Sanayi ve Ticaret Bakanlığından

  Resmi Gazete Tarihi : 08/10/2005

  Resmi Gazete Sayısı : 25960

  BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

  Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; lisanslı depo işletmelerinin depolamak üzere teslim aldıkları tarım ürünleri karşılığında düzenledikleri basılı ürün senedi hükmünde olmak üzere elektronik ürün senetlerinin oluşturulmasına, muhafazasına, alım satım ile cirosuna, aktarılmasına, değiştirilmesine, iptaline, güvenliğine ve benzeri işlemlere yönelik hususlar ile bu hizmetleri yürütecek kuruluşlara Bakanlıkça lisans verilmesi ve sözleşme yapılmasına dair usul ve esasları düzenlemektir.

  Kapsam

  Madde 2 - Bu Yönetmelik, elektronik ürün senetleri ile bu hizmetleri yürütecek kuruluşlara lisans verilmesi ve sözleşme yapılmasına dair usul ve esasları kapsar.

  Dayanak

  Madde 3 - Bu Yönetmelik 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununun 15 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

  Tanımlar

  Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;

  Kanun: 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununu,

  Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

  Lisanslı depo işletmesi veya lisanslı depo işleticisi: Tarım ürünlerinin depolanmasıyla iştigal eden ve Kanun kapsamında geçerli bir lisans belgesine sahip anonim şirketi,

  Mudî: Depolama hizmetleri için ürününü lisanslı depoya teslim eden veya lisanslı depo işletmesince düzenlenen ürün senedini mevzuata uygun olarak elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiyi,

  Yetkili sınıflandırıcı: Kanun kapsamında lisans almış olan ve tarım ürünlerini analiz eden, ürünün nitelik ve özelliklerini belirleyen, standartlara uygun olarak sınıflandıran ve bu durumu belgelendiren laboratuvarları işleten gerçek ve tüzel kişileri,

  Borsa: Aralarındaki sözleşme çerçevesinde lisanslı depo işletmesince düzenlenen ürün senetlerinin kote ettirildiği, alım satımının yapıldığı ve hareketlerinin kontrol ve takip edildiği ürün ihtisas borsasını veya Bakanlıktan ürün senedi alım satımı konusunda izin alan ticaret borsasını,

  Ürün senedi: Lisanslı depolara teslim edilen tarım ürünleri karşılığında nama veya emre düzenlenen, ürünlerin mülkiyetini temsil ve rehnini temin eden, teminat olarak verilebilen, ciro edilebilen veya edilemeyen ve Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda Türk Ticaret Kanununda düzenlenen makbuz senedi hükümlerine tabi olan kıymetli evrakı,

  Merkezi Kayıt Kuruluşu-MKK: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve güncel bilgi güvenliği Standardlarına uygun olarak, elektronik ürün senetleri oluşturmak ve bu senetlere bağlı tüm hak ve yükümlülükleri ve işlemleri ilgili taraflar itibarıyla kayden izlemek üzere kurulan Bakanlıktan lisans almış anonim şirketi,

  Elektronik ürün senedi: Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısından-ESHS elektronik imza yetkisi almış lisanslı depo işletmesi tarafından, MKK'den temin ettiği arayüz aracılığı ile basılı ürün senedi hükmünde olmak üzere oluşturulan ve ilgili tarafların sınırlı yetkiler dahilinde erişim ve değiştirme hakkına konu olan elektronik kaydı,

  İlgili taraflar: Mudi veya ürün senedi hamilini, lisanslı depo işletmesini, yetkili sınıflandırıcıyı, borsayı veya elektronik ürün senedi karşılığında kredi veren banka ve finans kuruluşları ile Bakanlıkça kabul edilen diğer kuruluşları,

  ESHS: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve bu Kanun uyarınca düzenlenen ve 6/1/2005 tarihli ve 25692 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektronik İmza Kanunun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, Telekomünikasyon Kurumundan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı yetkisini almış ve ilgili tarafların nitelikli elektronik sertifika temin ettikleri kuruluşu,

  Elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesi: MKK ile ilgili taraflar arasında imzalanan ve Bakanlıkça onaylandıktan sonra yürürlüğe giren, MKK ve ilgili tarafların haklarını ve sorumluluklarını, çalışma saatlerini, MKK'nın merkezi dosyalama sisteminde elektronik veri tabanında yer alan elektronik ürün senetleri kayıtlarının güvenli bir şekilde tutulmasını, elektronik ürün senetlerinin oluşturulmasını, muhafazasını, alım satım ile cirosunu, aktarılmasını, değiştirilmesini, güvenliğini ve benzeri hususları, ilgili tarafların bu kayıtlara erişim, değiştirme ve iptal etme haklarını ve şartlarını, MKK ile Bakanlık arasındaki ilişkiyi ve ihtiyaç duyulan diğer konuları düzenleyen sözleşmeyi,

  ifade eder.

  İKİNCİ BÖLÜM : Elektronik Ürün Senedinin Düzenlenmesi, Değiştirilmesi ve İptali

  Madde 5 - Lisanslı depo işletmelerine teslim edilen tarım ürünlerini temsil eden basılı ürün senetleri yerine, bu senetlerle aynı hak ve yükümlülükleri doğuran elektronik ürün senetleri çıkartılabilir. Lisanslı depo işletmesi elektronik ürün senetleri düzenlettirmek için Bakanlıktan ayrıca izin alır.

  Elektronik ürün senetleri, aralarındaki elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesi çerçevesinde, lisanslı depo işletmesi tarafından bedeli mukabilinde temin edilecek bir arayüz kullanılarak düzenlenir.

  Aynı ürünü temsilen hem basılı hem de elektronik ürün senedi düzenlenemez. Hangi ürün veya ürün grubu bazında hem basılı hem de elektronik, hangilerinde sadece basılı veya sadece elektronik ürün senedi çıkarılabileceği, Bakanlık tarafından belirlenir.

  Elektronik ürün senedinde mudi olarak tanımlanan kişi, basılı ürün senedi mudisi ile aynı hak ve imtiyazlara sahip olur.

  Elektronik ürün senedi kayıt ve işlemlerinde gizlilik esastır. İlgili taraflar, elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesinde belirlenen çerçevede ürün senedi bilgi ve kayıtlarına erişebilir, işlem yapabilir ve kamuya açabilirler. Ancak Bakanlık ve yetkili mercilerin talebi halinde, gizlide olsa bu kayıt ve bilgilerin yetkililere verilmesi zorunludur.

  Elektronik ürün senedinde, aynı anda sadece bir kişi mudi olabilir ve o andaki mudi elektronik ürün senedini başka birine devredebilir.

  Elektronik ürün senetleri, seri olarak birbirini takip edecek şekilde numaralandırılır ve on yıl boyunca aynı numara verilmez.

  Lisanslı depo işletmesi, kendisinin mudisi olduğu elektronik ürün senetleri hariç olmak üzere, hiçbir elektronik ürün senedini değiştiremez, devir veya iptal edemez. Devir yetkisi sadece elektronik ürün senedi mudisine aittir.

  Elektronik ürün senetleri için, sahip olunan ürün özellikleri ve miktarı hakkında bilgi verme mahiyetinde belgeler düzenlenebilir.

  Elektronik ürün senedinin değiştirilmesi ve iptali

  Madde 6 - MKK, elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesi çerçevesinde, elektronik ürün senedi kayıtlarına, önceden belirlenmiş güvenlik seviyeleri ve yetkileri dahilinde, ilgili taraflara erişim, değiştirme veya şerh düşme hakları sağlayacaktır.

  MKK, kayıtların düzenli, doğru ve güvenli bir şekilde tutulmasından sorumlu ve yetkilidir. Herhangi bir tarafın menfaatine veya zararına değişiklik yapma hakkına sahip değildir.

  MKK'nın vereceği hizmetler karşılığında alacağı ücretler, önceden belirlenmiş ve Bakanlık tarafından onaylanmış ücret tarifesi çerçevesinde talep edilir.

  İlgili tarafların yetkileri

  Madde 7 - Yerli yazılımla sertifika üreten ESHS'den nitelikli elektronik sertifika almış olan ilgili taraflar, elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesinde belirlenen yetkileri çerçevesinde elektronik ürün senetlerine erişim, değiştirme ve iptal etme haklarına sahiptir.

  Yapılan her işlem ESHS'den zaman damgası alır. MKK, elektronik ürün senedi erişim ve değiştirme işlemlerinin takip ve kaydını, zaman damgalı olarak gerçekleştirir.

  ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : MKK'nin Lisans Alması, Görevleri, Mali Sorumluluk Sigortası

  Madde 8 - Bakanlıkça Kanun kapsamında elektronik ürün senedi hizmetleri sağlamak üzere lisans almak için;

  a) Başvuru dilekçesi,

  b) Başvuru sahiplerinin unvanı veya adı ve soyadı, adresi, telefon, faks numarası ve e-mail adresi,

  c) 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve bu Kanun uyarınca düzenlenen ve 6/1/2005 tarihli ve 25692 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektronik İmza Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yetkili bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısından ilgili personeli için elektronik imza yetkisi aldığını gösterir geçerli bir belge,

  d) Ekonomik ihtiyaç ve etkinlik şartlarının uygun olması,

  e) Lisans için başvuran özel tüzel kişi ise şirketin kuruluşunun yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, şirketin Ticaret Sicil Memurluğunca onaylı değişiklikleri de içeren ana sözleşmesi ve vergi levhası suretleri,

  f) MKK'nın bina ve tesislerinin kira sözleşmesi veya tapu senedinin onaylı sureti,

  g) MKK'nın sorumlu yöneticisi veya müdürünün, bölüm sorumlularının, varsa şube sorumlularının isimleri, ikamet adresi, diploma ve nüfus cüzdanı fotokopisi,

  h) Bu Yönetmelikte ve ilgili mevzuatta öngörülen sigorta yükümlülüğünün yerine getirildiğine dair sigorta poliçeleri veya Bakanlıkça belirlenen şekil ve tutardaki teminat,

  gerekir.

  Bakanlık lisans işlemlerinde, ihtiyaç gördüğü formların doldurulması ve sunulmasını isteyebilir.

  MKK, Bakanlıktan lisans belgesi aldıktan sonra ilgili taraflarla elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesi imzalayabilir ve buna ilişkin hizmetlerin sunumuna başlayabilir.

  Lisans iki yılda bir yenilenir.

  MKK'nın görevleri

  Madde 9 - MKK, aşağıdaki görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:

  a) Güvenli elektronik ürün senetlerini oluşturacak yazılımı sağlamak.

  b) Elektronik ürün senedi işlemlerini, elektronik imzalı olarak kaydetmek ve 10 yıl saklamak, talep edildiğinde bu işlemlere ilişkin kayıtları Bakanlığa ve yetkili makamlara sunmak.

  c) Kendisinden temin edilen arayüz aracılığı ile lisanslı depo tarafından oluşturulmuş elektronik ürün senetlerini ve bunlara bağlı hak ve yükümlülükler ile işlemleri, ilgili taraflar itibariyle kayden izlemek.

  d) Kayıtların ilgili mevzuatta öngörülen çerçevede gizliliğini sağlamak.

  e) İlgili tarafların elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesinde belirtilen yetkiler çerçevesinde güvenli erişim, değiştirme ve şerh düşme, kaldırma hakkını ve imkanını sağlamak, ilgili taraflar için gerekli elektronik veri/bilgi giriş formları hazırlamak.

  f) Elektronik ürün senetleri kayıt ve işlemlerini Bakanlığın bu konudaki yetkili birimlerinin erişimine ve incelemesine açık tutmak.

  g) Bu kayıt ve işlemlerin olağanüstü haller ve afetler için güvenli bir şekilde yedeklemesini yapmak.

  h) Bu Yönetmelik ile elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesinden doğan diğer görevleri ve düzenlemelerin gerektirdiği işlemleri yapmak.

  MKK'nin teminat veya mali sorumluluk sigortası yükümlülüğü

  Madde 10 - MKK, bu Yönetmelikten ve elektronik ürün senedi tedarik sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya eksik olarak yerine getirmesi sonucu doğacak zararların karşılanması amacıyla, malî sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdür. Bakanlıkça belirlenen şekil ve tutardaki teminat, Kanunda öngörülen lisanslı depoculuk tazmin fonu nam ve hesabına yatırılmışsa sigorta yükümlülüğü aranmaz.

  Mali Sorumluluk Sigortasının Kapsamı

  Madde 11 - Mali sorumluluk sigortası, MKK'nın güvenli ürün ve sistemleri kullanma, hizmeti güvenilir bir biçimde yürütme ve ürün senetlerinin her türlü sahteciliği ile taklit ve tahrif edilmesini önlemekle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi dolayısıyla zarar görecek olanlara karşı doğacak hukuki sorumlulukların teminat altına alınmasını kapsar.

  Sigorta poliçesinde, poliçenin, ancak Bakanlığa yazılı olarak bildirildiği tarihten 30 gün sonra iptal edilebileceğine dair bir hüküm bulunur.

  DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Çeşitli ve Son Hükümler

  Madde 12 - Bakanlık personeli, MKK'nın yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile personeli, görevlerinden ayrılmış olsalar bile, sıfat ve görevleri dolayısıyla ilgili taraflara ve üçüncü kişilere ait öğrendikleri bilgileri mevzuatla izin verilen haller dışında herhangi bir surette açıklayamazlar, doğrudan veya dolaylı olarak kendilerine veya üçüncü kişilere menfaat sağlama veya zarar verme amacıyla kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam eder.

  Borsaların ve lisanslı depo işletmelerinin ortaklığı

  Madde 13 - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, borsalar, lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, bankalar ve diğer kamu tüzelkişileri ile gerçek ve tüzel kişiler ilgili mevzuatta öngörülen koşulları taşımak kaydıyla kurulmuş veya kurulacak MKK anonim şirketine ortak olabilir veya aralarındaki sözleşme uyarınca bunlarla birlikte çalışabilir.

  Tebliğ çıkarma

  Madde 14 - Bakanlık bu Yönetmeliğin uygulamasıyla ilgili olarak, uygulama birliği ve standardın oluşturulması ya da açıklık ve anlaşılabilirliğin artırılması amacıyla tebliğler çıkarmaya yetkili ve görevlidir.

  Yürürlük

  Madde 15 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

  Yürütme

  Madde 16 - Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.