Sanayi ve Ticaret Bakanlığından

    Resmi Gazete Tarihi:21/10/2004

    Resmi Gazete Sayısı:25620

    BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

    Amaç

    Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorluluğunu yerine getirmek üzere, tadil aşamasında ve Tip Onayı Yönetmelikleri (MARTOY, TORTOY, MOTOY) kapsamı dışında kalan araçların yapım aşamasında uyması gereken hükümleri, bunların uygulanmasına ait esas ve usulleri tespit etmek, Tip Onayı Yönetmelikleri kapsamındaki araçlar için Ulusal Tip Onayı verilmesi durumunda, gerekli ilave hükümleri belirlemektir.

    Kapsam

    Madde 2 - Bu Yönetmeliğin kapsamına ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

    a) Bu Yönetmelik, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca karayollarında kullanılması amaçlanan motorlu araçların ve bunların römorklarının;

    1) Tek tek tam araç onayını,

    2) Tek tek çok aşamalı araç onayını,

    3) Seri tadilat tip onayını,

    4) Münferit tadilat onayını,

    5) MARTOY, TORTOY ve MOTOY uygulamaları dahilinde olan, ancak yayımlanarak yürürlüğe girmemiş yönetmeliklerin yerine yapılacak uygulamaları,

    6) MARTOY, TORTOY ve MOTOY kapsamı dışında kalan ve seri olarak imal edilen motorlu araçlar veya römorklara tip onayı verilebilmesi için uyulması gereken hükümleri, kapsar.

    b) Bu Yönetmelik; Ulusal Tip Onayı için gerekli ilave hükümler hariç olmak üzere, MARTOY, TORTOY ve MOTOY'a göre;

    1) Tam araç tip onayı,

    2) Çok aşamalı araç tip onayı,

    3) Sınırlı sayıda tam araç tip onayı,

    4) Sınırlı sayıda çok aşamalı araç tip onayı, verilebilmesi için uyulması gereken hükümleri kapsamaz.

    Ordu hizmetleri, sivil savunma, itfaiye hizmetleri ve kamu düzenini korumakla görevli birimler tarafından kullanılmak üzere imal edilen araçlar, iş makinaları, yol süpürme araçları ve cezaevi araçları bu Yönetmelik kapsamı dışındadır. Ancak, araçların bu amaçlar dışında kullanılması veya 3 üncü şahıslara devredilmeleri halinde, kullanıcıdan aranacak şartlar, Onay Kuruluşu tarafından belirlenir.

    Dayanak

    Madde 3 - Bu Yönetmelik 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun değişik 29 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

    Tanımlar

    Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;

    a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

    b) AT: Avrupa Topluluğunu,

    c) Onay Kuruluşu: Teknik Hizmetler Kuruluşlarını görevlendiren, sistem, aksam, ayrı teknik ünite ve Araç Tip Onayı, AİTM Onayı ve AİTM Uygunluk Belgelerini veren ve gerektiğinde geri alan, bu konuda yapılacak uygulamaları belirleyen, diğer onay kuruluşlarıyla muhatap olan ve bunlarla temasları yürüten, imalatçının üretim uygunluk düzenlemelerine uyup uymadığını belirlemekten sorumlu ve yetkili kuruluş olan Bakanlığı, (Bakanlık, AİTM Uygunluk Belgesiyle ilgili uygulamaları kendisi yapacağı gibi, başka bir kuruluşu bu konuda yetkilendirebilir.)

    ç) Teknik Hizmetler Kuruluşu (Teknik Servis): Onay Kuruluşu adına deney veya kontrolleri yürütecek bir deney laboratuarı olarak atanmış bir kurum veya kuruluşu, (Bu görev Onay Kuruluşu tarafından da yerine getirilebilir.)

    d) İmalatçı: Onay işlemlerinin bütün unsurlarından ve imalatın veya tadilatın uygunluğunun sağlanmasından Onay Kuruluşu'na karşı sorumlu olan ve en az bir sözleşmeli veya kadrolu makine mühendisi istihdam eden kişi veya kuruluşu, (bu kişi veya kuruluşun, onay işlemine tabi olan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite imalatının veya tadilatının bütün aşamalarıyla doğrudan ilgili olması şartı yoktur.)

    e) AİTM: Bu Yönetmeliğin kısaltılmış adını,

    f) MARTOY: Avrupa Topluluğunun 70/156/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmî Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini,

    g) TORTOY: Avrupa Topluluğunun 74/150/AT Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmî Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini,

    h) MOTOY: Avrupa Topluluğunun 92/61/AT İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmî Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini,

    ı) Tadilat: İmalatından sonra veya hizmet süresinde, aracın niteliğini değiştirecek şekilde yapılan işlemi,

    i) AT Yönetmelikleri: Avrupa Birliği tarafından direktif olarak yayımlanan ve Bakanlıkça yönetmelik olarak uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan motorlu araçlarla ilgili yönetmelikleri,

    j) ECE - R: Motorlu araçlarla ilgili Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Teknik Düzenlemelerini (Regülasyonları),

    k) Araç: Raylı araçlar ve iş makineleri haricinde, karayollarında kullanılmak üzere tasarlanmış, MARTOY, TORTOY ve MOTOY Yönetmeliklerinde ayrı ayrı tarifleri yapılan motorlu araçlar ve römorkları, tarım ve orman traktörleri ve römorkları ve iki, üç veya dört tekerlekli motosikletler ve mopedler ile bunların römorklarını,

    l) Tam Araç: MARTOY, TORTOY ve MOTOY Yönetmelikleri ve bu Yönetmeliğin ilgili bütün hükümlerine uygun olarak, bir aşamada tip onayı veya AİTM uygunluk onayı alarak imal edilen aracı,

    m ) Tamamlanmamış Araç: MARTOY, TORTOY ve MOTOY Yönetmelikleri ve bu Yönetmeliğin ilgili bütün hükümlerine uyabilmek için en az bir aşamada daha tamamlanması gereken ve buna uygun tip onayı veya AİTM uygunluk belgesi alarak imal edilmiş aracı,

    n) Tamamlanmış Araç: MARTOY, TORTOY ve MOTOY Yönetmelikleri ve bu Yönetmeliğin ilgili bütün hükümlerine uygun olarak, çok aşamalı tip onayı veya AİTM uygunluk belgesi alarak imal edilen aracı,

    o) İş makinası: Yol inşaat makinaları ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçları,

    ö) Aksam: Bir aracın parçası olarak ayrı bir yönetmelik hükümlerine tabi olan ve söz konusu yönetmelik tarafından bu araçtan bağımsız olarak da tip onayı alabileceği belirtilen örneğin far gibi bir üniteyi,

    p) Sistem: Fren, emisyon kontrol tertibatı, iç donanım gibi ilgili yönetmeliklerdeki şartlara uygun olması gereken herhangi bir araç sistemini,

    r) Ayrı Teknik Ünite: İlgili yönetmeliklerin hükümlerine tabi olan ve ilgili yönetmelikte açıkça belirtilmesi şartıyla sadece bir veya daha fazla tanımlanmış araç tipi ile ilgili olarak ayrı tip onayı alabilen, örneğin arkadan çarpmaya karşı koruma çerçevesi gibi, aracın bir parçası olarak hazırlanan üniteyi,

    s) Araç Tip Onayı Belgesi: Araçlara MARTOY, TORTOY veya MOTOY yönetmeliklerine göre Onay Kuruluşlarınca verilen belgeyi,

    ş) Aksam Tip Onayı Belgesi: Araçlara ait aksam, sistem veya ayrı teknik ünitelerin ilgili AT Yönetmeliklerine veya ECE Regülasyonlarına uygunluğu sonucunda Teknik Servis tarafından düzenlenen rapora göre Onay Kuruluşlarınca verilen belgeyi,

    t) AİTM Onayı: Araçların bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu konusunda yapılan işlemleri,

    u) AİTM Tip Onayı Belgesi: Bu Yönetmeliğe göre seri olarak imal edilen araçlar ile seri tadilatlarda, her bir araç tipi için AİTM onayı işlemleri tamamlanarak, araçların bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu sonucunda Onay Kuruluşunca verilen belgeyi,

    ü) AİTM Münferit Araç Uygunluk Belgesi: AİTM onayı işlemleri tamamlanarak, araçların bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu sonucunda, tek tek araçlar ve münferit tadilat için Onay Kuruluşunca veya onay kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluşça verilen belgeyi,

    v) AİTM Seri Tadilat/Seri İmalat Araç Uygunluk Belgesi: AİTM onayı işlemleri tamamlanarak, araçların bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu sonucunda, seri imal edilen araçlar ve seri tadilatlar için imalatçı tarafından verilen belgeyi,

    y) Tanıtım Bildirimi: Başvuru sahibi tarafından sunulan ve bu Yönetmeliğin EK-V'inde belirtilen belgeyi.

    z) Tanıtım Dosyası: Başvuru sahibi tarafından Onay Kuruluşuna veya onay kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluşa Tanıtım Bildirimi gereğince verilen bilgi, çizim, fotoğraf ve bunun gibi belgeleri içeren dosyayı,

    ab) Tanıtım Paketi: Tanıtım Dosyası ile Onay Kuruluşunun veya onay kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluşun görevlerini yerine getirmeleri sürecinde tanıtım dosyasına eklenmiş olan deney raporları ve diğer belgeleri,

    ac) Tanıtım Paketi Fihristi: Tanıtım Paketi içinde bulunan belgelerin uygun bir şekilde numaralandırılarak veya bütün sayfaların tanımlanabilmesine imkan verecek şekilde işaretlenerek bir liste halinde yazılmasını, ifade eder.

    Ayrıca, bu Yönetmelikte geçen diğer terim ve tarifler bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilmiştir.

    İKİNCİ BÖLÜM: AİTM Onayına İlişkin Esaslar

    AİTM Onayı Başvurusu

    Madde 5 - AİTM onayı başvurusuna ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir.

    a) Bu Yönetmelik kapsamındaki araçların seri imalatı ve tip onayı bulunan araçların seri tadilatında her bir tip araç için ayrı bir başvuru yapılır.

    b) Münferit imalat ve tadilatlarda her bir araç için ayrı bir başvuru yapılır.

    c) Araç AİTM Tip onayı veya AİTM uygunluk belgesi başvuruları, imalatçı tarafından onay kuruluşuna veya onay kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluşa yapılır. Başvuruya, ilgili araca göre Ek V'de belirtilen bilgileri içeren bir tanıtım dosyasıyla birlikte Ek IV ve/veya Ek VII' de belirtilen ilgili yönetmeliklerden uygulanabilir olanlardan her biri uyarınca sahip olunan tip onayı belgeleri, eğer yoksa, yetkili Teknik Servislerden o araç için ilgili yönetmeliklere göre alınmış deney raporları ve gerektiğinde bu Yönetmelikte istenilen belgeleri içeren tanıtım paketi ve tanıtım paketi fihristinden oluşan bilgi ve belgeler eklenir.

    d) Çok aşamalı AİTM onayı başvurusunda;

    1) Birinci aşamada, tamamlanmamış araç ve aracın tamamlanma durumuna göre Ek V'de belirtilen bilgileri içeren bir tanıtım dosyasıyla birlikte Ek IV ve/veya Ek VII' de belirtilen ilgili yönetmeliklerden uygulanabilir olanlardan her biri uyarınca sahip olunan tip onayı belgelerini, eğer yoksa, yetkili Teknik Servislerden o araç için ilgili yönetmeliklere göre alınmış deney raporlarını ve gerektiğinde bu Yönetmelikte istenilen belgeleri içeren tanıtım paketi ve tanıtım paketi fihristinden oluşan bilgi ve belgeler eklenir,

    2) İkinci veya daha sonraki aşamalarda, tamamlanmamış aracın bir önceki aşama uygunluk belgesi veya AİTM uygunluk belgesinin bir sureti ile aracın tamamlanma durumuyla ilgili olarak Ek V'de belirtilen bilgileri içeren ve bu yönetmelikte istenilen bilgi ve belgeler, ilgili yönetmeliklerden uygulanabilir olanlardan her biri uyarınca sahip olunan tip onayı belgeleri, eğer yoksa, yetkili Teknik Servislerden o araç için ilgili yönetmeliklere göre alınmış deney raporları, tanıtım dosyası, tanıtım paketi ve tanıtım paketi fihristi yer alır.

    e) MARTOY, TORTOY ve MOTOY kapsamı dışında kalan araçların seri imalatı ve bu yönetmeliklerin kapsamındaki araçların seri tadilatında her tip için ayrı bir başvuru yapılır.

    AİTM Onayı İşlemlerine İlişkin Onay Kuruluşu

    Madde 6 - AİTM Onayı işlemlerine ilişkin Onay Kuruluşunun yapacağı işlemler aşağıda belirtilmiştir.

    a) Tanıtım dosyasındaki özelliklere uygun olmak kaydıyla, bu Yönetmelikte belirtilen ilgili yönetmeliklerin teknik özelliklerine uyan, imal veya tadil edilmiş her bir araç için 7 nci maddede belirtilen işlemler çerçevesinde AİTM Uygunluk Belgesi,

    b) Tanıtım dosyasındaki özelliklere uygun olmak kaydıyla bu Yönetmelikte belirtilen ilgili yönetmeliklerin teknik özelliklerine uyan seri imalat ve seri tadilatta her bir tip için 7 nci maddede belirtilen işlemler çerçevesinde AİTM Tip Onayı Belgesi, verir.

    Ancak, bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bu Yönetmelikteki hükümlere uygun olmakla birlikte, yol güvenliği açısından ciddi bir tehlike oluşturduğunun belirlenmesi halinde, Onay Kuruluşu veya Onay Kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluş AİTM Tip Onayı Belgesi veya AİTM Uygunluk Belgesi vermeyi reddedebilir.

    AİTM Onayı Sırasında İzlenecek İşlemler

    Madde 7 - AİTM Onayı sırasında izlenecek işlemler aşağıda belirtilmiştir.

    a) 5 inci maddenin (b) bendine göre bir başvuru yapıldığı taktirde İmalatçı onaylatılacak münferit araç için örneği Ek V/A3'te verilmiş olan AİTM Uygunluk Belgesini düzenler ve tanıtım dosyasıyla birlikte Onay Kuruluşunun onayına sunar.

    b) 5 inci maddenin (a) bendine göre bir başvuru yapıldığı taktirde Onay Kuruluşu, onaylanacak araç üzerinde araç tanıtım belgesinde bulunan, aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerini inceleyerek ve belgeleri kontrol ederek aracın orijinal tanıtım paketindeki ilgili bilgilere uygun olarak yapılmış olduğunu bütün ilgili yönetmelik şartları için teyit eder.

    c) 5 inci maddenin (d) bendine göre bir başvuru yapıldığı taktirde Onay Kuruluşu;

    1) Birinci aşamada; tamamlanmamış araç için araç tanıtım belgesinde bulunan, aracın; aksam, sistem ve ayrı teknik ünitelerini inceleyerek ve belgeleri kontrol ederek, aracın orijinal tanıtım paketindeki ilgili bilgilere uygun olarak yapılmış olduğunu bütün ilgili yönetmelik şartları için teyit eder,

    2) İkinci veya daha sonraki aşamalarda; aracın tamamlanma durumuna göre Ek V'te belirtilen bilgileri sağladığını, araç tanıtım dosyasındaki detaylara ve ilgili yönetmeliklerin her birinin gerektirdiği teknik koşullara uygunluğunu teyit ve daha önceden alınmış onayı geçersiz kılacak şekilde değişiklik yapılıp yapılmadığını kontrol eder.

    d) Bu Yönetmeliğin ekleri ilgili araçlarda zorunlu olarak uygulanır.

    e) Motorlu araçlar ve römorkları ile motosiklet ve mopedlerin münferit imalat ve tadilatlarında başvurular ancak imalatçı adına, aracı projelendiren, Bakanlık veya Bakanlık adına görevlendirilmiş kuruluşlar tarafından yetki belgesi verilmiş makine mühendisleri tarafından yapılır. Yetkili mühendisler, imalatçı firmanın personeli veya Makine Mühendisleri Odası Büro Tescil Belgesi sahibi Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Bürosu personeli olacaktır.

    Tarım veya orman traktörleri ile römorkları için ise başvurular, makine mühendisleri yanı sıra tarım makineleri dalında eğitim görmüş, Bakanlık veya Bakanlık adına görevlendirilmiş kuruluşlar tarafından yetki belgesi verilmiş ziraat mühendisleri tarafından da yapılabilir. Bu durumda, yetkili ziraat mühendisleri, imalatçı firmanın personeli veya Ziraat Mühendisleri Odası Büro Tescil Belgesi sahibi Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Bürosu personeli olacaktır.

    ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:Tescil ve Trafiğe Çıkma, Alternatif İşlemler

    Tescil ve Trafiğe Çıkma

    Madde 8 - Bu Yönetmeliğe göre tek tek onaylanmış yeni araçların tesciline veya trafiğe çıkmasına, sadece Onay Kuruluşu veya Onay Kuruluşunun yetkilendirdiği kuruluş tarafından tasdik edilmiş uygunluk belgeleri taşımaları halinde izin verilir. Tamamlanmamış araçların sürekli tescillerine ve trafiğe çıkmalarına tamamlanmadıkları sürece izin verilmez. Seri imalat nedeni ile AİTM onayı olan araçlar, üretici firmanın düzenleyeceği uygunluk belgesi ile tescil edilirler. Tadilatlar yasal süre içerisinde aracın kayıtlarına, bu Yönetmelik uyarınca verilen seri tadilat veya tadilat uygunluk belgelerine göre işlenir.

    Alternatif İşlemler

    Madde 9 - Özgün niteliklerinden dolayı, bir veya daha fazla sayıda ilgili yönetmeliğin bir veya daha fazla şartına uyması mümkün olmayan, ileri teknoloji ve kavramları bünyesinde bulunduran araçlar için, imalatçının talebi üzerine Onay Kuruluşu araca ait özgün niteliklerin açıkça belirtildiği bir Uygunluk Belgesi verebilir.

    DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:Geçici ve Son Hükümler

    Düzenlemeler

    Madde 10 - Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili olarak gerekli düzenlemelerini yapar.

    Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

    Madde 11 - 3/2/1993 tarihli ve 21485 mükerrer sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

    Geçici Madde 1 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden önce alınmış İmalat Yeterlilik Belgeleri vize süreleri sonuna kadar sahiplerince bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilmemeleri halinde geçerlilikleri sona erer.

    Yürürlük

    Madde 12 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girer.

    Yürütme

    Madde 13 - Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

    **EKLER İÇİN R.G. YE BAKINIZ.**