Tarım ve Köyişleri Bakanlığından

    Resmi Gazete Tarihi: 24/08/2004

    Resmi Gazete No: 24463

    BİRİNCİ BÖLÜM : Genel Hükümler

    Amaç

    Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, Ülkemiz florasının korunması amacıyla, doğada bulunan soğanlı çiçek neslinin tahrip edilmeden ve tüketilmeden, tohum, soğan veya diğer aksamının doğadan toplanması, üretilmesi, büyütülmesi, depolanması ile yurtiçi ve yurtdışı ticaretine ait esasları düzenlemektir.

    Kapsam

    Madde 2 - Bu Yönetmelik, ülkemiz doğasında bulunan ve doğal çiçek soğanları sınıfına giren soğanlı, yumrulu ve rizomlu bitki türlerini kapsar.

    Hukuki Dayanak

    Madde 3 - Bu Yönetmelik 7/8/1991 tarihli ve 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesi ile Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)'ye, dayanılarak hazırlanmıştır.

    Tanımlar

    Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;

    Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

    TÜGEM: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünü,

    Tarım İl Müdürlüğü: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl Müdürlüklerini,

    CITES: Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, 1973 yılında Amerika Birleşik Devletleri Washington DC.'de imzalanan, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmeyi,

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu: Konu ile ilgili araştırmacı ve bilim adamlarından Bakanlıkça oluşturulan Kurulu,

    Danışma Kurulu: Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen kuruluş temsilcilerinden oluşan Kurulu,

    Teknik Komite: Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinde belirtilen kuruluş temsilcilerinden oluşan Doğal Çiçek Soğanı Teknik Komitesini,

    Sivil Toplum Kuruluşları: Doğal çiçek soğanlarının sökümü, üretimi, ticareti ile ilgilenen kişi ve özel kuruluşların oluşturduğu dernekler ile doğal yaşam ve doğal kaynakların korunmasını amaçlayan gönüllü kuruluşları,

    Firma: Çiçek soğanını ve/veya soğanlı bitkilerin diğer aksamını (yumrulu kökler, küçük soğanlar, sürgün başları) yetiştirerek veya doğadan elde ederek yurtiçinde ve yurtdışında pazarlayan kuruluşu,

    Çiçek Soğanı: Doğada bulunan bazı bitkilerin yumru, rizom, pençe ve soğanlarını,

    Öndepo: Çiçek soğanlarının, Teknik Komitenin uygun gördüğü tarihte doğadan sökümünü müteakip, bölgesindeki ekolojik şartların sağlanabildiği yakınlıkta tesis edilen, çeşit, miktar ve menşe kayıtlarının tutulduğu, hastalık ve zararlılara karşı karantina önlemlerinin alındığı ve ana depoya gidinceye kadar ürünün muhafaza edildiği, Bakanlıkça kabul edilen mevkideki depoları,

    Ana Depo: Bünyesinde sıcaklık, nem ayarı, ventilasyon ve sirkülasyon gibi donanımı bulunan iklim odaları ile çiçek soğanlarının iç ve dış pazara hazırlanması için gerekli temizleme, kurutma, boylandırma ve ilaçlama alet ve ekipmanlarına sahip özel depoları,

    Kota: Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesi gereği tebliğ ile ilan edilen, Türkiye'den yıllık olarak ihraç edilebilecek türlere ait çiçek soğanlarının azami miktarlarını,

    Kontenjan: Her yıl tebliğ ile ilan edilen türler için belirlenen toplam kotanın firmalara kg veya adet olarak tahsis edilen miktarlarını ifade eder.

    İKİNCİ BÖLÜM : Doğal Çiçek Soğanlarının Sınıflandırılması

    Madde 5 - Doğal çiçek soğanları üretim yönünden aşağıda belirtildiği gibi üç gruba ayrılır.

    a) Anaç çiçek soğanları: Üretim amacıyla sadece tohum veya yavru soğan elde etmek için yetiştirilen veya bu amaçla teknik komite kararı ve Bakanlığın izni ile doğadan temin edilen çiçek soğanlarıdır.

    b) Üretme çiçek soğanları: Menşei anaç çiçek soğanları olup, tohum veya doku kültürü, kesme, bölme, çizme gibi uygun çoğaltma teknikleri kullanılmak suretiyle elde edilen çiçek soğanlarıdır.

    c) Büyütme çiçek soğanları: Doğa menşeli olup, ihraç edilemeyen ancak ihracat boyuna getirilmesi amaçlanan çiçek soğanlarının uygun alanlara dikilmesi ile elde edilen çiçek soğanlarıdır.

    Doğal Çiçek Soğanlarının İhracat Yönünden Sınıflandırılması

    Madde 6 - Doğal çiçek soğanları ihracat yönünden üç gruba ayrılır.

    a) Doğadan toplanarak ihracatı yasak olan çiçek soğanları;

    Türkiye'de endemik ve nesilleri tehlike altında olan doğal çiçek soğanlarının sökümü ve ticareti yasaktır.

    b) İhracatı kotayla veya başka herhangi bir kayıtla sınırlandırılan çiçek soğanları;

    Doğadan elde edildiği gibi ihraç edilecek türlere ait çiçek soğanlarının sökümü ve ihracatı ile materyali doğadan temin edilerek kontrol altında üretilen veya büyütülen çiçek soğanlarının ihracatı kotaya tabidir. Kotadan yararlanmak isteyen firmaların bu Yönetmeliğin 20 nci maddesine göre yeterlilik almaları ve 23 üncü maddesindeki ihracat yeterlilik koşullarını taşımaları zorunludur.

    Çiçek soğanlarının doğadan sökümü ve ihracatı, bu Yönetmelikte adları geçen organların önerileri ile sınırlandırılabilir.

    Bu gruptaki çiçek soğanlarının üretimi için doğadan materyal toplanması, Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun görüşleri alınmak suretiyle Bakanlığın iznine tabidir.

    c) İhracatı üretimden serbest olan çiçek soğanları;

    Bu gruptaki çiçek soğanlarının üretimi için, doğadan materyal sökümüne izin verilmez. Tarla veya uygun alanlarda tohumdan üretilmek suretiyle elde edilen çiçek soğanlarının, il müdürlükleri tarafından üretim alanlarında, dikim, vejetasyon, hasat ve ihracat aşamalarında kontrol edilmek kaydıyla yurtiçi ve yurtdışı ticaretine Bakanlıkça izin verilebilir. Bu konuda Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun görüşleri de dikkate alınır. Bu kapsama giren çiçek soğanlarına ait tür adları, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen tebliğde yer alır, ancak kota sınırlaması yapılmaz.

    Türkiye'de herhangi bir genetik ıslah metoduyla ıslah edilmiş ve doğal türlerinden farklılaştırılmış olan çiçek soğanlarının ihracatı ise, il müdürlüklerinden alınacak ihracat izni ile serbesttir ve bu yönetmelik hükümleri kapsamında değerlendirilmez.

    Bu maddede belirtilen tüm çiçek soğanlarının araştırma amacıyla doğadan sökülmesi ve ihracı, Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun görüşleri alınarak Teknik Komite kararı doğrultusunda Bakanlığın iznine tabidir.

    CITES kapsamında olan doğal çiçek soğanlarına bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan mevzuat hükümleri de uygulanır.

    İhracat Listesinin Resmî Gazete'de Tebliği

    Madde 7 - Teknik Komitenin, ihracatı yasak olan çiçek soğanlarının cins ve türleri ile, doğadan elde edilmesini kontenjanla veya başka herhangi bir kayıtla sınırlandırdığı çiçek soğanlarının cinsleri, türleri, ihracat miktarları ve çevre ölçüleri yada ihracat amacıyla üretilmesini veya büyütülmesini uygun gördüğü çiçek soğanlarının cins ve türleri Bakanlık tarafından her yıl Ekim ayı sonuna kadar Resmî Gazete'de Doğal Çiçek Soğanlarının İhracat Listesi adı altında tebliğ olunur. Tebliğde belirtilen miktarlara ilave olarak herhangi bir ek kota verilmez.

    ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Organlar ve Görevleri

    Madde 8 - Danışma kurulu, aşağıda belirtilen temsilcilerden oluşur. Kurul başkanı, kuruldaki temsilciler arasından oy çokluğu ile seçilir. Kurulun sekreteryası TÜGEM tarafından yürütülür.

    Kuruluşun Adı Temsilci Sayısı

    ---------------------------------------------------------------------- -----------------

    Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü    2

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu    6

    Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü    2

    Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü    1

    Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve

    Milli Parklar Genel Müdürlüğü    1

    Çevre ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü    1

    Jandarma Genel Komutanlığı    1

    Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı    1

    Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı    1

    İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi    1

    Konu ile ilgili İl Müdürlükleri    15

    Dış Ticaret Müsteşarlığınca belirlenen İhracatçı Birliği    1

    Sivil Toplum Kuruluşları (Her kuruluştan bir temsilci)    1

    Danışma Kurulunun Toplanması

    Madde 9 - Danışma kurulu, Bakanlığın çağrısı üzerine yılda en az bir defa toplanır. Danışma kuruluna yeterlilik almış firmalar birer temsilci ile oy hakkı olmaksızın gerekli görüldüğü hallerde davet edilebilir.

    Danışma Kurulunun Görevi

    Madde 10 - Danışma kurulunun görevi; ülkemiz doğasının korunması temel hedefi ile doğal çiçek soğanlarının; hem doğadaki varlığının sürdürülmesi, hem de ülke ekonomisine katkı sağlayacak şekilde değerlendirilmesi amacıyla Bakanlığa ve Teknik Komiteye tavsiyelerde bulunmaktır.

    Danışma Kurulunda Karar Alma ve Kararların Yürürlüğe Konması

    Madde 11 - Danışma Kurulu temsilcileri, birer oy hakkına sahiptir. Danışma Kurulu kararları tavsiye niteliğinde olup, oy çokluğu ile alınır, oyların eşit çıkması halinde Başkanın oyu iki oy sayılır. Bu kararlar Teknik Komitenin görüşüne sunulur. Teknik Komitede uygun görülen kararlar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konur.

    Teknik Komitenin Kuruluşu

    Madde 12 - Teknik Komite, aşağıda belirtilen temsilcilerden oluşur. Komitenin Başkanlığı TÜGEM Genel müdürü veya genel müdür yardımcısı, sekreterya hizmetleri ise aynı genel müdürlük tarafından yürütülür. Gerekli hallerde Bakanlık tarafından uygun görülen ilgili kuruluş ve kişiler Teknik Komiteye oy hakkı olmaksızın katılımcı olarak çağrılır.

    Kuruluşun Adı Temsilci Sayısı

    -----------------------------------------------------------------------------    -----------------------

    Bakanlık/Tarımsal Üretim ve Geliştirme Gn. Md.    2

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu    3

    Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar

    Genel Müdürlüğü    1

    Çevre ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü    1

    Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı    1

    İhracat Genel Müdürlüğü    1

    İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

    Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğüne bağlı Atatürk    1

    Teknik Komitenin Toplanması

    Madde 13 - Teknik komite, Bakanlığın çağrısı üzerine yılda en az iki defa toplanır.

    Teknik Komitenin Görevleri

    Madde 14 - Teknik komitenin görevleri aşağıda belirtilmiştir:

    a) Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu ve Danışma Kurulu tarafından yapılan önerileri ve hazırlanan raporları, üniversitelerin ilgili fakülteleri ve araştırma kuruluşları tarafından sonuçlandırılan araştırmaları, derneklerin ve diğer ilgili kuruluşların görüşlerini değerlendirir.

    b) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (b) ve (c) bendlerinde belirtilen çiçek soğanları ile araştırma veya başka herhangi bir nedenle doğadan sökülerek ihracatının sınırlandırılması gereken çiçek soğanlarının cinslerini, türlerini, miktarlarını ve söküm takvimlerini belirler.

    c) Materyali doğadan elde edilmeyen, kültüre alınmış olan ve Türkiye'de üretilmek ve büyütülmek suretiyle ihraç amacıyla elde edilen çiçek soğanlarının cinslerini ve türlerini tespit eder.

    d) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (a) bendinde belirtilen doğadan sökümü ve ihracatı yasak olan çiçek soğanlarının cinslerini, türlerini ve yasaklama nedenlerini belirler.

    e) Firmaların ihracat kontenjanlarını tespit eder.

    f) Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu ve Danışma Kurulu tarafından alınan diğer kararları inceler ve uygun bulduklarını onaylar.

    Teknik Komitede Karar Alma ve Kararların Yürürlüğe Konması

    Madde 15 - Teknik Komitede kararlar oy çokluğu ile alınır, oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki oy sayılır. Bu kararlar Bakanlığa sunulur, uygun görülmesi halinde Bakanlık tarafından yürürlüğe konulur. Uygun görülmemesi halinde, tekrar görüşülmek üzere teknik komiteye iade edilir.

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun Kuruluşu

    Madde 16- Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu; CITES Bilimsel Mercii olan Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun önerdiği 3 temsilci, üniversitelerin ziraat fakültelerinden 3 temsilci ve Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğünden 1 temsilci olmak üzere Bakanlık Olur'u ile kurulur. Kurulun çalışma süresi 5 yıldır. Bu sürenin dolması ile birlikte kurul yeniden oluşturulur. Kurul üyeleri kendi aralarında bir başkan seçerek 10 gün içinde Bakanlığa bildirir. Kurul başkanı kurul üyelerini temsile yetkilidir.

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun Toplanması

    Madde 17 - Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu başkanın teklifi üzerine bu Yönetmelikle verilen görevler için, yılda en az bir kez toplanır. Toplantı kararları, Bakanlığa bildirilir.

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun Görevleri

    Madde 18 - Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunun bu Yönetmelik kapsamındaki görevleri aşağıda belirtilmiştir:

    a) Ülkemiz doğasında ve firmaların üretim alanlarında incelemelerde bulunmak, bu inceleme sonuçlarına göre, doğal çiçek soğanı potansiyelini dikkate alarak bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen çiçek soğanlarının cinslerini, türlerini belirleyerek Teknik Komiteye tavsiyede bulunmak,

    b) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (b) bendinde belirtilen çiçek soğanlarının, miktarlarını, söküm bölgelerini, toplama zamanlarını ve çevre ölçülerini tesbit etmek, gerekli raporu hazırlayarak Teknik Komiteye sunmak,

    c) Söküm alanlarını incelemek ve firmaların söküm planlarını değerlendirerek uygun gördüklerini onaylamak,

    d) Firmaların üretim faaliyetlerini kontrol etmek, üretim ile ilgili tavsiyelerde bulunmak,

    e) Yabancı ülkelerin benzer kurulları ile gerekli koordinasyonu sağlamak, CITES kapsamındaki faaliyetlere katılmak ve bu konuda Bakanlığı, Danışma Kurulunu ve Teknik Komiteyi bilgilendirmek,

    f) Teknik Komiteye katılacak üç temsilci belirlemek,

    g) Bakanlığın ve Teknik Komitenin vereceği diğer görevleri yapmak,

    h) İhtiyaç duyulduğu hallerde mevcut ana depoları denetlemek ve Bakanlığa bilgi sunmak.

    Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunda Karar Alma ve Kararların Yürürlüğe Konması

    Madde 19 - Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulunda kararlar oy çokluğu ile alınır ve üyelerin imzaladığı bir protokol ile tesbit edilir. Bu protokol Teknik Komitede görüşülmek üzere TÜGEM'e sunulur. Teknik Komitenin onayladığı kararlar, Bakanlık tarafından da uygun görülmesi halinde yürürlüğe konur. Uygun görülmemesi halinde gerekçesi ile birlikte Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kuruluna iade edilir.

    DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Yeni Kurulacak Firmalar

    Madde 20 - Çiçek soğanı ihraç etmek üzere Bakanlığa yeni başvuran firmaların "yeterlilikleri", Danışma Kurulunun teklifi, Teknik Komitenin oluru ve Bakanlığın görevlendirmesi ile geçici olarak oluşturulacak "Bilirkişi Kurulu" tarafından yerinde yapılan inceleme sonucunda tespit edilir, uygun bulunursa önce bu kurul tarafından onaylanır.

    Bilirkişi kurulu aşağıda belirtilen temsilcilerden oluşur;

    Kuruluşun AdıKuruluşun Adı Temsilci SayısıTemsilci Sayısı

    Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel MüdürlüğüTarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü 22

    Doğal çiçek soğanları uzman kuruluDoğal çiçek soğanları uzman kurulu 11

    İlgili tarım il müdürlüğüİlgili tarım il müdürlüğü 11

    Bilirkişi kurulu, Bakanlıkça görevlendirildikten sonra en geç 1 ay içerisinde gerekli incelemeyi yaparak raporunu hazırlar. Bu rapor, teknik komitede görüşülmek üzere TÜGEM'e verilir. Teknik komitede alınan karar, Bakanlık tarafından firmaya ve ilgililere bildirilir. Firmanın yeterlilik alabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir.

    1) Asgari 5 dekarlık doğal çiçek soğanı üretim alanına sahip olması veya kiralaması,

    2) Firmanın, bu yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki tanıma uygun ana depoya sahip olması,

    3) Firmanın doğal çiçek soğanı üretimi, değerlendirilmesi ve pazarlanması konularında ihtisaslaşmış en az bir teknik personel istihdam etmesi gerekir.

    Yeterlilik alan firma, doğal çiçek soğanı ihracatı için kontenjan almaya hak kazanır ve bu firma bir sonraki yılın kontenjan dağılımına dahil edilir. Yeterlilik alamayan firmaya ihracat kontenjanı verilmez. Bu yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yeterlilik almış firmaların hakları saklıdır.

    BEŞİNCİ BÖLÜM : Doğal Çiçek Soğanlarının Elde Edilmesi ve İhracat Esasları

    Madde 21 - İhracatı kotayla veya başka herhangi bir kayıtla sınırlandırılan doğal çiçek soğanları için, Teknik Komitenin onayladığı kontenjan ve söküm takvimine göre, firmalar söküm planı hazırlar, bu planı Doğal Çiçek Soğanları Uzman Kurulu Başkanına veya başkanın yetki verdiği üyeye onaylatır ve TÜGEM'e gönderir. Bu plan Teknik Komite kararlarına uygun ise, Bakanlık tarafından ilgili kuruluşlara duyurulur. Söküm planlarında değişiklik yapılamaz. Devlet ormanlarından elde edilecek doğal çiçek soğanlarına ihracat izni verilebilmesi için o mahallin Orman Genel Müdürlüğü taşra teşkilatlarınca düzenlenen Menşei Belgesi aranır. Devlet ormanları dışında kalan yörelerden sökülen türler için de, firma tarafından il veya ilçe müdürlüklerine, o bölgedeki Orman Genel Müdürlüğü taşra teşkilatınca belirlenen tarife bedeli üzerinden bedel ödenerek il müdürlüğünce Menşei Belgesi verilir.

    (Değişik fıkra: 09/12/2004- 25665 S.R.G. Yön/1.mad) Millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı, tabiatı koruma alanları ve muhafaza ormanları, yaban hayatı koruma, yaban hayatı geliştirme sahaları ve yaban hayatı üretme istasyonları ile özel çevre koruma bölgeleri, sit alanları dahilinde ve orman doğal gençleştirme alanları, biyolojik bağımsızlığını kazanmamış suni gençleştirme ve ağaçlandırma alanlarından doğal çiçek soğanı sökümü yasaktır. Bu alanlarda yapılacak üretim çalışmaları için ilgili kuruluş ve kurullardan izin alınır.