidir. Sürekli denetimde denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlerden, mali boyutu bulunmayanlar ve düzenlenen mali tablolar üzerinde etkisi olmayanlar dikkate alınmayabilir.
b) Sınırlı denetim: Denetlenen tarafından düzenlenmiş ara mali tabloların, sürekli bağımsız denetimi yapan bağımsız denetim kuruluşu tarafından gerekli denetim teknikleri kullanılarak sürekli denetim programına uyumlu bir biçimde denetlenmesidir.
c) Özel denetim: Denetlenene ait mali tabloların; tasfiye, devir, birleşme ve bölünme gibi özel haller ile Kurulca gerek görülen diğer hallerde, bu Yönetmelik hükümleri ile konuya ilişkin Kurulca verilecek kararda belirtilen esaslar çerçevesinde denetlenmesidir. Kurul, denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uyulup uyulmadığı konusunda özel denetim yapılmasını kararlaştırabilir.
Bağımsız Denetim Yapacak Kuruluşların Yetkilendirilmesi
Madde 6 - Bu Yönetmelik kapsamında bağımsız denetim yapacak kuruluşların, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayanarak yürürlüğe konulan yönetmelik ve tebliğler uyarınca bağımsız denetim yapma yetkisi almış olmaları şarttır.
Bu Yönetmelik kapsamında denetim yapmak isteyen kuruluşlar, talep edilecek belgelerle Kuruma başvururlar. Gerekli koşulları taşıyan bağımsız denetim kuruluşlarına Kurul kararı ile denetlenen nezdinde bağımsız denetim yapma yetkisi verilir.
Bağımsız denetim yapma yetkisi verilen bağımsız denetim kuruluşlarına bu yetkilerini gösteren birer belge verilir. Kurul, bu belgelere yıllık vize şartı koymaya ve tespit edeceği miktarlarda başvuru ve yıllık vize ücreti getirmeye yetkilidir.
Kuruldan bağımsız denetim yapma yetkisi alan kuruluşların unvanları Resmi Gazetede yayımlanır ve/veya Kurum internet sayfasında duyurulur.
Yetkinin Geçici ya da Sürekli Olarak Kaldırılması
Madde 7 - Bu Yönetmelikle belirlenen koşulları kaybeden veya yasaklara, denetim ilke ve kurallarına uymayan ya da düzeltilebilir nitelikteki aykırılıkları, yapılan uyarıya rağmen verilen süre içinde düzeltmediği tespit edilen bağımsız denetim kuruluşlarının yetkileri Kurul tarafından geçici veya sürekli olarak kaldırılır.
Bu Yönetmelik hükümleri dahilinde bağımsız denetim kuruluşları tarafından düzenlenen raporların gerçeğe aykırı, eksik, yanlış veya yanıltıcı içerik taşıması halinde; Kurul ilgili bağımsız denetim kuruluşunun yetkisini iptal eder.
Bağımsız Denetim Kuruluşunun Görevlendirilmesi
Madde 8 - Denetimi yapacak bağımsız denetim kuruluşu denetlenenin yetkili karar organlarınca seçilir. Denetlenen aynı bağımsız denetim kuruluşunu birbirini izleyen azami 5 hesap dönemi için seçebilir. Denetlenenin, aynı bağımsız denetim kuruluşu ile tekrar bağımsız denetim sözleşmesi imzalayabilmesi için en az 2 hesap döneminin geçmesi zorunludur.
Denetlenen, yaptıracağı özel denetimleri sürekli denetimi üstlenmiş bağımsız denetim kuruluşlarına da yaptırabilir.
Hesap dönemi içerisinde Kuruldan lisans, sertifika ya da yetki belgesi alan gerçek ve tüzel kişilerin bağımsız denetim yaptırma yükümlülüğü takip eden hesap döneminden itibaren başlar. Kurulun herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın özel denetim yaptırma yetkisi saklıdır.
Bağımsız Denetim Sözleşmesi Öncesinde Dikkat Edilecek Hususlar
Madde 9 - Bağımsız denetim kuruluşları sahip oldukları organizasyon, personel veya mesleki uzmanlıkları ile sonuçlandıramayacakları bir bağımsız denetim hizmetini üstlenemezler. Bağımsız denetim hizmeti sırasında bağımsız denetim kuruluşu dışındaki uzman kişilerden görüş alınması ve ek araştırma yaptırılması bağımsız denetim kuruluşunun yeterli organizasyona sahip bulunmadığı veya denetçinin yeterli uzmanlığa sahip olmadığı anlamına gelmez.
Denetlenen, bağımsız denetim kuruluşunu seçerken, bu kuruluşun imkanlarını, uzmanlık ve deneyimlerini dikkate almak zorundadır.
Bağımsız denetim kuruluşları, denetlenenle bağımsız denetim sözleşmesi yapmadan önce, üstlenecekleri bağımsız denetimin kendilerine getirebileceği muhtemel riskleri tespit etmek, bağımsız denetimin kapsam ve planlamasını belirlemek amacıyla gerekli ön araştırmayı yapmak zorundadır.
Ön araştırma kapsamında, denetim sürecini olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek hususların varlığı ve bağımsız denetim kuruluşu değişikliğinin nedenleri ile ilgili olarak önceki dönemlerde denetimi üstlenen bağımsız denetim kuruluşundan bilgi talep edilebilir. Denetlenen, önceki bağımsız denetim kuruluşuna cari dönem için sözleşme yapacağı bağımsız denetim kuruluşunun unvanını bildirir ve talep edilen bilgilerin verilmesi için yetkilendirir. Önceki bağımsız denetim kuruluşu, bu kapsamda kendisinden talep edilen bilgileri vermek zorundadır.
Bağımsız Denetim Sözleşmesi
Madde 10 - Bağımsız denetim faaliyetinin kapsamı, bağımsız denetim kuruluşu ile bu Yönetmelik kapsamında denetim yaptıracak denetlenen arasında yapılacak yazılı sözleşme çerçevesinde belirlenir.
Denetlenen, her hesap döneminin başlamasından en az bir ay önce o hesap dönemi için seçtiği bağımsız denetim kuruluşuyla sözleşme imzalamak zorundadır. Denetlenen, yapılan sözleşme ile ek ve değişikliklerinin bir örneğini, sözleşmenin imzalandığı veya değişikliklerin yapıldığı tarihten itibaren altı işgünü içinde Kuruma gönderir.
Denetlenen, herhangi bir nedenle bağımsız denetim kuruluşunu belirleyemediği takdirde, durumu gerekçeleriyle birlikte altı işgünü içinde Kuruma bildirir. Bu durumda, Kurulca belirlenecek bağımsız denetim kuruluşu ile onbeş gün içinde sözleşme imzalanır.
Bağımsız denetim sözleşmelerinde asgari olarak aşağıdaki unsurların bulunması zorunludur:
a) Denetimde görevlendirilecek sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli denetçi ve denetçi ile bunların yedekleri ve yardımcıları,
b) Bağımsız denetimin amacı, kapsamı, varsa özel nedenleri,
c) Bağımsız denetim kuruluşu tarafından anlaşma kapsamında sunulacak hizmetler,
d) Tarafların sorumluluk ve yükümlülükleri,
e) Denetimin başlama ve bitiş tarihleri,
f) Denetim ekibinde görevlendirilenlerin unvanları, öngörülen çalışma süreleri ve her biri için uygun görülen ücret tutarının ayrıntılı dökümünü de içerecek şekilde bağımsız denetim ücreti.
Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi
Madde 11 - Bağımsız denetim kuruluşu, denetlenen tarafından çalışma alanının önemli ölçüde sınırlandırılması nedeniyle mali tablolara ilişkin bilgi ve belgeleri elde edememesi halinde, yazılı gerekçe göstermek koşuluyla bağımsız denetim sözleşmesini Kuruldan onay almak kaydıyla sona erdirebilir.
Bu durumda, bağımsız denetim kuruluşunun çalışma kağıtları ve gerekli tüm bilgileri, yerine geçecek olan bağımsız denetim kuruluşuna devredilmek üzere Kuruma vermesi zorunludur. Çekilen bağımsız denetim kuruluşunun yerine geçecek olan bağımsız denetim kuruluşu, Kurul tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarından olmak zorundadır.
Bağımsız denetim kuruluşu ile bu Yönetmelik kapsamında denetim yaptırmak zorunda olan denetlenen, ayrı ayrı veya anlaşarak bağımsız denetim sözleşmesini feshedemezler. Ancak, Kurul tarafından onaylanacak haklı gerekçelerin bulunması halinde, bu kişiler tek taraflı olarak sözleşmeyi feshedebilir.
Tarafların Sorumlulukları
Madde 12 - Faaliyetlerinin mevzuata uygunluğu, hata ve hilelerin önlenmesi ve ortaya çıkarılması denetlenenin kendi sorumluluğundadır. Ancak, denetçi denetimin planlama ve uygulama aşamasında, mevzuata aykırılık, hata ve hile durumunda mali tabloların önemli ölçüde etkilenebileceği hususunu dikkate alarak olası bir aykırılığı sorgulayacak bir yaklaşım benimsemek zorundadır.
Denetim faaliyeti sırasında ilgili her türlü mevzuat hükümleri, Kurulca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler, denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere aykırı işlemlerin, hata ve hilelerin tespit edilmesi ve denetlenenin bunları gidermemesi durumunda, bu husus denetçi tarafından ivedilikle Kuruma ve denetlenenin yönetimine bildirilir ve denetçi görüşü bu çerçevede oluşturulur. Adli yargıya intikali gerekli olan ve suç teşkil eden hallerin de Kuruma yazılı olarak bildirilmesi zorunludur.
Denetçiler, bağımsız denetim çerçevesinde ilgililerce kendilerine tevdi edilen defter ve belgeleri işlerinin gerektirdiği süre içinde olduğu gibi muhafaza ve işin bitiminde iade etmek zorundadırlar.
Denetlenen; hesap, işlem ve mali tabloları ile iç kontrol sistemlerini denetime uygun ve hazır hale getirmekle yükümlüdür.
Denetim işlemini ilgilendiren tüm bilgi ve belgelerin denetlenen tarafından bağımsız denetim kuruluşuna verilmemesi halinde, durum ivedilikle Kuruma bildirilir.
Bu Yönetmelik kapsamına giren denetim işi, denetçi niteliğinde bir veya birkaç ortağın kişisel sorumluluğu ve gözetimi altında yürütülür ve sonuçlandırılır.
Bağımsız denetim kuruluşu, denetçilerinin enerji piyasası mevzuatını sürekli olarak takip etmelerini ve bilgilerini güncelleştirmelerini sağlar.
Kurul, bu Yönetmelik uyarınca yetki verdiği bağımsız denetim kuruluşlarından veya sorumluluk üstlenen bağımsız denetim kuruluşu ortağı denetçilerden, doğabilecek zararların tazmini amacıyla sorumluluk sigortası yaptırmalarını isteyebilir.
Denetim faaliyeti nedeniyle doğacak zararların hukuki sorumluluğu bağımsız denetim kuruluşuna aittir. Bağımsız denetim kuruluşu ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının hukuki ve cezai sorumlulukları genel hükümlere tabidir.
Yasaklar
Madde 13 - Bu Yönetmelik uyarınca yetki verilen bağımsız denetim kuruluşları ve bunların denetçileri ile diğer personeli aşağıdaki hükümlere uymak zorundadırlar:
a) Bağımsız denetim hizmeti verdikleri döneme ilişkin olarak, denetlenen nezdinde bedelli veya bedelsiz olarak;
1) Defter tutma ve bunlara ilişkin diğer hizmetleri verme,
2) Finansal bilgi sistemi kurma ve geliştirme, işletmecilik, muhasebe, finans ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerde müşavirlik yapma, belge düzenleme ve rapor hazırlama,
3) Değerleme ve aktüerya hizmetleri verme,
4) İç denetim destek hizmetleri verme,
5) Tahkim ve bilirkişilik yapma,
6) Diğer danışmanlık hizmetleri verme,
faaliyetlerinde bulunamazlar.
Ancak, 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu çerçevesinde, mali tabloların ve beyannamelerin vergi mevzuatı hükümlerine uygunluğunu inceleme faaliyetleri bu kapsamda değerlendirilmez.
Bağımsız denetim kuruluşunun yönetim ve sermaye bakımından doğrudan ya da dolaylı olarak hakim bulunduğu bir danışmanlık şirketi veya bağımsız denetim kuruluşunun gerçek kişi ortakları veya yöneticileri, bağımsız denetim hizmeti verdikleri denetlenene, aynı dönem için danışmanlık hizmeti veremez.
b) Denetlenen ve bunların iştiraklerinde yönetim ve danışmanlık işleriyle uğraşamazlar.
c) Denetlenen ve bunların iştirakleriyle borç-alacak ve ortaklık ilişkisine giremezler.
d) Meslek ve meslek onuruyla bağdaşmayan işlerle uğraşamazlar.
e) Denetlenenin iştiraklerinin defterlerini tutamaz, mali tablolarını düzenleyemezler.
f) Üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) kan ve sıhri hısımları ile eşlerinin; ortağı, yönetim kurulu başkanı, üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı veya şirketin benzeri isimler altında faaliyet gösteren birimlerinin müdürü bulundukları firmalarda denetleme faaliyetinde bulunamazlar.
g) Denetim faaliyetleri dolayısıyla öğrendikleri bilgi ve sırları kanunen yetkili kılınanlardan başkasına açıklayamaz ve doğrudan veya dolaylı şekilde kendi ya da başkası yararına kullanamazlar.
h)Ticaretle uğraşamazlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Bağımsız Denetim Raporlarına İlişkin Hükümler
Bağımsız Denetim Raporu ve Denetçi Görüşü
Madde 14 - Bağımsız denetim raporu, bağımsız denetim sonucunda denetçi görüşünün açıklandığı metindir. Bu raporun ekinde mali tablolar ve açıklayıcı notlar yer alır. Denetçi; raporunda olumlu, olumsuz, şartlı görüş bildirir veya görüş bildirmekten kaçınır.
Bağımsız denetim raporu, sürekli ve özel denetimlerde bu Yönetmeliğin 1, 2, 3 ve 4 no.lu, sınırlı denetimlerde ise 5'nolu ekinde yer alan formatlara uygun olarak düzenlenir.
Olumlu rapor, denetlenenin faaliyetlerinin, uygulamalarının, işlem, hesap ve mali tablolarının, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, Kurulca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler, denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika ve yetki belgelerinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlerden mali boyutu olanlara uygunluğu ve denetlenenin mali durumu ile faaliyet sonuçlarının gerçeği yansıttığı anlamındadır. Olumsuz rapor ise, bunun aksini ifade eder. Bir bütün olarak mali tabloların güvenilirliğini bozmayacak aykırılıkların var olması halinde, şartlı rapor düzenlenir.
Denetçinin ya da denetlenenin iradesi dışında oluşan ve çalışma alanını sınırlayan önemli bir hususun varlığı nedeniyle mali tablolara ilişkin bilgi ve belgelerin elde edilememesi sonucunda; olumlu, olumsuz veya şartlı görüşlerden birine ulaşılamaması halinde görüş bildirmekten kaçınılır.
Bağımsız denetim raporunun açıklama bölümünde;
a) Olumlu görüş içeren raporda, bu görüşü etkilemeyen, ancak ilgililerin dikkatine sunulması gerekli görülen hususlara (önceki yıl mali tablolarının denetlenmemiş olması, aralarında ortaklık ilişkisi bulunan holding veya grup şirketleriyle veya ortaklarla yapılan önemli işlemler, denetlenenin yönetiminin yaptığı diğer açıklamaların mali tablolar ile uyumsuzluk içinde olması, ortaklığı doğrudan önemli ölçüde etkileyebilecek mevzuat ve teknoloji değişiklikleri gibi),
b) Olumsuz görüş içeren raporda, olumsuz görüşe yol açan nedenler ile bunların mali tablolar üzerindeki etkilerine,
c) Şartlı görüş içeren raporda, görüşün dayanağını oluşturan aykırılıklara,
d) Görüş bildirmekten kaçınma halinde, kaçınmaya yol açan nedenlere,
yer verilmesi şarttır.
Raporların Temel İlkeleri
Madde 15 - Bağımsız denetim raporunun aşağıdaki ilkelere göre hazırlanması gereklidir:
a) Bağımsız denetim raporu, mali tablolar üzerinde doğrudan veya dolaylı etkisi olan veya olması muhtemel her türlü mevzuat aykırılıklarını ve mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun hazırlanıp hazırlanmadığını belirtmelidir. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden sapmaların tespiti halinde, bu sapmaların mali tablolar üzerindeki etkisinin sürekli ve özel denetimlerde tam olarak, sınırlı denetimlerde ise makul bir yaklaşımla hesaplanarak raporda belirtilmesi gerekir.
b) Bağımsız denetim raporu, muhasebe politikalarının bir önceki hesap dönemi ile tutarlı olarak uygulanıp uygulanmadığını, muhasebe politikalarında bir değişiklik varsa bu değişikliklerin neler olduğunu açıklamalıdır.
c) Mali tabloların, genel kabul görmüş muhasebe kavramlarından tam açıklama kavramına uygun bulunmaması halinde bu husus, gerekçeleriyle birlikte raporda belirtilmelidir.
d) Lisans, sertifika ile yetki belgelerinin genel ve özel hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde, bu aykırılıklar ve gerekçeleri ile bu aykırılıkların mali tablolar üzerindeki muhtemel etkilerine yer verilmelidir.
Belirsizlikler ve Aykırılıklar
Madde 16 - Denetçi aşağıda belirtilen hallerde, konunun mali tabloların güvenilirliğine etki düzeyini göz önünde bulundurarak şartlı veya olumsuz görüş bildirir:
a) Görüş bildirmekten kaçınmayı gerektirecek önemde olmamakla birlikte çalışma alanını sınırlayan herhangi bir hususun varolması, bu nedenle mali tablolara ilişkin bilgi ve belgelerin elde edilememesi,
b) Muhtemel bazı belirtiler veya kuşku doğuran hususların tespiti ya da muhasebe kayıtlarına yansıtılan işlemlerin niteliği dikkate alınarak, denetlenen mali tabloların ileri bir tarihte önemli değişikliklere maruz kalabileceğinin görülmesi,
c) Denetlenenin faaliyetlerinin sürekliliğini tehlikeye düşürecek nitelikte durumların varlığı konusunda kanaat oluşması,
d) Mali tabloların ilgili mevzuatla belirlenen muhasebe ilke ve standartları ile denetlenen tarafından seçilen muhasebe politikalarına uygun olmaması,
e) Mali tablolarda yer alan kalemlerde tespit edilen hata ve hilelerin etkilerinin giderilmesine ilişkin olarak denetlenen ile görüş ayrılığı bulunması.
Bilanço ve Rapor Tarihinden Sonraki İşlemler
Madde 17 - Bilanço tarihinden bağımsız denetim raporunun kesinleştiği tarihe kadar geçen süre içinde mali tabloları etkileyebilecek önemli olayların varlığının tespit edilmesi halinde söz konusu hususlar, mali tablo dipnotlarında açıklanmamışsa; raporda ek açıklama olarak belirtilir.
Bağımsız denetim raporunun kesinleşmesinden sonra, mali tabloları etkileyebilecek önemli hususların varlığının tespit edilmesi ve denetçinin görüşünü değiştirme gereğini duyması halinde, önceki raporu değiştiren veya ilavede bulunan ek rapor düzenlenebilir.
Bağımsız Denetim Raporunun Kesinleşmesi
Madde 18 - Bağımsız denetim raporu, sorumlu ortak başdenetçi tarafından imzalanarak kesinleşir.
Bağımsız Denetim Raporlarının Teslim Edilmesi
Madde 19 - Sürekli denetim sonucunda düzenlenen bağımsız denetim raporları hesap dönemini takip eden dört ay içerisinde, ara dönemler itibariyle yapılan sınırlı denetimler sonucunda düzenlenen bağımsız denetim raporları ise ilgili ara dönemi izleyen kırk beş gün içerisinde, bağımsız denetim kuruluşunu temsil ve ilzama yetkili olanların imzasını taşıyan bir yazı ekinde bir nüsha olarak denetlenene ve üç nüsha olarak da Kuruma gönderilir.
Bağımsız Denetimin Geçerliliği
Madde 20 - Bağımsız denetim kuruluşu tarafından yapılan denetimin geçerli olabilmesi için; bu Yönetmelikte belirtilen ilke, usul ve esaslar ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak yapılmış olması zorunludur.
Bu Yönetmelikte yer alan ilke, usul ve esaslar ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak denetlenmiş mali tablolar, Kurul tarafından bağımsız denetim kapsamı ölçüsünde incelenmiş kabul edilir. Kurulun denetim ve inceleme yetkisi saklıdır.
Bağımsız denetimin geçersiz sayılması;
a) Denetlenenin kusurundan kaynaklanırsa, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesi çerçevesinde bağımsız denetim işi başka bir bağımsız denetim kuruluşuna önerilemez.
b) Bağımsız denetim kuruluşunun kusurundan kaynaklanırsa, meydana gelen/gelebilecek zararlardan ilgili sorumlu ortak başdenetçi ve bağımsız denetim kuruluşu müşterek ve müteselsilsen sorumludurlar.
Yukarıda belirtilen bağımsız denetimin geçersiz sayılmasına ilişkin her iki halde de, bağımsız denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetimin geçersiz sayıldığı tarihe kadar yapılan tüm incelemelere ilişkin çalışma kağıtları, bağımsız denetimin geçersiz sayıldığı günden itibaren 15 gün içerisinde teslim tutanağı ile birlikte Kuruma teslim edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Son Hükümler
Bağımsız Denetimin Birleştirilmesi
Madde 21 - Aynı gerçek veya tüzel kişi tarafından aynı tür piyasa faaliyeti için alınan birden fazla lisans, sertifika veya yetki belgesi için tek bir bağımsız denetim yaptırılabilir. Bu mahiyetteki bağımsız denetim raporunda, her bir lisans, sertifika veya yetki belgesi kapsamındaki piyasa faaliyeti için ayrı bir bölümün yer alması zorunludur.
Kapsamda Değişiklik
Madde 22 - Kurul, bu Yönetmelikle düzenlenen bağımsız denetimin kapsamını değiştirmeye, bağımsız denetim yükümlülüğünü lisans, sertifika ve yetki belgesi türleri ya da işletme büyüklüğü veya kurulu güç kapasitesi gibi kriterler itibariyle geçici olarak veya tamamen kaldırmaya, bunlara tekrar bağımsız denetim yükümlülüğü getirmeye yetkilidir.
Tebliğ
Madde 23 - Bu Yönetmeliğin uygulama esasları gerekli hallerde Kurul tarafından çıkarılacak tebliğlerle düzenlenir.
Uygulanacak Diğer Hükümler
Madde 24 - Bu Yönetmelik uyarınca yapılacak bağımsız denetimlerde, bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Bağımsız Denetime ilişkin mevzuat hükümleri ile uluslararası denetim standartları uygulanır.
Diğer Bağımsız Denetim Raporlarının Geçerliliği
Madde 25 - Bu Yönetmelik uyarınca bağımsız denetim yaptırmak zorunda olan denetlenenin, tabi olduğu diğer bir mevzuat dolayısıyla ya da herhangi bir mevzuata bağlı olmaksızın yaptırdığı bağımsız denetim ve bu denetim sonucu düzenlenen raporlar, söz konusu bağımsız denetimin Kurulca yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılmış olması ve denetlenene ait faaliyetlerin, uygulamaların, işlem, hesap ve mali tabloların; Kurulca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile mali raporlamaya ilişkin düzenlemeler ve denetlenenin sahip olduğu lisans, sertifika veya yetki belgesinin ayrılmaz parçasını oluşturan genel ve özel hükümlere uygunluğunun denetlendiğini gösteren ek bir rapor düzenlemesi kaydıyla Kurumca geçerli sayılır.
Yürürlük
Madde 26 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 27 - Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.
EKLER
EK - 1
OLUMLU GÖRÜŞ İÇEREN RAPOR FORMATI
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak yapılmış, dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolü ile gerekli gördüğümüz diğer denetim yöntem ve tekniklerini içermiştir.
Görüşümüze göre, sözkonusu mali tablolar ..... Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
./
./
.. tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmaktadır.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
EK - 2
OLUMSUZ GÖRÜŞ İÇEREN RAPOR FORMATI
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, (aşağıda belirtilen sınırlamalar dışında) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak yapılmış, dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolü ile gerekli gördüğümüz diğer denetim yöntem ve tekniklerini içermiştir.
...................................................................................................
.............................................................................................................
Görüşümüze göre, yukarıda belirtilen gerekçelerle, sözkonusu mali tablolar bütünüyle, ............... Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmamaktadır.
NOT : Birinci paragraftaki parantez
içi ifade, çalışma alanını
sınırlayan herhangi bir hususun
var olması durumunda kullanılır.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
EK - 3
ŞARTLI GÖRÜŞ İÇEREN RAPOR FORMATI
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, (aşağıda belirtilen sınırlamalar dışında) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak yapılmış, dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolü ile gerekli gördüğümüz diğer denetim yöntem ve tekniklerini içermiştir.
........ Şirketi (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı), ..../..../..... tarihinde fiili stok sayımı yapmamıştır. Bu nedenle fiili stok miktarları ile kaydi stok miktarlarının karşılaştırılması mümkün olamamıştır.
Görüşümüze göre, sözkonusu mali tablolar, yukarıda belirtilen stoklara ilişkin fiili sayımın yapılmamış olması nedeniyle ortaya çıkabilecek düzeltmeler dışında ........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmaktadır.
NOT : Yukarıdaki rapor formatında,
stok sayımına ilişkin eksiklik örnek
olarak verilmiştir. Birinci paragraftaki
parantez içi ifade, çalışma alanını
sınırlayan herhangi bir hususun
varolması durumunda kullanılır.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
EK - 4
GÖRÜŞ BİLDİRMEME HALİNDE RAPOR FORMATI
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, (aşağıda belirtilen sınırlamalar dışında) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına uygun olarak yapılmış, dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolü ile gerekli gördüğümüz diğer denetim yöntem ve tekniklerini içermiştir.
..../..../..... tarihinde, Şirkette (veya gerçek kişinin iş yerinde) çıkan bir yangında muhasebe kayıtlarının büyük bir bölümü yanmıştır. Bu nedenle denetim sürecine ilişkin bazı prosedürler uygulanamamış ve gerekli olan bilgi ve belgeler elde edilememiştir.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle, sözkonusu mali tabloların, ........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak doğru bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı hakkında görüş bildirememekteyiz.
NOT : Yukarıdaki rapor formatında,
yer alan yangın olayı örnek
olarak verilmiştir. Birinci paragraftaki
parantez içi ifade, çalışma alanını
sınırlayan herhangi bir hususun varolması
durumunda kullanılır.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
EK - 5/A
SINIRLI DENETİM ÇALIŞMASI SONUCU DÜZENLENECEK RAPOR FORMATI
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. ARA DÖNEMİNE AİT SINIRLI DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını sınırlı denetim ilke ve kurallarına göre incelemiş bulunuyoruz. Ara mali tablolar üzerinde yaptığımız çalışma, yıllık mali tablolara ilişkin olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına göre yapılan incelemeye oranla sınırlı tutulmuştur. İncelememiz esas olarak, ara mali tabloların hazırlanışındaki sistemi anlamaya yönelik olarak, analitik inceleme, bilgi toplama ve sınırlı denetim ilke ve kurallarının gerektirdiği çeşitli denetim tekniklerinin uygulanmasından oluşmuştur. Bu nedenle raporumuzun, yıllık bağımsız denetim raporlarından farklı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
........ Bu çerçevede, Şirkete (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ait
./
./
.. tarihli ara mali tablolarda, bir önceki yılın aynı ara dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve ara mali tabloların hazırlanmasına ilişkin ilke ve kurallara uymayan önemli bir hususa rastlanmamıştır.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
EK - 5/B
SINIRLI DENETİM ÇALIŞMASI SONUCU DÜZENLENECEK RAPOR FORMATI
(Sınırlı denetim sonucu, ara mali tabloların, ara mali tablolara ilişkin ilke ve kurallara uygun hazırlanmadığının tespit edilmesi durumunda rapor formatı)
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı)
. ARA DÖNEMİNE AİT SINIRLI DENETİM RAPORU
........ Şirketi'nin (veya gerçek kişinin Adı-Soyadı) ..../..../..... tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolarını sınırlı denetim ilke ve kurallarına göre incelemiş bulunuyoruz. Ara mali tablolar üzerinde yaptığımız çalışma, yıllık mali tablolara ilişkin olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca yürürlüğe konulan bağımsız denetim ilke, usul ve esasları ile genel kabul görmüş denetim ilke ve kurallarına göre yapılan incelemeye oranla sınırlı tutulmuştur. İncelememiz esas olarak, ara mali tabloların hazırlanışındaki sistemi anlamaya yönelik olarak, analitik inceleme, bilgi toplama ve sınırlı denetim ilke ve kurallarının gerektirdiği çeşitli denetim tekniklerinin uygulanmasından oluşmuştur. Bu nedenle raporumuzun, yıllık bağımsız denetim raporlarından farklı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
........ Bilanço tarihi itibariyle şirketin aktifine kayıtlı amortismana tabi sabit kıymetler için kıst (zaman ile orantılı pay) esasına göre hesaplama yapılmadığı incelememiz sırasında tespit edilmiştir. Şirket, amortisman tutarını zaman ile orantılı pay esasına göre hesaplamış olsaydı, ara dönem karı ............................. TL. tutarında azalacaktı.
........ Düşüncemize göre; sözkonusu ara mali tablolarda, yukarıda açıklanan husus/hususlar nedeniyle ortaya çıkabilecek düzeltmeler dışında, bir önceki yılın aynı ara dönemi ile tutarlı bir şekilde uygulanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine ve ara mali tabloların hazırlanmasına ilişkin ilke ve kurallara uygun olmayan önemli bir hususa rastlanmamıştır.
NOT : Yukarıdaki rapor formatında,
yer alan amortisman hesaplaması
örnek olarak verilmiştir.
Raporun Düzenlenme Sorumlu Ortak Başdenetçinin
Yeri ve Tarihi Adı ve Soyadı, İmzası
Kuruluşun Ticari Unvanı
|