Banner

MEVZUAT
AVUKATLIK HUKUKU
MAKALELER
HUKUK HABERLERİ
FAYDALI BİLGİLER
İÇTİHATLAR
DİLEKÇE-FORM
ADLİ REHBER
İNSAN HAKLARI
HUKUK SÖZLÜĞÜ
DAVA TÜRLERİ
HUKUKİ BELGELER
 
Reklam Alanı

Host - Sponsor





BANKALARDA BAĞIMSIZ DENETİM GERÇEKLEŞTİRECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

  BANKALARDA BAĞIMSIZ DENETİM GERÇEKLEŞTİRECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

  Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi Ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik

  Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:

  Resmi Gazete Tarihi : 01/11/2006

  Resmi Gazete Sayısı : 26333

  BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

  Amaç

  Madde 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, bankalarda bağımsız denetim yapacak bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesine, faaliyetlerine ve yetkilerinin kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

  Kapsam

  Madde 2- (1) Bu Yönetmelik;

  a) Bağımsız denetim yetkisi almış kuruluşlar ile bankalarda yapılacak bağımsız denetim faaliyetlerini,

  b) Bankaların finansal raporlamaları çerçevesinde bağımsız denetimlerini

  kapsar.

  (2) Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan ana ortaklık niteliğindeki bankaların konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklarının hesap ve kayıt düzeni, ana ortaklık niteliğindeki bankaca hazırlanan konsolide finansal tabloların denetlenmesi ve görüş oluşturulması amacı ile sınırlı olmak üzere bu Yönetmelik hükümleri kapsamında denetlenir.

  Dayanak

  Madde 3- (1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 15, 33, 36 ncı maddeleri ile 39 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve 93 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

  Tanımlar

  Madde 4- (1) Bu Yönetmelikte yer alan;

  a) Bağımsız denetçi: Yetkili denetim kuruluşu adına bağımsız denetim görevini icra eden ve 3568 sayılı Kanun uyarınca Yeminli Mali Müşavirlik veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatına sahip sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli denetçi, bağımsız denetçi, bağımsız denetçi yardımcısı ve aynı Kanuna göre yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir yanında staj yapan stajyer bağımsız denetçi yardımcısını,

  b) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

  c) Bağımsız denetim ekibi: Yetkili denetim kuruluşu adına aynı bankada bağımsız denetim görevini icra eden sorumlu ortak başdenetçi ile sorumluluğu altında görev yapan bağımsız denetçileri,

  ç) Bağımsız denetim raporu: Finansal tabloların yıllık ya da ara denetime tabi tutulması sonucunda hazırlanan bağımsız denetçi görüşünün yazılı olarak açıklandığı metni,

  d) Denetçi: 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 347 nci maddesi uyarınca teşkil olunan denetçiyi,

  e) Diğer bağımsız denetçi: Bankayı denetleyen bağımsız denetçiler dışında bankanın bağlı ortaklık, iştirak ve/veya birlikte kontrol edilen ortaklıklarının bağımsız denetimiyle görevlendirilmiş bağımsız denetçiyi,

  f) Finansal tablolar: Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte belirtilen finansal tabloları,

  g) Hesap dönemi: Bir takvim yılını,

  ğ) İç sistemler: Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte tanımlanan iç denetim, iç kontrol ve risk yönetim sistemlerini,

  h) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

  ı) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

  i) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

  j) Nitelikli pay; Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan nitelikli payı,

  k) Önemlilik: Bağımsız denetimin kapsamı, türü, zamanlaması belirlenirken ve her bir hesap bakiyesi, defteri kebir kayıtları ve dipnotlar ile ilgili yanlışlıkların finansal tablolar üzerindeki etkisi değerlendirilirken dikkate alınmak üzere; bir bilginin, finansal tablolara dahil edilmemesi veya finansal tablolarda yanlış ifade edilmesinin, kullanıcıların finansal tablolardaki bilgilerden yararlanarak aldıkları ekonomik kararları etkileme düzeyinin yüksek olmasını,

  l ) TÜRMOB: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğini,

  m) Uzman: Muhasebe ve bağımsız denetim dışındaki bir alanda bilgi, beceri, tecrübe ve ehliyete sahip kişi veya kuruluşu,

  n) Yanlış beyan: Hata ya da suistimal nedeniyle finansal tablolarda verilen bilgilerin önemlilik arz edecek ölçüde yanlış olmasını,

  o) Yetkili denetim kuruluşu: Kurulca bankalarda bağımsız denetim yapmakla yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşunu,

  ö) Yönetim: Bankanın yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, denetim komitesi üyeleri, genel müdürü ile finansal raporlamadan sorumlu genel müdür yardımcısı ve ilgili birim müdürleri veya bu unvanlara eş değer kişileri,

  p) 3568 sayılı Kanun: 13/6/1989 tarihli Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununu,

  ifade eder.

  İKİNCİ BÖLÜM : Bağımsız Denetime İlişkin Genel Esaslar

  Bağımsız denetim ve amacı

  Madde 5- (1) Bağımsız denetim, bankaların hesap ve kayıt düzeni ile finansal tablolarının doğruluğunun, güvenilirliğinin, bankacılık düzenlemelerine uygunluk derecesinin araştırılması ve sonuçlarının ilgili taraflara bildirilmesi amacıyla kanıt toplanması ve bu kanıtların değerlendirilmesi sonucunda görüş oluşturulması ve rapora bağlanması aşamalarından oluşan süreçtir. Bankaların düzenledikleri konsolide ve konsolide olmayan finansal tablolar bağımsız denetime tabi tutulur.

  (2) Bağımsız denetim, bankalar ile konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklarının defter, kayıt ve belgeleri üzerinden ve gerektiğinde işlem yapılan üçüncü kişilerle hesap mutabakatı da sağlanarak yürütülür. Bankaların hesap ve kayıt düzeniyle ilgili birimlerinin, muhasebe ve iç sistemlerinin etkinliği de bu kapsamda değerlendirilir.

  (3) Bağımsız denetim uygulaması bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen şekillerde yapılır:

  a) Yıllık denetim; tam kapsamlı olarak ve gerekli tüm denetim teknikleri kullanılarak hesap dönemi sonları itibarıyla bağımsız denetim yapılmasıdır.

  b) Ara denetim; sınırlı denetim ilke ve kurallarına uygun şekilde yıllık denetimi gerçekleştiren yetkili denetim kuruluşu tarafından yıllık denetim planına uygun bir şekilde ara dönemler itibarıyla bağımsız denetim yapılmasıdır.

  c) Özel amaçlı denetim; vergi mevzuatı hariç olmak üzere, Kurumca belirlenecek özellik arzeden veya Kanun uyarınca yürürlüğe konulan yönetmeliklerde öngörülen konulara münhasır olmak üzere bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağımsız denetim yapılmasıdır.

  (4) (Ek fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/1.md.) Bağımsız denetim faaliyetleri Kanun ve Kanuna ilişkin düzenlemeler, diğer ilgili düzenlemeler ile uluslararası denetim standartları dikkate alınarak gerçekleştirilir.

  Bağımsız denetim faaliyetinin yürütülmesi

  Madde 6- (1) Bağımsız denetim faaliyetleri, bankanın bağımsız denetim sözleşmesi imzaladığı yetkili denetim kuruluşunun ilgili sorumlu ortak başdenetçisi başkanlığında, aynı yetkili denetim kuruluşunca istihdam edilen 3568 sayılı Kanuna göre denetim yetkisine sahip bağımsız denetçiler tarafından yürütülür.

  Bağımsız denetçilerin yetkileri

  Madde 7- (1) Bağımsız denetçiler;

  a) Denetlenen bankanın denetim konularıyla ilgili tüm defter, kayıt ve belgelerini gizli dahi olsa incelemek,

  b) Denetim işlemini ilgilendiren tüm bilgileri banka yönetiminden, müfettişlerden ve diğer ilgililerden istemek,

  c) Denetlenen banka tarafından talep edildiği takdirde, yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına katılarak, denetim faaliyetini ve sonuçlarını ilgilendiren konularda açıklamalarda bulunmak

  hususlarında yetkilidir.

  Makul güvence

  Madde 8- (1) Makul güvence, finansal tabloların bir bütün olarak nitelik ve nicelik bakımından önemlilik arzeden ölçüde yanlış beyan içermediğine dair bir sonuca ulaşılması için yeterli denetim kanıtı toplanmasıdır. Bu esas bağımsız denetimin her aşamasında dikkate alınır.

  Denetim riski

  Madde 9- (1) Denetim riski, bağımsız denetçinin aşağıdaki risklere bağlı olarak doğru görüş vermemesi olasılığıdır:

  a) Yapısal risk: Bankanın iç kontrol sisteminin olmaması veya çalışmaması halinde, beyan edilen hususların önemlilik arzedecek ölçüde yanlış olması riskini ifade eder.

  b) Kontrol riski: Bankanın muhasebe ve iç kontrol sistemiyle ilgili olarak oluşturduğu politika ve uygulamaların, önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyanları önleyememesi, ortaya çıkaramaması ve bunların zamanında düzeltilememesi riskini ifade eder.

  c) Tespit riski: Bankanın finansal tablolarında önemlilik arzeden ölçüdeki yanlış beyanı bağımsız denetçinin ortaya çıkaramama riskini ifade eder.

  Hata ve suistimal

  Madde 10- (1) Hata; finansal tablolardaki, bir tutarın veya açıklamanın yanlış olması da dahil olmak üzere, değerleme, muhasebeleştirme, sınıflandırma, dipnot ve açıklama ya da sunum ile ilgili belirlenen kuralların sehven ya da yorum farklılığı nedeniyle doğru olmayan bir şekilde uygulanması, muhasebe verilerinde ve kayıtlarında kasıtlı olmayan yanlışlıklar yapılması veya bunlara benzer uygulamalarda bulunulmasıdır.

  (2) Suistimal; banka yönetiminin, personelinin ya da üçüncü kişilerin birlikte ya da tek başlarına kendilerine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla belge veya kayıtları kasten gerçek mahiyetlerine uygun olmayan şekilde düzenlemesi, içeriğini değiştirmesi veya tahrif etmesi, varlıklarını, yükümlülüklerini veya özkaynaklarını yanlış tasnif etmesi, kayıtlarda ve belgelerde yer alan işlemlerin sonuçlarını hesaplara yansıtmaması ve muhasebe politikalarını belirli bir amaca yönelik olarak kasten yanlış uygulaması veya bunlara benzer uygulamalarda bulunmasıdır.

  Mesleki ilkeler

  Madde 11- (1) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/2.md.) Yetkili denetim kuruluşları, ortakları ve bağımsız denetçileri, 3568 sayılı Kanun ve TÜRMOB tarafından belirlenen ilkeler ile uluslararası denetim standartlarında benimsenen meslek ilkelerine uymakla yükümlüdür. Bu yükümlülük asgari olarak, yetkili denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin faaliyetlerini yürütürken gösterecekleri mesleki özen ve titizlik ile bağımsızlıklarına, doğruluk ve tarafsızlıklarına, gizliliğe, mesleki şüpheciliğe, mesleki itibarın zedelenmemesine ve mesleki yeterliliğin kazanılmasına ve korunmasına dair tüm sorumlulukları kapsar.

  (2) Yetkili denetim kuruluşları, ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri ve yöneticileri ile istihdam ettikleri bağımsız denetçiler, iş elde etmek için dolaylı veya dolaysız reklam yapamaz, reklam sayılabilecek faaliyetlerde bulunamazlar ve iş öneremezler. Yetkili denetim kuruluşunu tanıtıcı bilgiler içeren broşürler hazırlanması, eleman aramaya yönelik ilanlar verilmesi, mesleki konularda bilimsel nitelikte yayın yapılması, seminer, konferans gibi toplantılar düzenlenmesi bu yasağa aykırılık oluşturmaz.

  (3) İkinci fıkra kapsamındaki uygulamalar ile bankalar nezdinde yapılacak görüşmelerde, yetkili bir denetim kuruluşunun diğer bir ya da bir kaç yetkili denetim kuruluşuyla karşılaştırması yapılamaz.

  Bağımsızlık ilkesi ve bağımsızlığı ortadan kaldıran haller

  Madde 12- (1) Bağımsızlık, yetkili denetim kuruluşlarının ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, denetçileri ile yöneticilerinin ve istihdam ettikleri bağımsız denetçilerin mesleki faaliyetlerini doğruluk, tarafsızlık ve mesleki şüphecilik ilkeleri çerçevesinde yürütmelerini sağlayacak davranışlar ve anlayışlar bütünüdür.

  (2) Bağımsız denetçiler, çalışmaları sırasında ortaya çıkabilecek menfaat ilişkisinden uzak kalmak, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiçbir müdahaleye imkan vermemek, bağımsız denetim sonucunda ulaştıkları görüşlerini, kendilerinin ya da başkalarının doğrudan veya dolaylı menfaatlerini düşünmeksizin raporlarında açıklamak zorundadır.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/3.md.) Yetkili denetim kuruluşları, ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri, bağımsız denetçileri ve bunların üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşleri, bu kuruluşlarla hukuki bağlantısı bulunan yurt içinde veya yurt dışında kurulu bağımsız denetim kuruluşları; denetlenen banka, bankayı kontrol eden ortaklar veya bankanın kontrolü altında bulundurduğu ortaklıklar ile doğrudan ya da dolaylı ortaklık, piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde kredi ya da borç-alacak veya bağımsız denetimin etkin bir şekilde yapılmasını engelleyecek herhangi bir menfaat ilişkisine giremezler. Bu kapsamda herhangi bir menfaat ilişkisinin oluşması ya da menfaat ilişkisi oluşmasına yol açacak bir teklif veya vaatte bulunulması halinde, durumun 13 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca seçilecek sorumlu ortak başdenetçiler tarafından yetkili denetim kuruluşunun yönetim kuruluna ve Kuruma yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir.

  (4) Bağımsız denetçi, bankanın ve bankanın doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıkların yönetimi ile ilgili karar alma sürecine katılamaz, bunlar ile bağımsızlık ilkesini zedeleyecek mali, ticari veya herhangi bir ilişki içinde ise bağımsız denetim faaliyetinde görev alamaz.

  (5) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/3.md.) Yetkili denetim kuruluşları ile ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve bağımsız denetçileri ile bunların üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşleri ve bu kuruluşlarla hukuki bağlantısı bulunan yurt içinde kurulu diğer kuruluşlar; aynı yetkili denetim kuruluşunun denetlediği bankaya veya bankanın doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklara, bağımsız denetim faaliyetleri ve 3568 sayılı Kanun çerçevesinde finansal tabloların ve vergi beyannamelerinin vergi mevzuatı hükümlerine uygunluğu bakımından incelenmesi, uygunluğunun tasdik edilmesi veya yazılı görüş verilmesi faaliyetleri ile eğitim faaliyetleri hariç, aşağıdaki hizmetleri veremez:

   a) Finansal bilgi sisteminin tasarımının yapılması ve uygulanması,

   b) Bilirkişi raporu hazırlanması,

   c) Aktüeryal hizmetler verilmesi,

   ç) Yönetim veya insan kaynakları yönetimi ile ilgili hizmet verilmesi,

   d) Yatırım danışmanlığı hizmeti verilmesi.

  (6) Geçmiş dönemlere ilişkin denetim ücretinin, geçerli bir nedene dayanmaksızın, banka tarafından ödenmemiş veya buna karşın alacak davası açılmamış olması ya da denetim ücretinin, denetim sonuçları ile ilgili şartlara bağlanmış olması veya denetim işleminin tamamlanmasından sonra belirlenmesi durumunda bağımsız denetim faaliyetinde bulunulamaz.

  (7) Yetkili denetim kuruluşunun ortakları ile yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri veya iştirak ettiği ortaklıkları, yetkili denetim kuruluşu adına denetim yapan bağımsız denetçilerin yürüteceği denetim çalışmalarının bağımsızlığını ve tarafsızlığını zedeleyecek müdahalelerde bulunamaz.

  (8) Bağımsız denetçiler, bağımsızlıklarını ya da yasal düzenlemelere uygunluğu tehlikeye düşürecek hususları ve bunları önleyici tedbirleri çalışma kağıtlarına aktarmak ve ilgili sorumlu ortak başdenetçiyi ve 13 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca kalite güvencesi sisteminden sorumlu olmak üzere görevlendirilen sorumlu ortak başdenetçileri bilgilendirmekle yükümlüdür.

  (9) Yetkili denetim kuruluşunun ilgili sorumlu ortak başdenetçisi, bankanın denetim komitesi ile bağımsızlığı zedeleyecek hususları, bunlara karşı alınacak tedbirleri ve sağlanan ilave hizmetleri müzakere eder ve sonuçları hakkında yazılı olarak yılda en az bir defa banka yönetim kuruluna sunulmak üzere banka denetim komitesine bilgi verir.

  (10) Yetkili denetim kuruluşlarının ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçiler, yöneticiler ve istihdam ettikleri bağımsız denetçiler, görevlerinden ayrıldıkları tarihten itibaren asgari iki yıl geçmeden denetledikleri banka veya bankanın doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıkların yönetiminde görev alamaz veya beşinci fıkra kapsamındaki işlerle iştigal edemez.

  (11) Yetkili denetim kuruluşu adına bağımsız denetim çalışmalarını yürüten bağımsız denetçiler, aynı bankanın bağımsız denetim çalışmalarında birbirini izleyen azami beş hesap dönemi için görev alabilir. Banka, bir yetkili denetim kuruluşu ile birbirini izleyen asgari üç azami sekiz hesap dönemi için bağımsız denetim sözleşmesi yapabilir. Azami sürenin sonunda farklı ortaklık ve bağımsız denetçi kadrosuna sahip olsa bile yurt içi veya yurt dışındaki aynı bağımsız denetim şirketi ile hukuki bağlantısı bulunan bir başka yetkili denetim kuruluşu ile imzalanan bağımsız denetim sözleşmesi aynı yetkili denetim kuruluşu ile yapılmış kabul edilir.

  (12) Yetkili denetim kuruluşlarının ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve istihdam ettikleri bağımsız denetçiler, üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşlerinin, ortağı, yönetim kurulu başkanı, üyesi, denetçisi, genel müdürü, genel müdür yardımcısı veya başka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda icraî nitelikte görev yapan yönetici oldukları bankalarda bu Yönetmelik kapsamında denetim faaliyetinde bulunamazlar.

  (13) Yetkili denetim kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve istihdam ettikleri bağımsız denetçiler bir bankada yönetim kurulu başkanı, üyesi, denetçi, genel müdür, genel müdür yardımcısı veya imza yetkisini haiz banka personeli olamaz.

  (14) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/3.md.) Yetkili denetim kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve bağımsız denetçileri başka bir bağımsız denetim kuruluşunda, değerleme veya derecelendirme hizmeti veren kuruluşlarda yönetim kurulu başkanı ya da üyesi, denetçi, yönetici veya ortak olamaz, bağımsız denetim, derecelendirme veya değerleme faaliyeti ile iştigal eden personel olarak çalışamaz.

  a) Bankadan veya bankanın dahil olduğu risk grubundan, doğrudan veya dolaylı olarak menfaat sağladıklarının ya da menfaat sağlamalarına yol açacak bir teklif veya vaadde bulunulmasına karşın bu durumun yetkili denetim kuruluşunun yönetim kuruluna ve Kuruma yazılı olarak bildirilmediğinin ortaya çıkması,

  b) Banka veya ortaklarıyla veya bankanın yönetim, denetim veya sermaye bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya kontrolü altında bulundurduğu gerçek veya tüzel kişiler ile doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde kredi ya da borç-alacak ilişkisine girmiş olduklarının belirlenmesi,

  c) Beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci ve onbirinci fıkralara aykırı hareket etmeleri,

  halinde bağımsızlıklarının ortadan kalktığı kabul edilir.

  Kalite güvencesi sistemi

  Madde 13- (1) Yetkili denetim kuruluşu, bağımsız denetçilerinin mesleki ilkelere, ilgili düzenlemelere, kendisi tarafından belirlenen kalite güvencesi ilke ve uygulamalarına uygunluğunu ve hazırlanan bağımsız denetim raporlarının gerçek durumu yansıttığını teyit edecek bir kalite güvencesi sistemi kurmakla yükümlüdür.

  (2) Yetkili denetim kuruluşunun yönetim kurulunca seçilecek iki sorumlu ortak başdenetçi, kalite güvencesi sisteminin sağlıklı biçimde işlemesi ve bu sistemin etkinliğinin sürekli olarak izlenmesini sağlamak üzere görevlendirilir. Kalite güvencesine ilişkin standartların yazılı hale getirilmesi, bağımsız denetçilerin söz konusu standartlara erişiminin sağlanması, kalite güvencesine ilişkin ulusal ve uluslararası gelişmelerin takip edilmesi, olabilecek değişiklikler doğrultusunda standartların güncellenmesi ve bağımsız denetçilere duyurulması, denetim sırasında mesleki ilkelere ya da yasal düzenlemelere uygunluğu zedeleyebilecek olağan ve olağanüstü durumlar için önlemler oluşturulması bu ortakların sorumluluğundadır.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/4.md.) Kalite güvencesi sisteminin oluşturulmasından ve işleyişinden de sorumlu olmak üzere görevlendirilen sorumlu ortak başdenetçilerce, kalite güvence sisteminin gözden geçirilmesini sağlamak üzere, Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlarda asgari üç yıllık bağımsız denetim tecrübesine sahip ve bağımsız denetçi unvanını haiz bulunan üç kişilik bir komite oluşturulur. Bu kapsamdaki sorumlu ortak başdenetçiler ve komite üyeleri bağımsız denetim sürecinde yer aldıkları bankalar ile ilgili kalite güvencesi değerlendirmesine katılamazlar.

  (4) Kalite güvencesine ilişkin politikalar belirlenirken aşağıdaki uygulamalar dikkate alınır:

  a) Bağımsız denetim görevindeki tüm personel mesleki sorumluluklarını yerine getirirken bağımsız, dürüst ve tarafsız olmalı, gizlilik ve profesyonel davranış ilkelerine uygun davranmalı, mesleki yeterlilik, güvenilirlik, özen ve titizliğe sahip olmalıdır.

  b) Herhangi bir bağımsız denetim raporuna ilişkin olarak hazırlanmış çalışma kağıtları ile denetim sonucunu etkileyen bilgileri içeren evrak, yetkili denetim kuruluşu tarafından en az beş yıl süre ile saklanmalıdır.

  c) İstihdam edilecek bağımsız denetçiler mesleki sorumluluklarını yerine getirebilecek niteliklere ve yeterli mesleki bilgi ve eğitime sahip olmalı, 3568 sayılı Kanuna göre belirlenen sürekli mesleki eğitim de dahil olmak üzere düzenli ve sürekli olarak hizmet içi eğitime tabi tutulmalıdır.

  ç) Bağımsız denetim ekibindeki bağımsız denetçiler, denetim sona erdiğinde sorumlu ortak başdenetçi tarafından görev raporu düzenlenmesi suretiyle değerlendirilmelidir.

  d) Meslek ilkelerine ya da yasal düzenlemelere uygunluğu tehlikeye düşürebilecek bir durumun varlığı halinde, 12 nci maddenin sekizinci fıkrası uyarınca gerekli bildirimler yapılmalıdır.

  (5) Kalite güvencesi sisteminin gözden geçirilmesinin kapsamı, bazı denetim dosyalarının seçilerek test edilmesini ve uygun denetim standartları ve bağımsızlık ilkelerine uyumun, tahsis edilen kaynakların nitelik ve niceliği ile ödenen denetim ücretinin karşılaştırılmasını içerir. Bu kapsamdaki politika ve uygulamalara ilişkin yetkili denetim kuruluşunun internet sayfasında bilgi verilir.

  ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine, Ortaklarına ve Bağımsız Denetçilerine İlişkin Esaslar

  Yetkilendirilecek kuruluşlarda aranan şartlar

  Madde 14- (1) Yetkilendirilecek kuruluşların;

  a) Anonim şirket şeklinde kurulmuş ve hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması,

  b) Ticaret unvanlarında Yeminli Mali Müşavir veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ibarelerinin bulunması,

  c) Esas sözleşmelerinin ilgili mevzuata ve 3568 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan mevzuata aykırı hükümler taşımaması,

  ç) 3568 sayılı Kanuna göre kurulmuş bulunan ilgili meslek odasına kayıtlı olduğunu belgeleyen oda faaliyet belgesi ve TÜRMOB'dan denetim şirketi tescil belgesi alınmış olması,

  d) Bu Yönetmelik kapsamında bağımsız denetimi gerçekleştirebilecek ölçüde yönetim yapısına, yeterli sayı ve nitelikte bağımsız denetçiye, gerekli teknik donanıma, belge ve kayıt düzenine sahip olması ve kalite güvence sistemine ilişkin yapının ve yazılı politikaların oluşturulması,

  e) Verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklarını taahhüt etmeleri,

  f) Yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim yapma yetkilerinin iptal edilmemiş olması,

  g) Esas sermayesinin asgari yüzde ellibirinin sorumlu ortak başdenetçilere ait olması,

  ğ) (Ek bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/5.md.) Ortaklarının, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, yöneticilerinin ve denetçilerinin bağımsız denetim faaliyeti sırasında bağımsızlıklarının ortadan kalkması durumunda bankaya verilen bağımsız denetim hizmetinden çekileceğini taahhüt etmesi,

  şarttır.

  Yetkilendirilecek kuruluşun ortakları ile bağımsız denetçilerinde aranan şartlar

   Madde 15 - (Değişik madde: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/6.md.)

  (1) Yetkilendirilecek kuruluşun ortakları ile bağımsız denetçilerinin;

   a) 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca denetim yetkisi almış, ilgili meslek odasına kayıtlı serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir unvanını haiz ya da 3568 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen mütekabiliyet esaslarına ve diğer hükümlere uygun olarak yabancı ülkelerde bağımsız denetim yapma yetkisi sağlayan belge sahibi olmaları,

   b) Başka bir bağımsız denetim, derecelendirme veya değerleme kuruluşunda ortaklığının bulunmaması, yönetim kurulu başkanı ya da üyesi, denetçi, yönetici olmaması veya bağımsız denetim, derecelendirme veya değerleme faaliyeti ile iştigal eden personel olarak görev yapmaması,

   c) Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen niteliği haiz olmaları,

   ç) Yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmemiş olması,

   d) Mesleki faaliyetleri dışında ticari faaliyetinin bulunmaması,

   e) Hakkında diğer yetkili kurumlar tarafından yapılan bir disiplin kovuşturması sonucunda bağımsız denetim yapmalarını engelleyecek nitelikte ceza almamış olması

   şarttır.

   (2) Yetkilendirilecek kuruluşun tüzel kişi ortaklarının ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması şarttır.

   (3) Yetkilendirilecek kuruluşun bağımsız denetçilerinin 17 nci maddede belirtilen nitelikleri haiz olmaları ve bağımsızlığı ortadan kaldıran ilişkilerinin ortaya çıkması halinde bağımsız denetimden çekileceklerini taahhüt etmeleri şarttır.

  Yetki başvurusu sırasında gerekli olan bilgi ve belgeler

  Madde 16- (1) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/7.md.) Bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmek isteyen bağımsız denetim kuruluşları, aşağıdaki bilgi ve belgelerin eklendiği bir yazı ile Kuruma başvururlar:

   a) Bağımsız denetim kuruluşunun esas sözleşmesi ve varsa esas sözleşme değişikliklerinin yayımlandığı ticaret sicili gazetelerinin birer örneği,

   b) İlgili meslek odasından alınacak faaliyet belgesinin ve TÜRMOB'dan alınmış denetim şirketi tescil belgesinin bir örneği,

   c) Bağımsız denetim kuruluşunun merkezinin varsa şube ve/veya şubelerinin adresleri,

   ç) Bağımsız denetim kuruluşunun başvuru tarihindeki bilançosu,

   d) Yurt dışında bir bağımsız denetim şirketi ile hukuki bağlantının bulunması durumunda, ilgili yurt dışı şirket ile yapılan sözleşmelerin yurt dışında kurulu şirket yetkililerince tasdik edilmiş kopyası,

   e) 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen ve ek-2'de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı taahhüt,

   f) Ortakların ve bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi dışındaki bağımsız denetçilerin;

   1) Mesleki tecrübelerini ve denetimle ilgili aldıkları eğitimlerini içeren ek-1'de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek ayrıntılı özgeçmişleri,

   2) 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını aldığını ve ilgili meslek odasına kayıtlı olduğunu gösterir belgeler,

   3) Arşiv kaydını da içeren, son altı ay içinde alınmış adli sicil belgeleri,

   4) Başka bir bağımsız denetim kuruluşunda ya da derecelendirme veya değerleme hizmeti veren bir kuruluşta ortaklığının bulunmadığına ve bulunmayacağına, yönetim kurulu başkanı veya üyesi, yönetici ile denetçi ya da bağımsız denetim, derecelendirme veya değerleme faaliyeti ile iştigal eden personel olarak görev yapılmadığına ve yapılmayacağına, yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim ya da değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş olan bir kuruluşta yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmediğine dair ek-6'da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

   5) Mesleki faaliyetleri dışında ticari faaliyette bulunmadıklarına dair ek-7'de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

   6) Bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi dışındaki bağımsız denetçilerin bağımsız denetim kuruluşunda tam zamanlı görev yaptıklarına veya yapacaklarına dair ek-8'de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

   7) Daha önce yapılan ya da yapılacak bir disiplin kovuşturması sonucunda bağımsız denetimin yapılmasına engel teşkil edecek bir ceza alınmadığının ilgili kurumdan talep edilecek belge ile tevsik edilmesi kaydıyla, haklarında diğer yetkili kurumlar tarafından bir disiplin kovuşturması yapılıp yapılmadığına, böyle bir kovuşturma başlatıldığında en geç yedi gün içinde Kurumun bilgilendirileceğine, kovuşturma sonucunda bağımsız denetimin yapılmasına engel teşkil edecek bir ceza alınması halinde bulunulan görevden en geç onbeş gün içerisinde istifa edileceğine ilişkin ek-10'da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

   g) Ortakların tüzel kişi olması durumunda ortaklık yapılarını gösteren belgeler,

   ğ) Kalite güvencesi sistemi oluşturulduğunu ya da oluşturulacağını teyit eden belgeler ile bu kapsamda görevlendirilecek sorumlu ortak başdenetçilerin adı, soyadı ve mesleki tecrübelerine ilişkin bilgiler,

   h) 12 nci maddede belirtilen bağımsızlığı ortadan kaldıran hallerin ortaya çıkması durumunda bağımsız denetçilerin bankaya verilen bağımsız denetim hizmetinden çekileceğine ilişkin ek-9'da yer alan örneğe uygun olarak düzenleyecekleri taahhüt belgesi,

   ı) Bağımsız denetim kuruluşunun vereceği hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklarına ilişkin beyan

   eklenir.

  (2) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/7.md.) Birinci fıkranın (f) bendinde belirtilen belgelerin halihazırda faaliyet gösteren yetkili denetim kuruluşlarında pay edinecek yeni ortaklar ve yetkili bağımsız denetim kuruluşunda görev alacak bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi dışındaki bağımsız denetçiler tarafından da Kuruma tevsik edilmesi zorunludur.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/7.md.) Kurum, başvuruların değerlendirilmesi sırasında ek bilgi ve belge isteyebilir. Kurumca eksikliği tespit edilen veya ek olarak istenen bilgi ve belgeler, yetki başvurusunda bulunan bağımsız denetim kuruluşuna yazılı olarak bildirilir."

  (4) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilen belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Kuruma tevsik edilmesi zorunludur.

  (5) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye'nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.

  (6) (Ek fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/7.md.) Bağımsız denetçiler tarafından mesleki konularda bilimsel nitelikte yayın yapılması, seminer, konferans gibi toplantılar düzenlenmesi ile eğitim verilmesi faaliyetleri bağımsız denetim kuruluşunda tam zamanlı görev yapılmasına aykırılık teşkil etmez.

  Meslek mensuplarının unvanları

  Madde 17- (1) Yetkili denetim kuruluşunda çalışan ve 3568 sayılı Kanuna göre denetim yetkisine haiz bulunan yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanına sahip bağımsız denetçilerin alabilecekleri unvanlar kıdem sırasına göre; sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli bağımsız denetçi, bağımsız denetçi, bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi yardımcısıdır.

  (2) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/8.md.) Sorumlu ortak başdenetçi, yetkili denetim kuruluşunda pay sahibi olup, başdenetçi unvanını haiz ve denetim çalışmasını yetkili denetim kuruluşu adına kendi kişisel sorumluluğu ile yürüten ve yetkili denetim kuruluşu adına bağımsız denetim raporlarını imzalamaya yetkili kişidir.

  (3) Başdenetçi unvanının kazanılması için fiilen en az on yıl, kıdemli bağımsız denetçi unvanının kazanılması için fiilen en az altı yıl, bağımsız denetçi unvanının kazanılması için fiilen en az üç yıl mesleki deneyim şarttır. Bağımsız denetçi yardımcılığında geçen süre bu hesaplamalarda dikkate alınır. 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hizmetlerde geçen süre veya stajyer bağımsız denetçi yardımcılığında geçen iki yıllık süre bağımsız denetçi yardımcılığında geçen süre olarak dikkate alınır. 3568 sayılı Kanuna göre mesleki ruhsata sahip olmasına rağmen bilgi, deneyim ve yetenekleri bir üst kıdemin gerektirdiği nitelikte olmayanlar sürelerini doldursalar dahi yetkili denetim kuruluşu tarafından bir üst unvana terfi ettirilemez.

  (4) Bağımsız denetçiler bu maddede belirtilen unvanların yanında 3568 sayılı Kanuna göre aldıkları ve yetkili denetim kuruluşunun temsili ile ilgili olarak sahip oldukları unvanları da rumuz olarak belirtmek zorundadırlar.

  (5) Kurul başkan ve üyeliği ile Kurum bankacılık uzmanlığı ve yardımcılığında ve bankalar yeminli murakıplığı ve yardımcılığında geçen süreler üçüncü fıkrada belirtilen sürelerin hesaplamasında dikkate alınır.

  Bağımsız denetim yapma yetkisinin verilmesi

  Madde 18- (1) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/9.md.) 14 ve 15 inci maddelerde sayılan koşulları taşıyan ve 16 ncı maddede belirtilen belgelerle yazılı başvuruda bulunan bağımsız denetim kuruluşlarına, Kurulca faaliyet konularını yürütebilecek yeterliliğe sahip oldukları kanaatine varılması halinde bankalarda bağımsız denetim yapma yetkisi verilir.

  (2) Kurum, bu Yönetmelikte yer alan hükümler göz önünde bulundurularak yapılacak değerlendirmelere ilave olarak denetim yapma yetkisi almak için başvuran bağımsız denetim kuruluşu nezdinde, mesleki yeterlilik ve teknik donanımın yeterliliğinin tespitine yönelik yerinde inceleme yapmaya da yetkilidir.

  (3) Kurulca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşları Kurumun internet sayfasında kamuoyuna duyurulur.

  Bağımsız denetim yapma yetkisinin iptali

  Madde 19 - (Değişik madde: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/10.md.)

  (1) Aşağıdaki hallerde yetkili denetim kuruluşunun bankalarda bağımsız denetim yapma izni Kurul tarafından, sürekli olarak kaldırılır:

   a) 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendi hariç olmak üzere 14 üncü maddede belirtilen yetkilendirme koşullarının kaybedilmesi,

   b) 26 ncı maddenin üçüncü fıkrasına uygun hareket edilmeksizin bağımsız denetim faaliyetinin gerçekleştirilmesi,

   c) Birden fazla olmak üzere Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ve 26 ncı maddenin onbirinci ve onikinci fıkralarında belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yaptırılması zorunlu olan mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması,

   ç) Olumlu, şartlı ya da olumsuz görüş verilen finansal tabloların güvenilirliğini önemlilik arzeden ölçüde etkileyecek hususların ortaya çıkması halinde, yetkili denetim kuruluşunun bu hususta kusurlu olmadığını kanıtlayamaması,

   d) Üçüncü fıkra kapsamında yetkinin birden fazla geçici olarak kaldırılması,

   e) Kesintisiz olarak beş hesap dönemi Kurumun denetim ve gözetimine tabi tutulan kuruluşlarda bağımsız denetim faaliyetinde bulunulmaması,

   f) Bu Yönetmelik kapsamında devam eden bağımsız denetim sözleşmesinin bulunmaması ya da 24 üncü maddede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde bağımsız denetim sözleşmesinin feshedilmiş olması koşuluyla yetkili denetim kuruluşu tarafından yetki iptalinin talep edilmesi,

   g) 26 ncı maddenin yedinci fıkrasına aykırılık oluşması.

   (2) 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendine aykırı bir durumun oluşması halinde yetkinin sürekli iptali hususu Kurulca değerlendirilir.

   (3) Aşağıdaki hallerin bir veya birkaçının tespit edilmesi halinde Kurul yetkili denetim kuruluşunun bankalarda bağımsız denetim yapma yetkisini altı aydan fazla olmamak üzere geçici olarak kaldırmaya yetkilidir:

   a) Yetkili denetim kuruluşunun ortaklarının ya da bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi dışındaki bağımsız denetçilerinin, birinci fıkrasının (b) bendi hariç olmak üzere 15 inci maddede belirlenen şartları kaybetmeleri nedeniyle gerekli değişikliklerin yapılmaması,

   b) Bağımsız denetçiler tarafından kullanılan unvanların 17 nci maddede belirtilen hükümlere uygun olmaması,

   c) Kuruma bildirilenler dışında sorumlu ortak başdenetçi görevlendirilmesi,

   ç) Bu Yönetmelikte belirtilen diğer usul ve esaslara uyulmaması nedeniyle Kurumca uyarı konusu yapılan hususların tekrar edilmesi ya da bir hesap dönemi içinde birden fazla yerine getirilmemesi.

   (4) Yetkinin geçici olarak kaldırılması veya sürekli olarak iptalinden önce yetkili denetim kuruluşunun savunmasını almak üzere Kurum tarafından yazılı tebligatta bulunulur. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde savunma verilmemesi halinde savunma hakkından feragat edildiği kabul edilir.

   (5) Kurul, birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen hususlarda sorumluluğu tespit edilen ya da 27 nci maddede belirtilen yükümlülüklere uymayan yetkili denetim kuruluşunun ortaklarının veya bağımsız denetçilerinin bir başka yetkili denetim kuruluşunda çalışmasını yasaklar.

   (6) Yetkinin geçici olarak kaldırılması veya sürekli olarak iptali ve beşinci fıkra kapsamındaki yasaklılık hali, gerekçesi ile birlikte Kurum tarafından ilgili meslek odasına, mesleki ahlak ve disiplin yönünden incelenmek üzere bildirilir. Yetkinin geçici olarak kaldırılması veya sürekli olarak iptaline ilişkin karar Kurumun internet sayfasında ilan edilir. İlan tarihinden itibaren bankanın yetkili denetim kuruluşuna karşı olan mali ve bu Yönetmelik kapsamındaki yükümlülükleri sona erer.

   (7) Yurt içinde ya da yurt dışında bağımsız denetim yapma yetkisinin iptal edilmesine sebep olan hususların giderilmiş ve yetkisinin iade edilmiş olması durumunda bağımsız denetim kuruluşunu bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirme hususu Kurulca değerlendirilir.

  DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Bağımsız Denetim Sözleşmesi

  Sözleşme öncesi inceleme

  Madde 20- (1) Yetkili denetim kuruluşu, banka ile bağımsız denetim sözleşmesi yapmadan önce bağımsız denetimin kapsam ve planlamasını belirlemek amacıyla gerekli ön araştırmayı yapmak zorundadır.

  (2) Yetkili denetim kuruluşu, bankanın faaliyetleri hakkında bilgi edinmelidir. Bankanın faaliyetleri hakkında bilgi edinme süreci en az bankanın kurumsal yönetim yapısı, mevcut ekonomik ve düzenleyici uygulamalar, bankanın faaliyetlerinin yoğunlaştığı sektörlerdeki piyasa koşullarının kavranması unsurlarını içerir.

  (3) Yetkili denetim kuruluşu, ön araştırma sırasında, denetim sürecini olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek hususların varlığını tespit ederse, bunlar ile sınırlı olmak üzere, önceki dönemlerde bağımsız denetim faaliyetinde bulunmuş olan yetkili denetim kuruluşlarından, bankanın iznini almak koşuluyla, bilgi talep edebilir. Önceki yetkili denetim kuruluşu, bu kapsamda kendisinden talep edilen bilgileri vermek zorundadır.

  Bağımsız denetim sözleşmesinin unsurları

  Madde 21- (1) Bağımsız denetim, yetkili denetim kuruluşu ile banka arasında yapılacak yazılı sözleşme çerçevesinde yürütülür. Bağımsız denetim sözleşmesi, yapılacak denetimin kapsam ve içeriği üzerinde taraflar arasında tam bir mutabakat sağlandığının göstergesidir.

  (2) Bağımsız denetim sözleşmesi;

  a) Bankacılık düzenlemeleri, Kurumca yapılan resmi duyurular, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ve uluslararası muhasebe standardı düzenleyicilerinin düzenleme ve duyuruları ile finansal piyasalarda yaygın olarak kullanılan esaslar,

  b) Bağımsız denetim raporunun ve istenilmesi halinde özel amaçlı denetim raporunun şekli, içeriği ile bu raporların hazırlanma nedenleri,

  dikkate alınarak hazırlanır.

  (3) Bağımsız denetim sözleşmelerinde asgari olarak;

  a) Bağımsız denetimin amacı, kapsamı, dönemi ve varsa özel nedenleri,

  b) Tarafların yükümlülükleri,

  c) Bağımsız denetim ekibinde yer alacak sorumlu ortak başdenetçi ve asgari kıdemli denetçi unvanını haiz bağımsız denetçilerin unvanları, ad ve soyadları,

  ç) Bağımsız denetçinin uymakla yükümlü bulunduğu denetim standartları ve düzenlemeler,

  d) Yetkili denetim kuruluşu tarafından sözleşme kapsamında verilecek hizmetler,

  e) Bağımsız denetimin örnekleme yöntemiyle yapılan testlere dayanması ve yapısal riske bağlı denetim riskinin oluşması halinde örneklem grubunun değiştirilmesi, denetim ekibinde yer alan bağımsız denetçi sayısının artırılması gibi öngörülebilecek tedbirler,

  f) Bağımsız denetimle ilgili olarak istenen her türlü kayıt, belge ve diğer bilgilere sınırsız erişim imkanı sağlanacağı,

  g) Bağımsız denetim ekibinde yer alan bağımsız denetçiler için öngörülen çalışma süreleri ve her biri için uygun görülen ücret tutarının ayrıntılı dökümü ve toplam denetim ücreti,

  ğ) (Mülga bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/11.md.)

  h) Bağımsız denetimin başlama ve bitiş tarihleri,

  ı) Bağımsız denetim raporunun teslim edileceği tarih,

  i) 22 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında bağımsız denetim sözleşmesinin imzalanmasından itibaren en geç yedi gün içerisinde yetkili denetim kuruluşunca mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacağına ilişkin taahhüt,

  j) Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanmasına ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yıllık faaliyet raporuna ilişkin olarak özel amaçlı denetimin de yapılacağı

  ile ilgili hükümler bulunmalıdır.

  (4) Bağımsız denetim ücretinin artması ihtimalinin olduğu ve bu ihtimalin bankaya bildirilmediği durumlarda, yetkili denetim kuruluşu mevcut veya gelecek dönemde verilecek olan hizmetler için ücret belirleyemez ve tahmini ücrete dayanan bir bağımsız denetim sözleşmesi yapamaz. Bağımsız denetim sözleşmesinde belirtilen denetim ücretlerinin; yeterli denetim kalitesini sağlayacak düzeyde olması, bağımsız denetim sözleşmesinin kapsamı dışında sağlanan hizmetler ile ilişkilendirilmemesi veya bunlara bağlı olmaması ve herhangi bir belirsizliğe dayanmaması gerekir.

  Bağımsız denetim sözleşmesinin yürürlüğü

  Madde 22- (1) Banka yönetim kurulunun değerlendirmesine sunulacak yetkili denetim kuruluşu ya da kuruluşlarının seçimi, bağımsız denetim sözleşmelerinin hazırlanarak bağımsız denetim sürecinin başlatılması ve bağımsız denetim kuruluşunun her aşamadaki çalışmalarının gözetimi banka denetim komitesince gerçekleştirilir.

  (2) Banka yönetim kurulu, sürekli denetimlerde 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirlenen azami süreyi geçmeyecek bir süre ile bağımsız denetim faaliyetini yürütecek yetkili denetim kuruluşunu belirler ve genel kurulun onayına sunar. Banka genel kurulu tarafından kabul edilen süre için sözleşme yapılması uygun görülen yetkili denetim kuruluşu ile bağımsız denetim sözleşmesi, genel kurul toplantısını takip eden onbeş gün içerisinde imzalanır.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/12.md.) 19 uncu maddenin birinci ve üçüncü fıkraları ile 23 üncü maddenin ikinci fıkrasında ve 24 üncü maddede belirtilen hallerde bağımsız denetim faaliyetinin kesintiye uğraması halinde, banka yönetim kurulu durumun öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün içerisinde birinci fıkra kapsamında belirleyeceği bir başka yetkili denetim kuruluşu ile bağımsız denetim sözleşmesi yapılmasını genel kurulun onayına sunar.

  (4) Yetkili denetim kuruluşlarının bağımsız denetim sözleşmesi imzaladıkları bankalar Kurumun internet sayfasında duyurulur.

  (5) 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirlenen süre içinde veya sonunda aynı yetkili denetim kuruluşu ile tekrar denetim sözleşmesi imzalanabilmesi için en az iki hesap döneminin geçmesi zorunludur.

  (6) Bankanın bağımsız denetimini gerçekleştirecek yetkili denetim kuruluşunun herhangi bir nedenle belirlenememesi halinde, bu durum gerekçeleri ile birlikte Kuruma bildirilir. Kurumca gerekçelerin uygun görülmesi halinde, banka yönetim kurulundan, 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirlenen azami sürenin aşılmasının söz konusu olmadığı durumlarda bankanın bir önceki hesap döneminde bağımsız denetimini gerçekleştiren yetkili denetim kuruluşu ile aksi durumda ise, kura ile belirlenecek yetkili denetim kuruluşlarından biri ile sözleşme yapılması hususunun genel kurulun onayına sunulması talep edilir.

  (7) İkinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen banka genel kurullarına ait yetkiler, bankaların genel kurullarınca kabul edilmesi halinde yönetim kurullarınca kullanılır. Ancak, bu hallerde, ilk olağan genel kurul toplantısında banka yönetim kurulu tarafından genel kurula bilgi verilmesi zorunludur.

  Bağımsız denetim sözleşmesindeki değişiklikler

  Madde 23- (1) Bağımsız denetim sözleşmesinin şartlarında değişiklik yapılması istenildiğinde, yetkili denetim kuruluşu ile bankanın yeni şartlar üzerinde mutabakat sağlaması gerekir.

  (2) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/13.md.) Yetkili denetim kuruluşu, bağımsız denetim sözleşmesinde değişiklik yapılması için geçerli bir gerekçenin olmadığı durumlarda sözleşme değişikliğini kabul etmez. Banka yönetim kurulu tarafından, bağımsız denetime mevcut bağımsız denetim sözleşmesi hükümlerine göre devam edilmemesi kararının alınması halinde yetkili denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetimden çekilme kararı alınabilir ve bu durum gerekçesi ile birlikte yedi gün içinde banka yönetim kuruluna bildirilmek üzere banka denetim komitesine ve Kuruma bilgi verilir.

  Bağımsız denetim sözleşmesinin sona erdirilmesi

  Madde 24- (1) Yetkili denetim kuruluşunun bağımsız denetimden çekilmesi veya bankanın bağımsız denetim sözleşmesini feshetmesi bağımsız denetim sözleşmesinin sona erdirilmesi olarak kabul edilir.

  (2) Yetkili denetim kuruluşu, bağımsız denetim faaliyetlerinin sözleşme hükümlerine aykırı olarak sınırlandırılması, bankanın finansal tablolarına ilişkin önemlilik arzeden bilgi ve belgelerin sağlanamaması, suistimalden veya suistimal şüphesinden kaynaklanan önemlilik arzeden ölçüde yanlış bir beyanın olması veya benzeri durumların gerçekleşmesi sözkonusu ise gerekçesi ile ve kanıtlarını da sunmak koşuluyla yapacağı başvurunun Kurumca kabul edilmesi halinde denetimden çekilebilir. Çekilen yetkili denetim kuruluşu, çalışma kağıtlarını ve eki bilgileri, yerine geçecek olan yetkili denetim kuruluşunun incelemesine imkan sağlamak ve istenilmesi halinde de fotokopilerini vermekle yükümlüdür.

  (3) Yetkili denetim kuruluşu, bağımsız denetimde esas alınan mevzuat hükümlerine uyumsuzlukların, finansal tablolar üzerinde önemlilik arzedecek ölçüde etkisi olmasa dahi, denetlenen banka tarafından giderilmemesi durumunda da ikinci fıkrada belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde görevden çekilebilir.

  (4) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/14.md.) Yetkili denetim kuruluşunca 21 inci maddenin üçüncü fıkrasının (i) bendi uyarınca, 26 ncı maddenin onbirinci ve onikinci fıkralarında belirlenen usul ve esaslara uygun bir şekilde mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması bağımsız denetim sözleşmesinin feshi olarak kabul edilir.

  (5) Muhasebe uygulaması veya bağımsız denetim yöntemine ilişkin görüş ayrılıkları sözleşmenin sona erdirilmesi için gerekçe oluşturmaz.

  BEŞİNCİ BÖLÜM : Tarafların Yükümlülükleri

  Bankanın yükümlülükleri

  Madde 25- (1) Banka, iç sistemlerini, muhasebe ve finansal raporlama birimini, finansal tablolar ve raporları ile risk grubuna kullandırılan kredilere ilişkin bilgi ve belgeler başta olmak üzere her türlü kayıt belge ve bilgi işlem sistemini bağımsız denetime uygun ve hazır hale getirmek zorundadır. Banka, talep edilmesi halinde iç denetim raporlarının bir örneğini yetkili denetim kuruluşuna verir ve 42 nci madde kapsamında bağımsız denetçi ile banka müfettişleri arasındaki işbirliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri alır, müfettişlerin yetkili denetim kuruluşunun bağımsız denetçileri tarafından yöneltilen soruları zamanında yanıtlamalarını ve açıklık getirmelerini sağlar.

  (2) Banka yönetimi, yetki ve sorumlulukların açık bir şekilde belirlenmesi ve bununla ilgili uygulamanın gözetilmesi, faaliyetlerin mevzuata uygunluğunun sağlanması, bağımsız denetim sürecinde ortaya çıkabilecek hata ve suistimallere ilişkin olarak gerekli önlemlerin alınması ve bunların ortaya çıkarılmasını sağlama konusunda gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

  (3) Yetkili denetim kuruluşu tarafından talep edilmesi halinde banka, 37 nci maddede belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanacak beyan mektubunu yetkili denetim kuruluşuna verir.

  (4) Bağımsız denetçilerce yapılacak tespitler hakkında banka yönetim kurulunun bilgilendirilmesi; bağımsız denetçiler ile banka yönetim kurulu üyeleri ve banka personeli arasında koordinasyonun sağlanması banka denetim komitesinin sorumluluğundadır.

  (5) Bankaca sözleşme süresi içinde yetkili denetim kuruluşunun değiştirilmek istenildiği ya da yetkili denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetim sözleşmesine aykırı hareket edildiği ve/veya bağımsız denetimin bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre yapılmadığı hallerde, durumun gerekçesiyle birlikte Kuruma bildirilmesi ve bağımsız denetim sözleşmesinin feshedilebilmesi için Kurulun uygun görüşünün alınması zorunludur.

  (6) (Ek fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/15.md.) Bağımsız denetim sözleşmesi imzalanan banka tarafından bağımsız denetimin amacı, kapsamı, dönemi ve varsa özel nedenleri, bağımsız denetimin başlama ve bitiş tarihleri, bağımsız denetim raporunun teslim edileceği tarih, bağımsız denetim ekibinde yer alacak sorumlu ortak başdenetçi ve asgari kıdemli denetçi unvanını haiz bağımsız denetçilerin unvanları, ad ve soyadları, bağımsız denetim ekibinde yer alan bağımsız denetçiler için öngörülen çalışma süreleri ve her biri için uygun görülen ücret tutarı ve toplam denetim ücreti ile ilgili bilgileri eksiksiz olarak içeren bir yazının, bağımsız denetim sözleşmesinin imzalanmasını müteakip otuz gün içinde Kuruma gönderilmesi zorunludur.

  Yetkili denetim kuruluşunun yükümlülükleri

  Madde 26- (1) Yetkili denetim kuruluşları, 14 üncü ve 15 inci maddelerde belirtilen şartlara ilişkin değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren yedi gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

  (2) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Yetkili denetim kuruluşunun ortaklık yapısında ya da bağımsız denetçilerinde değişiklik yapılması veya bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi dışında bağımsız denetçi istihdam edilmesi halinde, değişiklik veya istihdam edilme tarihinden itibaren en geç yirmi gün içinde bu kişilerin Yönetmelikte aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgeler ile atanmalarına veya seçilmelerine ilişkin karar örneklerinin Kuruma bildirilmesi zorunludur. Kurumca yapılan değerlendirme neticesinde kırkbeş gün içerisinde olumsuz görüş bildirilmeyen değişiklikler geçerli sayılır.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Yetkili denetim kuruluşları, ortaklarının, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, denetçilerinin ve yöneticilerinin 12 nci madde kapsamında bağımsızlıklarının ortadan kalktığı hallerde, ilgili banka ile bağımsız denetim sözleşmesi düzenleyemezler, düzenlenmiş ise bağımsız denetimden çekilirler. Görevlendirilen bağımsız denetçilerin bağımsızlığının ortadan kalktığı hallerde ilgili bağımsız denetçinin değiştirilmesini sağlamak yetkili denetim kuruluşunun yükümlülüğündedir.

  (4) Yetkili denetim kuruluşları, istihdam ettikleri bağımsız denetçilerin sürekli eğitim programlarına katılmalarını sağlarlar.

  (5) Yetkili denetim kuruluşları yıllık faaliyetleri hakkında asgari olarak aşağıdaki hususları içeren ve yönetim kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanan bir raporu hazırlayarak her hesap dönemini takip eden üç ay içinde Kuruma gönderirler.

  a) Yetkili denetim kuruluşunun yönetim ve ortaklık yapısına ilişkin açıklama,

  b) Yetkili denetim kuruluşunun yurt dışında bir bağımsız denetim kuruluşu ile hukuki bağlantısının bulunması durumunda, söz konusu kuruluşa, kuruluşun hukuki durumuna ve bağlantılı olduğu bağımsız denetim şirketleri ile ilişkilerini belirleyen hususlara ilişkin açıklama,

  c) Yetkili denetim kuruluşunun kalite güvence sistemine ve bu sistemin etkinliğine dair açıklama,

  ç) Yetkili denetim kuruluşu tarafından son bir yıl içinde bağımsız denetime tabi tutulan bankaların listesi,

  d) Yetkili denetim kuruluşu tarafından bu Yönetmelik kapsamındaki bağımsız denetim çalışmaları süresince bağımsızlık ilkesine uyulduğuna ve bu uygulamaların yetkili denetim kuruluşunun kendi içinde incelemeye tabi tutulup tutulmadığına ilişkin açıklama,

  e) Yetkili denetim kuruluşunda istihdam edilen bağımsız denetçilerin sürekli eğitime tabi tutulmasına ilişkin izlenen politika hakkında açıklama,

  f) Yetkili denetim kuruluşunun verdiği hizmetler neticesinde elde ettiği kazanca ve genel finansal durumuna ilişkin bilgiler.

  (6) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Yetkili denetim kuruluşları 13 üncü madde uyarınca kalite güvencesi sistemi kurmakla yükümlüdür. Kalite güvencesi sistemi en fazla üç yılda bir gözden geçirilmek zorundadır. Yetkili denetim kuruluşları, yılda en az bir kez bankalarda gerçekleştirdikleri bağımsız denetim faaliyetlerini esas alarak hazırlayacakları kalite güvencesi raporunu yönetim kurullarınca kabul edilmesini müteakip Nisan ayı sonuna kadar Kuruma gönderirler ve internet sayfalarında açıklarlar.

  (7) Yetkili denetim kuruluşları; ortakları ile yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, denetçilerinin, yöneticilerinin ve bağımsız denetçilerinin 20 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca yapacakları ön araştırma sırasında edinecekleri veya bu Yönetmelik kapsamındaki bağımsız denetim faaliyetleri dolayısıyla öğrenecekleri Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında sır niteliğindeki bilgilerin korunmasına yönelik her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

  (8) Banka tarafından bağımsız denetime ilişkin bilgi ve belgelerin yetkili denetim kuruluşuna verilmemesi halinde bu durum yetkili denetim kuruluşu tarafından Kuruma ivedilikle bildirilir.

  (9) Yetkili denetim kuruluşları, denetim ücretlerinde değişiklik yapılmasına ilişkin banka yönetim kuruluna yaptığı başvuruları gerekçeleri ile birlikte başvuru tarihinden itibaren yedi gün içinde Kuruma da bildirirler.

  (10) Yetkili denetim kuruluşları, istihdam ettikleri bağımsız denetçilerce bu Yönetmelik kapsamında düzenlenecek çalışma kağıtlarını ve denetime ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi istenildiğinde Kuruma göndermek ya da Kurumun denetime yetkili meslek personeline açmak zorundadır.

  (11) Yetkili denetim kuruluşları, sigorta teminatı banka ile imzalanan bağımsız denetim sözleşmesinde öngörülen tutarın iki katından az olmamak üzere bu Yönetmelik kapsamında verilecek bağımsız denetim hizmeti nedeniyle oluşabilecek zararların tazminini teminen Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca, bağımsız denetim sözleşmesinin imzalandığı tarihten itibaren yedi gün içinde genel şartları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen mesleki sorumluluk sigortası yaptırırlar. Mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacak sigorta şirketi, bağımsız denetim sözleşmesi yapılan banka ya da bankanın doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği iştiraki veya bağlı ortaklığı olamaz.

  (12) Onbirinci fıkra kapsamındaki mesleki sorumluluk sigortasına esas matrah, Kurulca uygun görülmesi halinde, yetkili bağımsız denetim kuruluşunun geçmiş yıla ilişkin ciro tutarından az olmamak üzere yönetim kurulunca kabul edilen cari yıla ilişkin bütçelenen ciro tutarının asgari iki katı esas alınarak belirlenir.

  (13) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Mesleki sorumluluk sigortası poliçesinin bir örneği, yaptırıldığı tarihten itibaren onbeş gün içinde yetkili denetim kuruluşu tarafından Kuruma gönderilir ve buna ilişkin olarak ilgili bankanın denetim komitesine de bilgi verilir.

  (14) Bağımsız denetim faaliyetlerine ek çalışma yaptırılmak ya da görüş almak üzere sözleşme yapılan uzmanların kendi meslek birliklerince belirlenen meslek ilkelerine uyum sağlayamayacağına bağımsız denetim ekibindeki bağımsız denetçilerce kanaat getirilmesi halinde sözleşme yetkili denetim kuruluşu tarafından feshedilir.

  (15) Yetkili denetim kuruluşları, Kuruma gönderilen ve yayımlanan bağımsız denetim görüşünü içeren bağımsız denetim raporları ile bu raporlarda esas alınan muhasebe standartlarından farklı bir standarda göre düzenlenecek finansal tablolara ilişkin görüş ihtiva eden bağımsız denetim raporları dışında bağımsız denetim raporu düzenleyemezler.

  (16) Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca düzenlenen ve banka yönetim kurulu tarafından hazırlanıp genel kurula sunulan yıllık faaliyet raporunun, ilgili olduğu hesap dönemi sonuna ilişkin bağımsız denetimi gerçekleştiren yetkili denetim kuruluşu tarafından Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanmasına ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca denetlenmesi ve ek-11A ve ek-11B uyarınca görüş bildirilmesi zorunludur.

  (17) 27 nci maddenin beşinci fıkrası kapsamında Kurumun bilgilendirilmesinin 27 nci maddenin dördüncü fıkrasının (g) bendinde belirtilen bir durumdan kaynaklanması halinde durumun öğrenildiği tarihten itibaren yedi gün içerisinde Kurulca, ilgili bankada 16/5/2006 tarihli ve 26170 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bankalarda Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Bilgi Sistemleri Denetimi Hakkında Yönetmelik kapsamında bağımsız denetim yapılmasına karar verilmesi halinde bu denetimin sonucuna kadar yetkili denetim kuruluşunca ilgili bankada bağımsız denetime ara verilir.

  (18) (Ek fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Yetkili denetim kuruluşları, ana sözleşmelerinde ve adreslerinde meydana gelen değişiklikleri onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

   (19) (Ek fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/16.md.) Yetkili denetim kuruluşları, ortaklık yapıları ve denetim kadrolarına ilişkin bilgileri her yılın Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aysonunu takip eden hafta içerisinde ek-3'te yer alan örneğe uygun olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

  Bağımsız denetçinin yükümlülükleri

  Madde 27- (1) Yetkili denetim kuruluşunca istihdam edilen bağımsız denetçiler, finansal tabloların bir bütün olarak, hata ve suistimalden kaynaklanan önemlilik arzedecek düzeyde yanlışlıklar içermediğine ilişkin makul güvence sağlamakla yükümlü olmakla birlikte bu konuda kesin bir güvence veremez ve yeterli danışmanlık veya destek hizmeti almadığı hallerde bağımsız denetim hizmetini yerine getirmeyi kabul edemez.

  (2) Bağımsız denetçi, makul güvence sağlamak için, bağımsız denetim çalışmasını bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esasları dikkate alarak mesleki şüphecilik çerçevesinde yürütmek, finansal tabloların önemlilik arzeden ölçüde yanlış açıklamalar içerebileceği varsayımı altında banka yönetiminin açıklamalarını yeterli denetim kanıtı olarak kabul etmeksizin denetim planını uygulamak ve sonucunda bankanın finansal tablolarına ilişkin görüş bildirmek ile yükümlüdür.

  (3) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/17.md.) Bağımsız denetçiler 12 nci madde kapsamında bağımsızlıklarının ortadan kalktığı hallerde ilgili bankanın bağımsız denetim ekibinde yer almamaları için durum hakkında bağlı oldukları sorumlu ortak başdenetçiyi ve 13 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca kalite güvence sisteminden sorumlu olmak üzere görevlendirilecek sorumlu ortak başdenetçileri bilgilendirmekle yükümlüdürler.

  (4) Bağımsız denetçi bağımsız denetim faaliyetleri sırasında aşağıdaki hallerin ortaya çıktığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde banka yönetim kurulunun haberdar edilmesini sağlamak üzere banka denetim komitesine bilgi verilmesi için ilgili sorumlu ortak başdenetçiyi bilgilendirir.

  a) Muhtemel kısıtlamalar ve ilave çalışma gerekleri,

  b) Finansal tablolar üzerinde önemlilik arzedecek şekilde bir etkisi olan ya da olabilecek muhasebe politikalarındaki değişiklikler,

  c) Devam eden davalar gibi finansal tablolarda açıklanması gereken, önemlilik arzeden bir riskin veya etkinin finansal tablolar üzerindeki muhtemel etkisi,

  ç) Banka tarafından kayıt edilmiş ya da edilmemiş olan ve finansal tablolar üzerinde önemlilik arzedecek boyutta etkisi olan ya da olabilecek düzeltmeler,

  d) Bankanın sürekliliği üzerinde belirgin şüphe uyandırabilecek olaylarla ilgili önemlilik arzedecek boyutta belirsizlikler,

  e) Finansal tablolara veya bağımsız denetim görüşüne önemlilik arzedecek şekilde etkisi olabilecek konularda oluşan görüş ayrılıkları,

  f) İç sistemlerde etkili olabilecek zafiyetler ile yönetim kurulunun bilgilendirilmesini gerektiren ve bağımsız denetim sözleşmesi kapsamında kararlaştırılmış diğer konular,

  g) Bilgi sistemindeki önemlilik arzeden ölçüdeki zafiyetler ve riskler.

  (5) Bağımsız denetim faaliyeti sırasında esas alınan mevzuat hükümlerine uymayan işlemlerin veya dördüncü fıkrada belirtilen haller nedeniyle olumsuz görüş oluşturmaya veya görüş vermemeye yol açabilecek herhangi bir gelişmenin ortaya çıkması durumunda bu hususun öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde Kuruma yazılı olarak raporlanmasını sağlamak üzere bağımsız denetçi tarafından ilgili sorumlu ortak başdenetçi bilgilendirilir. Kanuna ve diğer kanunlara göre konusu suç teşkil eden hallerde durumun ivedi olarak yetkili mercilere intikali sağlanmalı ve ayrıca Kuruma yazılı olarak bilgi verilmelidir.

  (6) Sözlü olarak bilgilendirmenin yapıldığı durumlarda, bağımsız denetçi bilgi alınan hususları ispatlanabilecek şekilde çalışma kâğıtlarına aktarır.

  (7) Bağımsız denetçi, bağımsız denetim çerçevesinde ilgililerce kendilerine tevdi edilen defter ve belgeleri işlerinin gerektirdiği süre içinde iyi niyetle ve olduğu gibi muhafaza ve işin bitiminde iade etmek zorundadır.

  (8) Bağımsız denetçi, finansal tabloların düzenlenmesi ve sunumunun ilgili düzenlemelere uygun olarak yapıldığına, tüm varlık, yükümlülük, gelir ve giderlerin gerçek olduğuna ve bunlara ilişkin bütün işlemlerin doğru kaydedildiğine ilişkin sorumluluğun kabul edildiğine ve finansal tabloların onaylandığına dair kanıt elde etmelidir. Bağımsız denetçi, yönetim kurulunun bu sorumluluğu kabul ettiğine dair kanıtı; yönetim kurulunun ilgili toplantı kayıtları ile tevsik etmek veya banka yönetim kurulu üyelerinin imzasını taşıyan bir beyan almak veya finansal tabloların kopyalarını elde etmek suretiyle sağlamalıdır.

  (9) Bağımsız denetçi, bankanın ilgili düzenlemelere uymamasının önlenmesinden sorumlu olmamasına karşın, bu durumun denetimin her aşamasında finansal tabloları önemlilik arzedecek ölçüde etkileyebileceğini göz önünde bulundurmakla yükümlüdür.

  (10) Bağımsız denetçi, tespit edilen uyumsuzluğun, finansal tablolar üzerindeki etkisini değerlendirebilmek için uyumsuzluğun nedenlerini ve gerekli diğer bilgileri inceler, muhtemel sonuçlarını değerlendirir ve bulgularını banka yönetimi ile paylaşır. Uyumsuzlukla ilgili yeterli denetim kanıtının sağlanamadığı veya uyumsuzluğun bankadan kaynaklanmadığı durumlarda, bağımsız denetçi, denetim kanıtı eksikliğinin etkisini denetim raporunda dikkate alır ve sonucunu raporda belirtir.

  (11) Aynı denetim ekibi içerisinde yer alan bağımsız denetçiler, bankanın finansal tablolarına etki edebilecek hata veya suistimalden kaynaklanan önemlilik arzedecek ölçüdeki yanlış beyan riskini daha iyi anlamak, uygulanan denetim tekniklerinin sonuçlarına bağlı olarak uygulanması gündeme gelecek ek denetim tekniklerinin türü, zamanlaması ve kapsamını belirlemek amacıyla düzenli olarak toplantı yapmak ve sonucunu bir tutanak ile tespit etmekle yükümlüdürler.

  (12) Bağımsız denetçi, Bankalarda Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Bilgi Sistemleri Denetimi Hakkında Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen sürelerde bilgi sistemi denetiminin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini denetlemekle yükümlüdür.

  (13) Bağımsız denetçiler, 26 ncı maddenin yedinci fıkrasında belirtilen sır niteliğindeki bilgileri Kanunen yetkili kılınan merciler dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişiye açıklayamazlar.

  ALTINCI BÖLÜM : Bağımsız Denetimin Planlanması

  Denetim stratejisi

  Madde 28- (1) Bağımsız denetimin kapsamı, zamanlaması ve denetim sürecinde üzerinde durulması gereken önemli hususlar için yetkili denetim kuruluşunun yönetim kurulunca, bankanın iç sistemlerinin yeterliliği dikkate alınarak, risk derecesi yüksek konularda yeterli deneyime sahip bağımsız denetçilerin görevlendirilmesi veya ilgili konularda uzman yardımına başvurulmasını da içerecek şekilde insan kaynağının nasıl tahsis edileceği, özel denetim alanları için gerekli kaynakların nasıl sevk ve idare edileceği, gözetiminin nasıl gerçekleştirileceği gibi hususları ortaya koyan genel bir denetim stratejisi belirlenir. Denetim stratejisinde yapılan değişiklikler ve gerekçeleri karşılaştırmalı görülebilecek şekilde kayıt altına alınır.

  Denetim planı

  Madde 29- (1) Genel denetim stratejisinden daha ayrıntılı olan denetim planı; denetim riskini makul bir düzeye indirebilecek yeterli denetim kanıtının elde edilmesi için, bağımsız denetçiler tarafından uygulanacak mutat denetim tekniklerini, önemli ölçüde yanlış beyan risklerinin değerlendirilmesinde kullanılacak denetim teknikleri ile gerektiğinde yararlanılacak ilave denetim tekniklerinin kapsamı ve zamanlamasına ilişkin bilgileri içerir. Belgelendirilmiş bir denetim planı aynı zamanda, ilave denetim tekniklerine geçilmeden önce, o ana kadar planlanıp yürütülmüş olan denetim tekniklerinin uygunluğuna yönelik gözden geçirme ve onaylama yapılabilecek kayıtları da sunar.

  (2) Sorumlu ortak başdenetçi;

  a) Bankanın organizasyonu, iç sistemleri, iş kolları ve diğer hususlarda yapılan araştırmaların sonuçları,

  b) Banka yönetimi ve ilgili diğer personel ile yapılacak müzakere sonrasında belirlenecek bağımsız denetim faaliyetlerinin türü, kapsamı ve zamanlaması,

  c) Bankanın iç sistemlerinin güvenilirliği, denetim riski ve önemlilik düzeyinin nasıl değerlendirilmesi gerektiği,

  ç) Finansal tablolar, önceki döneme ait çalışma kağıtları ve denetim raporları ile ilgili belgelerin nasıl gözden geçirileceği,

  d) Uygulanan muhasebe politikalarının, muhasebe ve bağımsız denetim uygulamalarında veya düzenlemelerinde meydana gelen ve finansal tabloları önemli ölçüde etkileyebilecek değişikliklerin sonuçlarının nasıl değerlendirileceği,

  e) Bağımsız denetim faaliyeti sırasında, bağımsız denetçilere bilgi verecek ve veri hazırlayacak personel ile koordinasyonun nasıl sağlanacağı,

  f) Denetim ekibinde yer alan bağımsız denetçilerin sorumluluk, mesleki yeterlilik ve deneyimleriyle ilgili hususlara dikkat edilmek suretiyle, ekip içinde iş bölümünün ve koordinasyonun nasıl yapılacağı,

  g) Önceki döneme ait bağımsız denetimin farklı bir yetkili denetim kuruluşu tarafından yapılmış olması halinde, herhangi bir yasal düzenleme ile yasaklanmadıkça, söz konusu yetkili denetim kuruluşunun denetim faaliyetlerine ilişkin çalışma kağıtlarının incelenmesi ve önceki bağımsız denetçiler ile görüşmeler yapılması gereğinin nasıl belirleneceği,

  ğ) Önemli ölçüde yanlış beyan riski taşıyan işlem türleri, hesap bakiyeleri ve dipnot açıklamalarının nasıl tespit edileceği, bunlar için hangi ek denetim tekniklerinin uygulanacağı,

  h) Bankanın faaliyetlerinin coğrafi dağılımına göre denetim ekipleri arasında işbirliğinin nasıl sağlanacağı,

  ı) Bankanın dahil olduğu risk grubu ile yapılan işlemlerin nasıl inceleneceği,

  i) Finansal tabloların düzenlenmesinde yapılan yanlışlıkların, bankanın gerçek finansal durumunun finansal tablolara yansıtılmasını engelleyip engellemediğinin nasıl değerlendirileceği,

  j) Alınan destek hizmetlerinin bankanın muhasebe ve iç kontrol sistemi üzerindeki etkileri,

  k) Risk değerlendirmesinde uygulanacak analitik inceleme teknikleri,

  l) Bankanın finansal performansına ilişkin ön değerlendirme,

  m) Finansal tablolarda hatalı beyanla sonuçlanabilecek muhasebe politikaları ve uygulamaları ile riskler,

  n) Bankacılık sektöründeki gelişmeler, uyulması gereken düzenlemeler ve diğer faktörlere ilişkin değerlendirmeler

  hakkında yazılı bilgiler içeren bir denetim planı hazırlar. Bu plan genel denetim stratejisine uygunluk bakımından 13 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında seçilen sorumlu ortak başdenetçiler tarafından değerlendirilir ve kabul edilmesi halinde uygulanır. Denetim planında yapılacak değişikliklerde de aynı usul uygulanır.

  (3) İkinci fıkra kapsamındaki bilgi ve belgeler yetkili denetim kuruluşunca, çalışma kağıdı olarak ilgili bankanın dosyasında saklanır.

  YEDİNCİ BÖLÜM : Bağımsız Denetim Süreci ve Teknikleri

  Bağımsız denetim süreci

  Madde 30- (1) Bağımsız denetim süreci aşağıdaki aşamalardan oluşur:

  a) Banka, bankanın faaliyetleri ve finansal tabloları üzerinde önemlilik arzedecek ölçüde etkisi olabilecek olay, işlem ve uygulamalara ilişkin gözlemlerde bulunulur, ilgili personel hakkında bilgi toplanır, ilgili tüm belge ve dokümanlar incelenir.

  b) Denetim riskini değerlendirmek üzere risk değerlendirme tekniklerinin uygulanması ve önemlilik arzedecek seviyenin belirlenmesi amacıyla bankanın faaliyet sonuçları ile finansal durumu analitik yöntemle incelenir.

  c) Bankanın hesap ve kayıt düzeni hakkında bilgi edinilmesi, iç sistemlerinin değerlendirilmesi amacıyla bankanın iş akışları, iç kontrol sistemi ve muhasebe sisteminin işleyişi gözlemlenir ve bu hususlar ile ilgili bilgi toplanır.

  ç) Bağımsız denetçi, finansal tablolarda yer alan tutarların ve bunlarda meydana gelen hareketlerin maddi test teknikleri uygulanarak doğruluğunun araştırılmasında ne dereceye kadar güvenilir kontrol mekanizmalarının oluşturulduğunu veya kontrol açısından hangi önemli eksikliklerin bulunduğunu belirleyerek iç kontrol sisteminin ön değerlendirmesini yapar.

  d) Muhasebe sisteminde üretilen kayıtlara ve hesap bakiyelerine ilişkin verilerin doğruluğunun, geçerliliğinin ve eksik olup olmadığının değerlendirilmesi amacıyla dış kaynaklardan teyit alma, yeniden hesaplama, kayıt sistemini yeniden izleme gibi detaylı testlerden ve özel analitik incelemeden oluşan maddi doğrulama testleri uygulanır.

  e) Bağımsız denetim görüşüne esas teşkil edecek yeterli ve uygun denetim kanıtının sağlanması amacıyla şarta bağlı yükümlülükler ve bilançonun düzenlendiği tarihten sonra ortaya çıkan hususlar gözden geçirilir, yapılan çalışmalar tamamlanarak finansal tabloların doğruluğu ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hakkında görüş oluşturulur.

  (2) Bağımsız denetçi, bu aşamaların her birinde, denetim riskini oluşturan;

  a) Yapısal riskin, finansal tabloların bütünü dahilinde değerlendirilmesi ve önemlilik düzeyi ile ilişkilendirilmesine,

  b) Kontrol riskinin, muhasebe sisteminin varlığı, işleyişi ve etkinliği ile ilişkilendirilerek değerlendirilmesine,

  c) Tespit riskinin, yapısal risk ile kontrol riski düzeyine göre belirlenerek kabul edilebilir bir seviyede tutulabilmesine

  yönelik bağımsız denetim uygulamaları geliştirir.

  Denetim kanıtı toplama ve değerlendirme

  Madde 31- (1) Bağımsız denetim kanıtı, finansal tablolar ve diğer bilgilere temel teşkil eden muhasebe kayıtlarındaki bilgileri de içeren, bağımsız denetçinin görüşünü dayandırdığı sonuçlara ulaşmak amacıyla kullandığı tüm bilgilerdir. Bağımsız denetçi görüşü, bu Yönetmelikte belirlenen denetim tekniklerinden biri ya da birkaçı uygulanarak yeterli ve güvenilir denetim kanıtı toplanması ve bunların değerlendirilmesi suretiyle oluşturulur.

  (2) Bağımsız denetim kanıtı;

  a) Finansal tablolarda yer alan tüm varlık, kaynak, gelir ve giderlerin gerçek olduğunu ve bunlara ilişkin bütün işlemlerin doğru tutarlarıyla ve gerçeğe uygun olarak kaydedildiğini,

  b) Hakların ve yükümlülüklerin gerçek olduğunu,

  c) Değerlemelerin ilgili düzenlemelerle belirlenen muhasebe ve değerleme ilkelerine uygun olarak yapıldığını,

  ç) Finansal tabloların ana kalemler itibarıyla uygun tanımlama, sınıflandırma ve açıklama niteliklerine sahip olduğunu

  tespit etmek amacıyla toplanır.

  (3) Bağımsız denetçi, risk değerlendirme sürecinde ve kontrol testi ile maddi doğrulama testlerinin yapılmasında 33 üncü maddede belirtilen denetim tekniklerini uygulayarak denetim kanıtlarına ulaşır. Bağımsız denetçi, denetim teknikleri ile muhasebe kayıtlarının tutarlılığını değerlendirir ve finansal tablolarla mutabakat sağlar.

  (4) Bağımsız denetçi;

  a) Denetim stratejisi ile belirlenen önemlilik düzeyini,

  b) Bankanın, finansal tabloların tutarlılığı ve güvenilirliği açısından, iç sistemlerinin işleyişi ve yeterliliğini,

  c) Geçmiş denetimlerde kazanılan tecrübeleri,

  ç) Uygulanan denetim tekniklerinin sonuçları ve bu denetim tekniklerinin kullanılmasıyla ortaya çıkarılan suistimal veya hataları,

  d) Mevcut bilgilerin güvenilirliğini

  dikkate alarak denetim kanıtının yeterli ve uygun olup olmadığına karar verir.

  (5) Denetim kanıtının kaynağının güvenilir ve belgelenebilir olması şarttır. Kanıtın kaynağı açısından yapılacak değerlendirmelerde;

  a) Dış kaynaklı denetim kanıtlarının bankadan temin edilenlere,

  b) Muhasebe ve iç sistemlerin etkin olduğu ortamlardan elde edilen kanıtların bu sistemin etkin olmadığı ortamlardan sağlananlara,

  c) Bağımsız denetçinin uyguladığı denetim teknikleriyle elde edilen kanıtların dolaylı yollardan elde edilenlere,

  ç) Belgeye dayalı ve yazılı haldeki denetim kanıtının sözlü ifadelere,

  d) Belgelerin asıllarının suretlerine

  oranla güvenilirliklerinin daha yüksek olduğu varsayılır.

  (6) Bağımsız denetçi, finansal tabloların ve banka yönetimince beyan edilen hususların doğru olmama olasılığını dikkate alarak risk değerlendirmesinde bulunur. 34 üncü maddede belirtilen risk değerlendirme tekniklerinin denetim görüşü oluşturacak yeterli ve uygun denetim kanıtı sağlamadığı durumlarda, kontrol testi ya da maddi test teknikleri uygulanır.

  (7) Bir denetim tekniğinin uygulanmasının ya da o teknik ile denetim kanıtı bulunmasının zorluğu, kullanılan denetim tekniğinin yerine uygun denetim kanıtını bulmayı sağlayıcı alternatif başka bir tekniğin olmaması durumunda, o denetim tekniğinin uygulanması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

  (8) Bağımsız denetçi, bağımsız denetim kanıtı elde ederken, denetim riskini değerlendirmek amacıyla mesleki kanaatini kullanır ve riskin makul bir seviyeye inmesini teminen ilave denetim tekniklerinden yararlanabilir. Önceki hesap dönemlerinde yapılan denetimler sırasında tespit edilen yanlış beyanların önemlilik seviyesine yaklaştığı kanaatine varılması halinde, ek denetim yöntem ve tekniklerinin kullanılması zorunludur .

  (9) Bağımsız denetçi , bankanın dahil olduğu risk grubuna ilişkin bilgileri kontrol etmek ve bunlara ilişkin finansal tablolardaki önemli işlemler ve bunlar ile ilgili açıklamalar hakkında güvenilir denetim kanıtı elde etmek için;

  a) Bankanın dahil olduğu risk grubuna ilişkin önceki dönem çalışma kağıtlarını,

  b) Hakim ortaklar ile nitelikli pay sahibi ortakların ve bankanın dahil olduğu risk grubunun belirlenmesinde uygulanan yöntemleri,

  c) Yönetim kurulu ve genel kurul toplantı tutanakları ile diğer ilgili yasal kayıtları,

  ç) Önceki bağımsız denetçilerin veya diğer bağımsız denetçilerin bankanın dahil olduğu risk grubuyla ilgili sahip olduğu ilave bilgileri,

  d) Bankanın vergi beyannameleri ile yetkili mercilere verilen diğer bildirimleri, bankanın dahil olduğu risk grubundaki kuruluşların son iki yıla ait ayrıntılı bağımsız denetim raporlarını,

  e) Yüksek tutarlı veya önemli ölçüde artış ya da azalış gösteren işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarını,

  f) Alacak ve borçların mutabakatı ile diğer bankalardan alınan teyitleri,

  g) Yatırım işlemlerini

  incelemek ve gözden geçirmekle yükümlüdür.

  (10) Bağımsız denetçi görüşünün oluşturulması için yeterli ve uygun kanıtın elde edilememesi halinde şartlı görüş verilir veya gerekçeleri ile birlikte bir görüş oluşturulamayacağı belirtilir.

  Bağımsız denetçinin göz önünde bulundurması gereken hususlar

  Madde 32- (1) Bağımsız denetçi, önceki dönemde uygulanan muhasebe politikalarının bağımsız denetimi yapılan hesap döneminde uygulananlar ile tutarlılığını ya da gerekli düzeltme kayıtlarının ve/veya dipnotlarda gerekli açıklamaların yapılıp yapılmadığını, önceki dönem hesaplarının, önceki dönem tutarları ve dipnotları ile uyumlu olup olmadığını da değerlendirmelidir.

  (2) Bağımsız denetçi, bağımsız denetim çalışmalarını sürdürürken muhasebe tahminlerinin, rayiç değer ölçümünün, türev işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarının, bankanın dahil olduğu risk grubu ile yapılan işlemlerin tam olarak kayıt edilip edilmediğini gözden geçirir ve Kanunun 37 ve 38 inci maddeleri uyarınca yürürlüğe konulan muhasebeye ilişkin düzenlemelerde belirtildiği şekilde yapıldığına dair denetim kanıtı toplar.

  Denetim teknikleri

  Madde 33- (1) Bağımsız denetçiler, bağımsız denetim planını uygularken yeterli ve gerekli sayıda denetim kanıtını aşağıdaki tekniklerin hepsini ya da bir kısmını kullanarak toplar:

  a) Fiziki inceleme; belgelerin ve kayıtlarda gösterilen fiziki kıymetlerin fiilen mevcudiyetinin görülmesi ve mevcudiyeti saptanan kıymetlerin bankaya ait olduğunun resmi belge ve kayıtlarla doğrulanması işlemidir.

  b) Gözlem; belirli faaliyetlerin yürütülmesi sırasında bağımsız denetçinin hazır bulunmasını ifade eder. Özellikleri itibarıyla uygulama aşamasında belirli tespitlerin yapılmasını gerekli kılan işlemlerde güvenilir kanıtlar gözlem yoluyla elde edilir.

  c) Doğrulama; bağımsız denetçinin belirlediği çerçevede, banka dışındaki bir kaynaktan bankanın yazılı talebiyle bilgi istenmesi ve bu bilginin doğrudan bağımsız denetçiye iletilmesi işlemidir. Bankanın, bağımsız denetçiden bazı kalemler ile ilgili olarak doğrulama yapmasını istememesi durumunda, öncelikle böyle bir talep için geçerli bir nedenin olup olmadığı araştırılmalıdır. Talebin geçerli bir nedeni olduğunun kabul edilmesi halinde, söz konusu kalemlerin doğrulanması ile ilgili alternatif kontroller geliştirilebilir. Talebin geçerli bir nedeninin bulunmaması durumunda şartlı görüş bildirilir veya gerekçeleri ile birlikte bir görüş oluşturulamayacağı belirtilir.

  ç) Bilgi toplama; bağımsız denetçinin, bankanın müfettişleri başta olmak üzere ilgililerden yazılı veya sözlü bilgi alması işlemidir. Bu kapsamda, bağımsız denetçi bankanın yetkili ve ilgili mercileri ile yapmış olduğu her türlü yazışmayı ve yetkili ve ilgili mercilerin hazırlamış olduğu her türlü raporu inceleyebilir.

  d) Kayıt sistemini yeniden izleme; örneklemeler yoluyla kaynak belgeler seçilmesi ve bu belgelerden hareketle muhasebe kayıtlarının doğruluğunun araştırılması işlemidir.

  e) Yeniden hesaplama; yapılan kayıtların bağımsız denetçi tarafından doğrulanması işlemidir. Özellikle, kredi ve mevduat faiz reeskontlarının, amortismanların ve karşılıkların örnekleme yöntemine göre yeniden hesaplama işlemine tabi tutulmasıdır.

  f) Belge incelemesi; faaliyetlere ve finansal tablolara ilişkin her türlü belgenin içeriğinin ve kayıtlara uygunluğunun ayrıntılı şekilde incelenmesi işlemidir. Her bir muhasebe kaydının bir belgeye dayandırılması esastır. Kayıtların bilgi işlem sistemleri tarafından otomatik olarak oluşturulması, bağımsız denetçinin elektronik ortamda hazırlanmış muhasebe kayıtları görmesine neden olduğundan, bağımsız denetçinin bilgi işlem sisteminin kayıtları nasıl oluşturduğunu ve kayıtların iş süreci ve bilgi işlem sistemi içinde ne tür kontrollerden geçtiğini araştırması gereklidir.

  g) Analitik inceleme; finansal tablolar ile banka hakkında edinilen bilgilerin tutarlı olup olmadığının değerlendirilmesinde, finansal tablolarda yer alan bilgi ve açıklamaların karşılaştırılması ve aralarındaki ilişkilerin araştırılarak gözden geçirilmesidir. Bu denetim tekniğinin amacı, denetim görüşü için kanıt toplamak, veriler arasında anlamlı ilişkiler olduğunu doğrulamak ve bunlar arasında doğal kabul edilmeyecek sapmaları bulup ortaya çıkarmaktır. Analitik inceleme, bankanın faaliyet koşullarının ve çevresiyle olan ilişkilerinin kavranması için bir risk değerleme yöntemi olarak, önemli ölçüdeki yanlış beyan riskinin azaltılarak kabul edilebilir bir seviyeye indirilmesinde bir denetim tekniği olarak ve denetimin son aşamasında finansal tabloların genel olarak gözden geçirilmesi amacıyla da kullanılır. Analitik incelemelerde, önemli dalgalanmalar ya da diğer ilgili bilgilerle olan tutarsızlıklar tespit edildiğinde veya tahmini tutarlardan sapmalar belirlendiğinde, bağımsız denetçi gerekli araştırmaları yapmalı ve kesin kanıt elde etmelidir. Analitik incelemelerde, finansal bilgiler ile finansal olmayan bilgiler arasındaki ilişkiler ve cari döneme ait bilgiler ile önceki dönemlere ilişkin bilgiler karşılaştırmalı olarak incelenir. Analitik inceleme teknikleri denetimin diğer aşamalarında da uygulanabilir.

  ğ) Örnekleme; bir işlemler grubu veya hesap bakiyeleri içerisindeki kalemlerin bütünü hakkında bilgi edinebilmek amacıyla söz konusu işlemlerin veya hesapların bir kısmına denetim tekniklerinin uygulanmasıdır. Bu uygulama bağımsız denetçiye, örneklerin alındığı toplam veri seti ile ilgili görüş oluşturulabilmesini teminen seçilen örneklerle ilgili denetim kanıtlarını elde etme ve değerlendirme olanağı sağlar.

  h) Sağlama; bankanın iç kontroller olarak uyguladığı yöntem ve kontrollerin bağımsız denetçi tarafından bağımsız biçimde manuel ya da bilgisayar destekli yöntemlerle tekrar yapılmasıdır.

  ı) Teyit alma; doğrudan iletişim kurulması suretiyle üçüncü taraflardan bilgi edinilmesi sürecidir . Teyitler, hesap bakiyeleri ve bileşenleri ile sınırlı değildir. Teyit alma tekniği uygulanırken, teyit mektubunun gönderileceği kişiler belirlenir, teyit mektubu hazırlanır, gönderilir ve cevapları alınır. Tüm teyit talepleri için cevap alınması esastır. Teyit taleplerinin cevaplarının nereye gönderileceği teyit mektubunda belirtilir. Bu adres bakiyelerin tutulduğu, şube veya birimden ziyade, bankanın genel müdürlüğünde yer alan İç Kontrol Merkezi veya Teftiş Kurulu gibi bankaca bu tür teyit taleplerini cevaplandırmak üzere görevlendirilen ilgili birim olabilir. Bağımsız denetçi, banka dışındaki bağımsız bir kaynaktan banka hakkında bilgi almak için olumlu ya da olumsuz teyit alma tekniğinin birini veya ikisini birlikte kullanabilir. Olumlu teyit mektubunda, doğrulanması istenen bilgilerin doğru veya yanlış olduğuna bakılmaksızın ilgili kişilerin cevap vermesi istenir. Bağımsız denetçi olumlu teyit mektubuna cevap alamadığı durumlarda diğer uygun denetim tekniklerini uygular. Bu teknikler, ilgili teyit mektubunun sağlayacağı denetim kanıtını doğrulayacak nitelikte olmalıdır. Olumsuz teyit mektubunda banka ile ilgili bilgi yazılır ve bu bilgi yanlışsa cevap istenir. Denetim kanıtı sağlaması bakımından güvenilirliği düşük olan o lumsuz teyit mektubunun kullanılması durumunda , bağımsız denetçi diğer uygun denetim tekniklerini de kullanmakla yükümlüdür. Olumsuz teyit mektubu, aşağıda belirtilen durumlarda, yanlış beyan riskinin makul bir seviyeye düşürülmesi için kullanılır:

  1) Fazla sayıda küçük bakiyelerin bulunması,

  2) Önemlilik arzedecek ölçüde hataların beklenmemesi,

  3) Bağımsız denetçinin, teyit isteğinin ilgili taraflarca dikkate alınmayacağına ilişkin sebebin bulunmadığını düşünmesi.

  (2) Diğer bankalardan olan alacaklara ilişkin bakiyelerin ilgili bankalardan doğrulanması gerekir. Bu doğrulama, bilanço içi işlemler ile bilanço dışında takip edilen garantiler, vadeli döviz alım ve satım sözleşmeleri, opsiyonlar gibi işlemler için yapılır. Bankalardan gelecek doğrulamalar, bankadan sağlanan denetim kanıtlarına göre, üçüncü bir kaynaktan sağlanmaları nedeniyle daha güvenilir denetim kanıtıdır.

  (3) Bağımsız denetçi bu maddede belirtilen denetim tekniklerini uygularken, tam ve doğru olduğuna ilişkin yeterli araştırmayı yapmak koşuluyla banka tarafından üretilen bilgileri de kullanabilir.

  Risk değerlendirme teknikleri

  Madde 34- (1) Bağımsız denetçinin önemlilik arzeden ölçüde yanlış beyan riskini değerlendirebilmesi için;

  a) Bankanın faaliyetlerinin yoğunlaştığı alanlar, yasal düzenlemeler ve diğer dış etmenler,

  b) Bankanın uyguladığı muhasebe politikaları da dahil olmak üzere bankanın faaliyet konuları, ortaklık yapısı, yönetimi, hukuki statüsü, yaptığı veya yapmayı planladığı yatırımlar ve bunların finanse edilme yöntemleri,

  c) Bankanın stratejisi ve finansal tablolarda önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyana sebep olabilecek faaliyetlerden kaynaklanan riskler,

  ç) Bankanın finansal performansının ölçümü ve bunun tam ve doğru olup olmadığı,

  d) Bankanın muhasebe ve iç sistemleri,

  e) Bankacılık faaliyetlerine ilişkin risklerin mahiyeti ve bankanın bunları nasıl yönettiği,

  f) Bankanın etkin bir kurumsal yönetim yapısına sahip olup olmadığı, banka yönetiminin denetleme, kontrol ve bankanın yönetimine ilişkin sorumluluklarını nasıl yerine getirdikleri

  hakkında bilgi edinilmesi zorunludur.

  (2) Bağımsız denetçi bankada etkin bir risk yönetim sisteminin kurulu olup olmadığını;

  a) İç denetim ve kurumsal yönetim ile görevli personelin kontrol sürecine katılıp katılmadığı,

  b) Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uyulup uyulmadığı,

  c) Bankanın kendi risklerini yönetmek için uygun kontrol faaliyetlerinin bulunup bulunmadığı,

  ç) Bankanın risk ölçüm ve yönetimi için kullanılan risk yönetim modelleri, metodolojileri ve varsayımlarının düzenli olarak değerlendirilip değerlendirilmediği, güncellenip güncellenmediği,

  d) Bankanın yeterli derecede finansal, operasyonel ve uygun bilgiyi zamanında ve tutarlı biçimde sağlayan güvenilir bilgi sisteminin var olup olmadığı, kurumsal yönetimle görevlendirilenler dahil banka yönetiminin kolay anlaşılabilen ve bankanın risk profilinin değişen yapısını değerlendirmelerine olanak veren risk yönetim bilgisine ulaşıp ulaşamadıkları,

  e) Banka tarafından kullanılan yeni bir finansal ürün ya da geliştirilen yeni bir hizmet için bankanın muhasebeleştirme ve ilgili iç denetimlerinde gerekli güncellemeyi gerçekleştirip gerçekleştirmediği

  hususlarını dikkate alarak değerlendirmek zorundadır.

  (3) Bağımsız denetçi, finansal tablolarda açıklanan veya banka yönetimince beyan edilen hususlara ilişkin olarak iç kontrol de dahil olmak üzere bankanın faaliyet koşulları ve finans sektörü ile ilişkileri hakkında bilgi edinmek suretiyle risk değerlendirmesi yapmak için banka yönetimi, bankanın finansal raporlama ve iç kontrolden sorumlu birimi, hukuk birimi ve bankadaki ilgili diğer yetkililer ile görüşür veya analitik inceleme tekniklerini uygulayabilir ya da inceleme ve gözlemlerde bulunabilir. Bankanın büyüklüğü, faaliyetlerinin karmaşıklığı ve bağımsız denetçinin o bankadaki denetim tecrübesine göre bu tekniklerin türü, zamanlaması ve kapsamı değişebilir.

  (4) Bağımsız denetçi, önemlilik arzedecek ölçüdeki yanlış beyan riskini tespit ederken bankanın aldığı destek hizmetlerinin araştırılması, bankayla ilgili olarak diğer kurumlar tarafından hazırlanan raporların değerlendirilmesi, yazılı ve görsel basın organlarında ve ilgili yasal otoritelerin basın bültenlerinde veya yayınlarında yer alan bilgilerin gözden geçirilmesi gibi denetim tekniklerini de kullanabilir.

  (5) Bağımsız denetçi, bankanın diğer bankalar veya finans sektörü ile olan ilişkileri hakkında önceki dönemlerden elde edilmiş bilgileri kullanırken, bu bilgilerin cari dönemde gerçekleştirilen denetime olan etkisini de dikkate almalıdır.

  İç kontrol ve risk yönetimi sisteminin değerlendirilmesi

  Madde 35- (1) Bağımsız denetçi, muhtemel yanlış beyan riskini oluşturacak unsurları dikkate alırken ve bağımsız denetim tekniklerinin türü, zamanlaması, kapsamını belirlerken iç kontrol sisteminden yararlanmalıdır. Bu nedenle, iç kontrol sisteminin tasarımını ve işleyişini kavramalı, önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyan riskini önleme, ortaya çıkarma ve düzeltme kapasitesine sahip olup olmadığını değerlendirmelidir.

  (2) İç kontrol sisteminin işleyişinin değerlendirilmesi, bankanın iç kontrol sistemine sahip olup olmadığı ve bu sistemin yeterince kullanılıp kullanılmadığı ile ilgilidir. Uygun olmayan bir biçimde tasarlanan iç kontrol sistemi, bankanın iç kontrol sisteminde yetersizliğini gösterir. Bu durum, bağımsız denetçi tarafından banka yönetim kuruluna bildirilmelidir.

  (3) Risk değerlendirme sürecinde iç kontrol sistemindeki kontroller vasıtasıyla denetim kanıtı elde edilebilmesi; banka personeli ile görüşme yapılmasını, belirli kontrol uygulamalarının gözetimini, rapor ve dokümanların incelenmesini ve finansal raporlama ile ilgili bilgi sistemi işlemlerinin izlenmesini gerektirir.

  (4) Bağımsız denetçi iç kontrol sistemini değerlendirirken, iç kontrol sisteminde bilişim teknolojilerinin ya da manuel sistemlerin kullanılmasından kaynaklanabilecek riskleri ortaya çıkarmak ve gerekli tedbirleri almak için etkili kontroller yapıp yapmadığını dikkate almak üzere Bankalarda Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Bilgi Sistemleri Denetimine İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanmış bilgi sistemi denetimi raporunda yer alan bilgilerden faydalanır.

  (5) Bağımsız denetçi iç kontrol sistemini değerlendirirken risk ölçümü ve yönetimine ilişkin olarak;

  a) Riskin ölçülmesi, izlenmesi ve kontrol edilmesi için bağımsız risk yönetim işlevinin bulunup bulunmadığı, kurumsal yönetimden sorumlu personel dahil banka yönetimine risk yönetimine ilişkin bulguların doğrudan raporlanıp raporlanmadığını,

  b) Alım-satım hesaplarından doğan riskin ölçümünde kullanılan yöntemin ne olduğunu,

  c) Risk kontrol ve yönetim sistemlerinin hazine işlemlerinden kaynaklanan risklerin, hacmin ve karmaşıklığın değerlendirilmesine olanak verecek şekilde tasarlanıp tasarlanmadığını,

  ç) Risk ölçüm sisteminin bütün portföyü, ürünleri, riskleri kapsayıp kapsamadığını,

  d) Risk sisteminin bütün öğeleri için uygun belgelendirme sisteminin bulunup bulunmadığını,

  e) Alım satıma konu edilen menkul kıymetlerin yeniden değerlenip değerlenmediği, maruz kalınan riskin sürekli hesaplanıp hesaplanmadığını,

  f) Aşımları sınırlamak ve riskleri ölçmek için kullanılan modeller, yöntemler ve varsayımların düzenli olarak değerlendirilip değerlendirilmediği, belgelendirilip belgelendirilmediği, değişen parametreler dikkate alınarak devamlı olarak güncellenip güncellenmediğini,

  g) Stres testleri uygulanıp uygulanmadığı, "en kötü durum" senaryolarının yönetilerek test edilip edilmediğini,

  ğ) Banka yönetiminin zamanında gerçeği yansıtan raporlar alıp almadıklarını

  dikkate alır.

  Yönetimin bilgilendirilmesi ve belgelendirme

  Madde 36- (1) Bağımsız denetçi, bankanın kontrol etmediği veya kontrollerin yetersiz kaldığı ve buna bağlı olarak önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyan riskinin oluştuğunu ya da bankanın risk değerlendirme sisteminde bir zayıflık olduğunu tespit etmesi durumunda banka yönetim kurulunun bilgilendirilmesini sağlamak üzere banka denetim komitesini ve Kuruma ivedi olarak bilgi verilmesi için ilgili sorumlu ortak başdenetçiyi bilgilendirir. Bilgilendirmenin asgari aşağıdaki hususları içerecek şekilde yazılı olarak yapılması zorunludur:

  a) Bağımsız denetim ekibinin bankanın finansal tablolarının hata ya da suistimalden kaynaklanan önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyan riskine duyarlılığı hakkındaki değerlendirmeleri,

  b) Kontrol ortamı, bankanın yeterli ve düzenli risk ölçüm, kontrol ve yönetim tekniklerine sahip olup olmadığı, bilgi işlem sistemi, iç kontrol faaliyetleri ve bunlara ilişkin gözlemler, banka hakkında edinilen bilgilerin temel unsurları ve kaynakları ile risk değerlendirme teknikleri,

  c) Finansal tablolarda yapılan açıklamalara ve beyan mektubuna karşın tespit edilen önemlilik arzedecek ölçüde yanlış beyan riski oluşturan hususların değerlendirilmesi,

  ç) Tespit edilen riskler ve kontrol süreçleri.

  Yönetim beyanı

  Madde 37- (1) Bağımsız denetim raporu hazırlanmadan önce, yetkili denetim kuruluşu tarafından talep edilmesi durumunda, banka yönetim kurulunca bağımsız denetim çalışmalarının kapsamı dikkate alınarak,

  a) Finansal raporlamaya ilişkin etkin ve yeterli bir iç kontrol sistemi tesis edildiği,

  b) (Değişik bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/18.md.) Finansal tabloların banka yönetim kurulunun bilgisi dahilinde ve Kanunun 37 ve 38 inci maddeleri uyarınca yürürlüğe konulan muhasebeye ilişkin düzenlemelere uygun ve karşılaştırmalı olarak hazırlandığı,

  c) Muhasebe kayıtlarının yer aldığı tüm bilgi ve belgelerin bağımsız denetçiye verildiği,

  ç) (Değişik bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/18.md.) Banka yönetim kurulunun bilgi ve kontrolleri dahilinde, finansal tablolar üzerinde olumsuz etkisi olabilecek banka yönetiminin veya çalışanlarının dahil olduğu suistimal veya yolsuzlukların bulunmadığı,

  d) Yönetim kurulu toplantılarına ilişkin tutanakların bağımsız denetçiye eksiksiz olarak verildiği,

  e) (Değişik bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/18.md.) Banka yönetim kurulunun bankanın tüm faaliyetlerinin bankacılık mevzuatı ve ilgili mevzuata uygunluğu konusunda sorumlu olduğu,

  f) Banka yönetiminin bağımsız denetçinin muhasebe kayıtlarında öngördüğü düzeltmeleri yapmayı taahhüt ettiği ve bu konuda bilgi sahibi olduğu,

  g) (f) bendinde belirtilen taahhüde rağmen finansal tablolara yansıtılmayan düzeltme kayıtları varsa bunlar hakkında banka yönetiminin bilgi sahibi olduğu ve bunların finansal tablolar açısından önemlilik arzetmediği,

  h) Üzerinde ipotek olan varlıkların tam olarak açıklandığı

  hususlarını içeren bir beyan mektubu düzenlenir.

  (2) Banka yönetim kurulunun beyan mektubu vermeyi reddetmesi durumunda sorumlu ortak başdenetçi şartlı görüş beyan edebilir, görüş bildirmekten kaçınabilir veya 24 üncü maddede belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde denetimden çekilmek için yetkili denetim kuruluşunun yönetimine teklifte bulunabilir. Yetkili denetim kuruluşunun çekilme kararı alması halinde durum en geç yedi gün içinde Kuruma bildirilir.

  SEKİZİNCİ BÖLÜM : Belgelendirme

  Kayıt düzeni

  Madde 38- (1) Yetkili denetim kuruluşları ile bağımsız denetçileri, bağımsız denetimin bu Yönetmelik hükümlerine uygun yapıldığını kanıtlamak ve denetim görüşünü destekleyen denetim kanıtını belgelemekle yükümlüdür. Belgelendirmede, bağımsız denetim çalışmalarına ilişkin olarak bağımsız denetçinin kendisi tarafından hazırlanmış veya bağımsız denetçi için bir başkası tarafından hazırlanmış ve saklanmış çalışma kâğıtları esas alınır.

  (2) Yetkili denetim kuruluşları, bu Yönetmelik kapsamındaki bağımsız denetim faaliyetleriyle ilgili olarak düzenli ve yeterli bir kayıt düzeni oluşturmakla, bağımsız denetçileri ise ayrıntılı çalışma kağıtları hazırlamak ve bunları kayıt düzenine uygun bir şekilde dosyalamakla yükümlüdür.

  Çalışma kağıtları

  Madde 39- (1) Çalışma kâğıtları, bağımsız denetçinin bağımsız denetim planına uygun izlediği denetim yöntem ve tekniklerini, uyguladığı denetim testlerini, topladığı bilgi ve kanıtları, incelemelerle ilgili olarak ulaştığı sonuçları gösteren kağıt, film, elektronik ortam veya diğer ortamlarda saklanan verilerden oluşan ve hazırlanması zorunlu olan belgelerdir.

  (2) Bağımsız denetçi, bağımsız denetimin bu Yönetmeliğe uygun olduğunu göstermek ve verdiği görüşü desteklemek için denetimin planlaması, yapısı, uygulanan denetim tekniklerinin türü, kapsamı ve zamanlaması, sonuçları ve elde edilen denetim kanıtlarından varılan sonuçları çalışma kağıtlarına kaydeder. Çalışma kağıtları, bağımsız denetçinin değerlendirme ve görüşüne ilişkin çıkabilecek ihtilaflarda delil teşkil eder.

  (3) Çalışma kağıtları üzerinde tasarruf yetkisi bağımsız denetçinin istihdam edildiği yetkili denetim kuruluşuna aittir. Çalışma kağıtları, ilgili bankanın yazılı izni olmaksızın Kurum dışındaki üçüncü kişilere verilemez ve açıklanamaz. Çalışma kağıtlarının gizliliğinin ve güvenliğinin sağlanması yetkili denetim kuruluşunun yükümlülüğündedir.

  (4) Bağımsız denetçinin uygun görüşü alınmak koşuluyla çalışma kâğıtlarının bir bölümü veya özeti yetkili denetim kuruluşunca ilgili bankaya verilebilir. Çalışma kâğıtları ilgili bankanın muhasebe kayıtlarının yerine geçmez.

  (5) Çalışma kağıtlarının ve bunların eki evrakların asıllarının, mümkün olmadığı hallerde sıhhatlerinden şüpheye mahal vermeyecek kopyalarının, düzenlenmelerini izleyen hesap döneminden itibaren beş yıl süreyle, hukuki ihtilafa konu olanlarının ise bu ihtilafın sonuçlanmasına kadar saklanması zorunludur.

  Çalışma kağıtlarının içeriği

  Madde 40- (1) Çalışma kağıtlarında;

  a) Bankanın ticaret unvanı, denetimin yapıldığı dönem, çalışma kağıdının konusu, hazırlanma tarihi ve denetim ekibindeki bağımsız denetçilerin ad, soyad ve unvanları ile çalışma kağıdını hazırlayan bağımsız denetçinin parafı ve yetkili denetim kuruluşundaki sicili, kontrolü yapan başdenetçinin parafı,

  b) Önemli hukuki belgelerin, sözleşmelerin ve tutanakların tamamının ya da gerekli görülen kısımlarının örnekleri,

  c) Bankanın iç kontrol yönergesinin özeti ve iç kontrol sistemine ilişkin zayıflıklar hakkında yönetim ile yapılan görüşmelere ilişkin belgeler,

  ç) Bağımsız denetim çalışmalarının tüm aşamalarına ilişkin açıklamalar,

  d) Bağımsız denetime tabi tutulan hesap ve kayıtlar ile finansal tabloların ve standart oranların ilgili düzenlemelere ne ölçüde uygun olarak hazırlandığı konusunda güven yaratacak şekilde alınan teyitler ve bunlara ilişkin açıklamalar ve geleceğe yönelik tahminler,

  e) Yanlış beyana ilişkin tespit edilen hususlar ve bunların etkileri hakkında açıklamalar,

  f) Beyan mektubunun doğru olmama ihtimaline karşı uygulanan denetim tekniklerinin kapsamı, türü, zamanlaması ve sonuçları,

  g) Kullanılan bağımsız denetim teknikleri ile ilgili açıklamalar, puantaj işaretleri ve sembollerin anlamları,

  ğ) Bağımsız denetim sürecinin gözden geçirilmesi ve incelenmesine ilişkin kanıtlar,

  h) Bir başka denetim kuruluşunun çalışmalarından yararlanılmış ise ilgili yetkili denetim kuruluşu tarafından kullanılan denetim teknikleri,

  ı) Diğer bağımsız denetçiler, uzmanlar ve üçüncü taraflarla yapılan görüşmelere ilişkin belgeler,

  i) Bağımsız denetime tabi hususların aksayan yönlerine ilişkin değerlendirmeler,

  j) İç denetim çalışmalarına ilişkin değerlendirmeler,

  k) Alınmış ise beyan mektubu

  yer almalıdır.

  (2) Çalışma kağıtlarının uygun bir düzende kodlanması, kullanım esaslarının belirlenmesi suretiyle yeknesaklığın sağlanması zorunludur.

  DOKUZUNCU BÖLÜM : İşbirliği

  Diğer bağımsız denetçiler ile işbirliği

  Madde 41- (1) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/19.md.) Diğer bağımsız denetçinin çalışmalarından faydalanmadan önce sorumlu ortak başdenetçi tarafından ilgili bağımsız denetçinin görev konusuna ilişkin mesleki yeterliliği, ilgili meslek odasının söz konusu bağımsız denetçi hakkında bağımsız denetim yapmasına engel teşkil edecek kesinleşmiş bir disiplin cezası bulunup bulunmadığı hususunda vereceği bilgiler çerçevesinde değerlendirilir. Yapılan değerlendirme neticesinde olumlu kanaate ulaşılması veya ilgili bağımsız denetçi hakkında bağımsız denetim yapmasına engel teşkil edecek kesinleşmiş bir disiplin cezasının bulunmaması halinde, diğer bağımsız denetçinin uyguladığı denetim teknikleri müzakere edilir ve çalışma kâğıtları incelenir.

  (2) Bağımsız denetçinin, diğer bağımsız denetçinin çalışmalarından faydalanamaması ve ilave denetim tekniklerini uygulayamaması durumunda bağımsız denetçi tarafından denetim konusu ile ilgili olarak şartlı görüş bildirilir veya görüş bildirmekten kaçınılır.

  (3) Diğer bağımsız denetçinin raporunu değiştirmesi durumunda değişikliğin mahiyetine ve önemine bağlı olarak bağımsız denetçi kendi hazırladığı bağımsız denetim raporunu değiştirebilir.

  Bağımsız denetçiler ile banka müfettişleri arasında işbirliği

  Madde 42- (1) Bankanın iç denetim faaliyetleri ile bağımsız denetim faaliyetlerinde mümkün olduğunca tekrardan kaçınılması esastır. Ancak, etkin bir bağımsız denetim yaklaşımının geliştirilmesi ve planlanması amacıyla bağımsız denetçinin, bankanın iç denetimi hakkında yeterli bilgiyi edinmesi ve iç denetim raporlarını incelemesi gerekir.

  (2) Bankanın müfettişleri, kendi raporları dahil ihtiyaç duyulan bütün bilgileri istenildiğinde bağımsız denetçilere verir.

  (3) Bağımsız denetçi, bağımsız denetim sırasında tespit ettiği iç denetim faaliyetlerini etkileyecek önemli hususları iç denetim birimi yöneticisi ile paylaşır.

  (4) Asgari olarak kıdemli başdenetçi unvanına sahip bağımsız denetçi tarafından yapılacak değerlendirme sonucuna göre bankanın iç denetim çalışmalarından yararlanılabilir. Bu değerlendirmede, ulaşılan sonuç ile iç denetim raporu sonuçlarının uyumlu olup olmadığı ve çözümlenmemiş hususlar bulunup bulunmadığı dikkate alınır.

  Kurum ile yetkili denetim kuruluşları arasında işbirliği

  Madde 43- (1) Kurumca gerekli görüldüğünde bağımsız denetime tabi tutulan banka hakkında görüş alışverişinde bulunmak üzere yetkili denetim kuruluşu ile toplantılar düzenlenir.

  (2) Bağımsız denetçiler 27 nci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerin yanı sıra;

  a) Önemlilik arzedecek ölçüde suistimal olduğu bilgisini edinmeleri ya da şüphesinin oluşması,

  b) Bankanın bankacılık yapma yetkisi için gerekli ölçütlerden birini yerine getirmediğini gösteren bilgilere sahip olmaları,

  c) Bankanın karar organları ile ciddi bir uyuşmazlık, banka yönetiminde bulunan bir kişinin beklenmedik şekilde işten ayrılması gibi yönetim ve muhasebe organizasyonunda ve iç kontrol sisteminde önemli etkisi olan veya olabilecek olan gelişmelerin ortaya çıkması,

  ç) Bankanın hesap ve kayıt düzenine ilişkin mevzuata aykırı işlemler ile Kanun ve ilgili mevzuat ile bankanın anasözleşmesi veya tüzüğünün ciddi biçimde ihlal edildiğine ilişkin bilgiler edinmeleri

  halinde de durumu öğrendikleri tarihten itibaren yedi gün içerisinde Kurumun bilgilendirilmesini sağlamak üzere ilgili sorumlu ortak başdenetçiyi bilgilendirirler.

  (3) Kurum, yetkili denetim kuruluşundan, banka tarafından Kanun ve ilgili mevzuat ile belirlenen standart oranların hesaplanmasında kullanılan yöntemin uygunluğunun, Kuruma verilen raporlardaki bilgilerin doğruluğunun tespit edilmesi gibi hususlarda bağımsız denetçilere ilave görevler verilmesini talep edebilir.

  Uzmanlar ile işbirliği

  Madde 44- (1) Bağımsız denetçinin uzmanlığının bulunmadığı konularda dışarıdan görüş alınmasına yönelik talebinin ilgili sorumlu ortak başdenetçi tarafından uygun görülmesi halinde, yetkili denetim kuruluşunun yönetim kurulunca, konuya ilişkin finansal raporlama kaleminin önemlilik derecesi, yanlış beyan riski, diğer denetim kanıtlarının sayısı ve niteliği gibi hususlar dikkate alınarak bu talebin geçerliliği değerlendirilir. Uygun görülmesi halinde uzmanlığı, tecrübesi ve 12 nci maddede belirlenen bağımsızlık ilkesine uygunluğu dikkate alınarak, talep edilen konu hakkında görüşü alınacak ya da çalışma yaptırılacak bir uzman belirlenir.

  (2) Yetkili denetim kuruluşu, belirlenen uzmandan kendi meslek birliğince açıklanan ilke ve esaslara uygun hareket edileceğinin taahhüt edilmesini ve olası bir görüş ayrılığı halinde bir başka kişi veya kuruluşun ya da kendi meslek birliklerinin hakemliğine başvurulacağının kabul edilmesini talep eder.

  (3) Bağımsız denetçiler, bağımsız denetim faaliyetleri sırasında çalışma yaptırılan ya da görüşü alınan uzmanın yeterliliği veya tarafsızlığı hakkında tereddütlerinin oluşması halinde, bu durumu ivedi olarak sorumlu ortak başdenetçiye bildirir. Hazırlanan çalışma ya da alınan görüşün yeterli denetim kanıtı sayılıp sayılmayacağına sorumlu ortak başdenetçi ve 13 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca kalite güvence sisteminden sorumlu olmak üzere görevlendirilen sorumlu ortak başdenetçiler tarafından karar verilir.

  (4) Uzmanın çalışmasının sonuçları uygun bir denetim kanıtı sağlamıyorsa veya diğer denetim kanıtlarıyla tutarlı değilse, sorumlu ortak başdenetçi konuyu çözüme kavuşturmak amacıyla banka denetim komitesi ve ilgili uzmanla görüşür. Sonucuna göre bir başka uzmanın görevlendirilmesini talep etmek de dahil olmak üzere ilave denetim tekniklerini uygulayabilir.

  (5) Uzman kuruluşun unvanı ya da uzman kişinin adı ve soyadının, denetim sürecine katılma derecesinin ve çalışmasının açıklanması için uzmanın izninin alınması zorunludur. Ancak, uzmanın çalışması sonucunda bankanın beyan ettiği hususlarda bir değişiklik olmadıkça bağımsız denetim raporunda uzmanın çalışmasına atıfta bulunulamaz.

  ONUNCU BÖLÜM : Hesap Dönemi Sonrası İşlemler

  Hesap döneminin kapanışından sonra, finansal tabloların yayımlanmasından önceki işlemler

  Madde 45- (1) Bağımsız denetçi, bağımsız denetime tabi tutulan hesap döneminin başından bağımsız denetim raporunun düzenlendiği tarihe kadar olan süre içerisinde ortaya çıkan ve finansal tabloları önemlilik arzedecek ölçüde etkileyen olayların, muhesebeye ilişkin düzenlemelere uygun olarak muhasebeleştirildiğini ve açıklandığını incelemekle yükümlüdür.

  (2) B u süre içinde, finansal tablolarda düzeltme veya açıklama gerektirecek bulguları ortaya çıkarmak için, bağımsız denetçi, banka yönetim kurulu, olağan genel kurul ve olağanüstü genel kurul toplantı tutanaklarını inceler, henüz yazıya geçmemiş kararlar hakkında banka yönetiminden bilgi alır, bankanın, varsa denetlenen dönemden sonraki en son ara dönem finansal tablolarını, bütçesini, nakit akım öngörülerini ve yönetim kuruluna sunulan diğer raporları gözden geçirir ve daha önce elde ettiği aynı içerikli bilgileri banka yönetimi ile görüşerek güncelleştirir. Elde edilen bilgiler çerçevesinde, hesap döneminin kapanışından sonra finansal tabloları etkileyebilecek olan yeni bir yükümlülük altına girilip girilmediği veya yeni bir yükümlülük doğurabilecek işlem yapılıp yapılmadığı, aktiflerin herhangi bir şekilde satılıp satılmadığı veya herhangi bir şekilde zarara uğranıp uğranılmadığı, kayıtlarda önemlilik derecesi yüksek herhangi bir düzeltme yapılıp yapılmadığı değerlendirilir.

  (3) Bağımsız denetim r aporunun düzenlendiği tarihten finansal tabloların yayımlandığı tarihe kadar olan süre içinde, finansal tabloları etkileyecek olaylardan bağımsız denetçi sorumlu değildir. Bu tür olaylardan bağımsız denetçiyi haberdar etmek bankanın sorumluluğundadır. Bağımsız denetçi, finansal tabloların yayımlanmasından önce finansal tabloları etkileyecek önemlilik derecesi yüksek bir durumu öğrenmesi halinde bankadan finansal tabloların düzeltilmesini talep eder. Finansal tabloların düzeltilmesi durumunda bağımsız denetim raporunun tarihi, düzeltmenin yapıldığı tarihten önceki bir tarih olamaz ve bu durumda düzeltme tarihine kadarki işlem ve uygulamalar da yeni rapor tarihine kadar güncellenir. Finansal tabloların düzeltilmemesi durumunda önemlilik derecesine göre şartlı veya olumsuz görüş verilebilir.

  Finansal tabloların yayınlammasından sonra ortaya çıkan olaylar

  Madde 46- (1) Finansal tabloların yayımlanmasından sonra bağımsız denetçinin finansal tablolarla ilgili herhangi bir denetim yapma sorumluluğu yoktur.

  (2) Bağımsız denetçi, bağımsız denetim raporunun düzenlendiği tarihten önce gerçekleşmiş olmakla birlikte finansal tabloların yayımlanmasından sonra ortaya çıkan ve raporun düzenlenmesi aşamasında bilinmesi halinde finansal tablolarda önemli değişiklikler yapılmasını zorunlu kılacak bir durumla karşılaştığında, finansal tabloların değiştirilmesi olasılığını göz önünde bulundurur ve banka yönetimi ile düzeltme yapılması hususunu görüşür.

  (3) Finansal tabloların düzeltilmesi durumunda yetkili denetim kuruluşu ve istihdam ettiği bağımsız denetçiler, gerekli denetim tekniklerini uygulayarak, banka yönetim kurulunun düzeltmelerini kontrol eder.

  (4) Yetkili denetim kuruluşu düzeltmeleri esas alarak daha önce yayımlanmış olan raporun değişme sebebini belirten detaylı açıklamaları içeren yeni bir rapor hazırlar. Yeni raporun tarihi değişikliğin yapıldığı tarihten önceki bir tarih olamaz. Bu durumda rapor tarihine kadar olan süreye kadar geçen süreçteki işlem ve uygulamalar da yeni rapor tarihine kadar güncellenir.

  (5) Bağımsız denetim raporunun düzeltilmesinin kesinlikle gerekli olduğunun düşünüldüğü ancak finansal tabloların banka tarafından düzeltilmediği durumlarda, yedi gün içinde, ilgili sorumlu ortak başdenetçi tarafından Kuruma ve banka denetim komitesine bilgi verilir.

  ONBİRİNCİ BÖLÜM : Bağımsız Denetim Raporu ve Bağımsız Denetçi Görüşü

  Bağımsız denetim raporu

  Madde 47- (1) Bağımsız denetim raporu aşağıda belirtilen hususları içerecek şekilde düzenlenir.

  a) Başlık,

  b) Raporun sunulduğu merci,

  c) Finansal tabloları bağımsız denetime tabi tutulan bankanın unvanı, önemli muhasebe politikaları ve diğer açıklayıcı notlara ilişkin özet bilgi ile bağımsız denetime tabi tutulan finansal tabloların hangi tarih ve döneme ait olduğuna ilişkin açıklama,

  ç) (Değişik bent: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/20.md.) Finansal tabloların, Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerinin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve Türkiye Muhasebe Standartları ile Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına ve Kurul tarafından muhasebe ve finansal raporlama esaslarına ilişkin yayımlanan diğer yönetmelik, tebliğ ve genelgeler ile Kurum tarafından yapılan açıklamalara uygun olarak ve hata ya da suistimal dolayısıyla önemlilik arzeden ölçüde yanlış bilgi içermeyecek şekilde hazırlanmasını ve sunulmasını sağlayacak bir iç kontrol sistemi oluşturulduğu, uygun muhasebe politikalarının seçildiği ve uygulandığına ilişkin ibareler ile banka yönetim kurulunun denetime tabi tutulan finansal tablolar ile ilgili sorumluluğunun kapsamını belirleyen açıklama,

  d) Aşağıdaki ibareler ile yetkili denetim kuruluşunun ve bu kuruluş adına bağımsız denetim faaliyetlerini gerçekleştiren bağımsız denetçilerin sorumluluklarının kapsamını belirleyen açıklama,

  1) Yükümlülüklerinin bağımsız denetime tabi tutulan finansal tablolara ilişkin görüş beyan etmek olduğu,

  2) Finansal tabloların önemlilik arzedecek ölçüde bir hata içermediğine ilişkin makul güvence sağlayacak şekilde bağımsız denetimin planlandığı ve gerçekleştirildiği,

  3) Bağımsız denetimde; finansal tablolarda yer alan tutarlar ve finansal tablo açıklama ve dipnotları hakkında denetim kanıtı toplamaya yönelik denetim tekniklerinin uygulandığı; seçilen denetim tekniklerinin bağımsız denetçinin kararına bırakıldığı, bankanın duruma uygun denetim tekniklerinin tasarımında finansal tabloların hazırlanması ve sunumu sürecindeki iç kontrollerin etkinliğinin dikkate alındığı ve uygulanan muhasebe politikalarının uygunluğunun değerlendirildiği,

  4) Bağımsız denetim görüşünün oluşturulması için yeterli ve uygun denetim kanıtının sağlandığı,

  e) Görüş paragrafı,

  f) Varsa görüş dışında diğer raporlama yükümlülükleri,

  g) Bağımsız denetim raporunun tarihi,

  ğ) Yetkili denetim kuruluşunun ticaret unvanı ve adresi,

  h) Sorumlu ortak başdenetçinin imzası, adı, soyadı ve unvanı.

  (2) Kurum, bu maddede içeriği belirlenen raporla ilgili olarak, rapor tespitleri bakımından gerekli görülmesi halinde, aynı veya farklı bir yetkili denetim kuruluşundan, ilave inceleme yapılmasını ve ilave rapor tanzim edilmesini isteyebilir. Bu durumda, masraflar ilgili banka tarafından karşılanır.

  Olumlu görüş

  Madde 48- (1) Sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin de görüşlerini alarak,

  a) Bağımsız denetim çalışmalarında genel denetim ilkelerine uyulmuş olması,

  b) Bankanın finansal tablolarının, Kanunun 37 ve 38 inci maddeleri uyarınca yürürlüğe konulan muhasebeye ilişkin düzenlemelere uygun bulunması,

  c) Uygulanan muhasebe politikalarında uyumluluk olması,

  ç) Finansal tablolarda yer alan bilgilerin yeterli açıklıkta olması,

  d) Finansal tabloları etkileyecek bir belirsizliğin bulunmaması,

  e) Çalışmalarında herhangi bir kısıtlama ile karşılaşmaması,

  halinde ek-12A'da yer alan örneğe uygun olarak olumlu görüş bildirir.

  (2) Bankayla aynı risk grubunda yer alan kişilerle yapılan önemli işlemler, bankayı ve özellikle kredi portföyünde belirli bir ağırlığa sahip sektörleri doğrudan önemli ölçüde etkileyebilecek ekonomik gelişmeler ve düzenleme değişiklikleri gibi olumlu görüşü etkilemeyen, ancak ilgililerin dikkatine sunulması gerekli görülen hususlara ilişkin olumlu bağımsız denetçi görüşüne ek-12B'de yer alan örneğe uygun olarak yer verilmesi şarttır.

  Şartlı veya olumsuz görüş

  Madde 49- (1) Sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini de alarak, olumlu görüş vermesinin mümkün olmadığı ancak buna yol açan hususların etkisinin olumsuz görüş bildirme ya da görüş bildirmemeye yol açacak kadar önemli olmaması durumunda şartlı görüş bildirir. Şartlı görüş içeren raporda, görüşün dayanağını oluşturan aykırılıklara ilişkin sorumlu ortak başdenetçi görüşlerine, ek-13A ve ek-13B'de yer alan örneklere uygun olarak yer verilmesi şarttır.

  (2) Kanunun 37 ve 38 inci maddeleri uyarınca yürürlüğe konulan muhasebeye ilişkin düzenlemelere uyumsuzluklar, tam açıklama ilkesine uymama ve muhasebe politikalarında kabul edilemeyecek değişiklikler yapılması nedeniyle bağımsız denetimi yapılan finansal tablolar üzerinde banka yönetimiyle önemli görüş ayrılıkları oluşması veya şartlı görüşün finansal tablolardaki yetersizliği ve yanlışlığı uygun olarak açıklamadığı sonucuna ulaşılması durumunda, sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini de alarak olumsuz görüş bildirir. Olumsuz görüş içeren raporda, olumsuz görüşe yol açan nedenler ile bunların finansal tablolar üzerindeki etkilerine ilişkin bağımsız denetçi görüşlerine ek-14'te yer alan örneğe uygun olarak yer verilir.

  (3) Sorumlu ortak başdenetçi;

  a) Görüş bildirmekten kaçınmayı gerektirecek önemde olmamakla birlikte bağımsız denetim faaliyetini sınırlayan herhangi bir hususun varlığı nedeniyle finansal tablolara ilişkin bilgi ve belgelerin elde edilememesi,

  b) Şüphe doğuran hususların tespiti veya muhasebe kayıtlarına yansıtılan işlemlerin niteliği dikkate alınarak, denetlenen finansal tabloların ileri bir tarihte önemli değişikliklere maruz kalabileceğinin görülmesi,

  c) Finansal tabloların Kanunun 37 ve 38 inci maddeleri uyarınca yürürlüğe konulan muhasebeye ilişkin düzenlemeler ile banka tarafından seçilen muhasebe politikalarına uygun olarak hazırlanmaması,

  ç) Finansal tablolarda yer alan kalemlerde tespit edilen hata ve suistimaller ile bunların etkilerinin giderilmesine ilişkin olarak bankayla görüş ayrılığı bulunması,

  hallerinde, kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini ve birinci ve ikinci fıkralarda belirlenen usul ve esaslar ile konunun finansal tabloların güvenilirliğine etki düzeyini dikkate alarak şartlı veya olumsuz görüş bildirir. (Mülga cümle: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/21.md.)

  (4) Sorumlu ortak başdenetçinin, şartlı ya da olumsuz görüş içeren bir denetim raporu hazırlaması durumunda, bunun sebepleri ve finansal tablolar üzerindeki muhtemel etkileri raporda belirtilir. Bu açıklama, görüşün açıklandığı paragraftan hemen önce yer alır ve ayrıca bu durum daha detaylı olarak finansal tablolara ait açıklama ve dipnotlarda da yer alır.

  Görüş bildirmekten kaçınma

  Madde 50- (1) Bağımsız denetim çalışmalarında karşılaşılan belirsizlik ve sınırlamaların, bağımsız denetçinin olumlu, şartlı ya da olumsuz herhangi bir görüş belirtmesini engelleyecek derecede önemli olması, finansal tablolarda yer alan önemli bir kalem hakkında yeterince kanıt toplanamaması, etkin olmayan bir muhasebe ve iç kontrol sisteminin bulunması durumunda, sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini de alarak finansal tablolar üzerinde görüş bildirmekten kaçınabilir. Görüş bildirmekten kaçınma durumunda düzenlenecek raporda, kaçınmaya yol açan nedenlere ilişkin bağımsız denetçi görüşlerine, ek-15'de yer alan örneğe uygun olarak yer verilmesi şarttır.

  Görüş dışında yapılması zorunlu açıklamalar

  Madde 51- (1) Bağımsız denetçinin görüşünü etkilemeyen ancak açıklanması gerekli görülen veya bilançonun ya da bağımsız denetim raporunun düzenlendiği tarih itibarıyla sonuçları makul bir şekilde tahmin edilemeyen ancak finansal tabloların dipnotlarında gerekli açıklamalara yer verilmiş bulunan belirsizliklerin ve benzeri diğer hususların bulunması halinde bu durum, raporun görüş kısmından sonra eklenecek ayrı bir paragrafta belirtilerek, rapor kullanıcılarının bu konuya dikkati çekilir.

  Önceki dönemde bir başka yetkili denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetime tabi tutulmuş finansal tablolar

  Madde 52- (1) Karşılaştırılacak döneme ait finansal tabloların bir başka yetkili denetim kuruluşu tarafından denetlendiği durumlarda, bir önceki döneme ait rapor esas alınır. Bu durumda, bağımsız denetim raporunda karşılaştırılacak dönemin bağımsız denetiminin bir başka yetkili denetim kuruluşu tarafından yapıldığı hususunun yanı sıra önceki yetkili denetim kuruluşu ve bağımsız denetçilerce yazılan raporun tarihi, türü ve içeriği hakkında açıklamalar yapılır.

  (2) Bağımsız denetçilerce, bağımsız denetime tabi tutulan hesap dönemine ait finansal tabloların bağımsız denetimi gerçekleştirilirken, önceki hesap dönemine ilişkin finansal tabloları önemlilik arzedecek ölçüde etkileyen bir yanlışlığın olmasına karşın bu durumun önceki döneme ait bağımsız denetim raporunda düzeltilmediğinin farkına varılması halinde sorumlu ortak başdenetçi, konu hakkında banka yönetim kuruluna bilgi verilmesini ve gerekli değişikliklerin yapılması için girişimde bulunmak amacıyla yetki alınmasını sağlamak için denetim komitesini bilgilendirir ve Kuruma da bilgi verir. Banka yönetim kurulundan yetki aldıktan sonra önceki döneme ilişkin bağımsız denetimi gerçekleştiren bağımsız denetçiler ile irtibata geçer. Bu durumun doğrulanması halinde önceki dönem finansal tablolarının düzeltilmesini ya da bağımsız denetim raporunun yeniden düzenlenmesini talep edebilir.

  (3) Düzeltme önerisinin ya da karşılaştırılacak döneme ait bağımsız denetim raporunun yeniden yayımlanması talebinin önceki yetkili denetim kuruluşu ve bağımsız denetçileri tarafından kabul edilmemesi halinde, bağımsız denetim raporunun giriş paragrafında birinci fıkrada belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde açıklama yapılır.

  Önceki dönemde bir başka yetkili denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetime tabi tutulmamış finansal tablolar

  Madde 53- (1) Karşılaştırılacak döneme ait finansal tablolar bağımsız denetime tabi tutulmamış ise bağımsız denetim raporunda bu tabloların bağımsız denetime tabi tutulmadığı belirtilmelidir. Ayrıca, finansal tabloların dipnotunda da bağımsız denetime tabi tutulmayan hesaplar hakkında açıklama yapılmalıdır. Bu durum, bağımsız denetçinin denetlenen hesap dönemine ait açılış bakiyeleri ile ilgili uygun yöntem ve teknikleri uygulama yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

  (2) Bağımsız denetçi tarafından bağımsız denetime tabi tutulan hesap dönemine ait açılış bakiyelerinde önemlilik arzdedecek bir hata bulduğunda banka yönetiminden bu tutarları düzeltmesi talep edilir. Banka yönetiminin bu öneriyi reddetmesi halinde bu durum raporda belirtilir.

  ONİKİNCİ BÖLÜM : Sınırlı Denetim

  Sınırlı denetim

  Madde 54- (1) Finansal tabloların yayımlanması zorunluluğu olan ara dönemler itibarıyla bankaca düzenlenen konsolide ve konsolide olmayan finansal tablolar, tam kapsamlı denetime tabi tutulmaz. Sınırlı denetim ilkeleri çerçevesinde denetlenen ara dönem finansal tabloları ile ilgili bir denetim görüşü bildirilmez, ancak, yayımlanan finansal tablolarda, finansal tabloların yetkili denetim kuruluşunca sınırlı denetime tabi tutulduğu hususunun belirtilmesi şarttır.

  (2) Sınırlı denetimde, yetkili denetim kuruluşunca önceki hesap dönemi sonu itibarıyla esas alınan önemlilik düzeyi dikkate alınarak ve 33 üncü maddede belirtilen denetim tekniklerinden ağırlıklı olarak bilgi toplama ve analitik inceleme teknikleri kullanılarak bağımsız denetim gerçekleştirilir.

  Sınırlı denetim için gerekli koşullar

  Madde 55- (1) Sınırlı denetim yapılabilmesi için, yetkili denetim kuruluşu ile bankanın denetim sözleşmesi akdetmiş olması zorunludur. 21 inci maddede belirlenen asgari sözleşme hükümlerine ilaveten bağımsız denetim sözleşmesine, sınırlı denetim yapılması halinde;

  a) Bankaca herhangi bir kısıtlama olmaksızın sınırlı denetimin yürütülmesi için gerekli olan tüm kayıt, belge ve diğer bilgilere ulaşma imkânının sağlanacağına,

  b) Yetkili denetim kuruluşunca yürütülecek bağımsız denetim çalışmasının muhtemel hataları, Kanun ve ilgili mevzuat dışı işlem ve eylemleri veya usulsüzlükleri açığa çıkaracağına dair güvence verilemeyeceği ve denetim görüşünün bildirilmeyeceğine

  ilişkin hükümler konulmalıdır.

  Sınırlı denetimin planlanması

  Madde 56- (1) Bankanın organizasyon yapısı, iç kontrol ve muhasebe sistemleri, aktif, pasif, gelir ve gider kalemlerinin içeriklerini kapsayan bilgilerin güncelleştirilmesi sonrasında bu Yönetmeliğin altıncı bölümünde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sınırlı denetim planlanır.

  Sınırlı denetimde belgeleme

  Madde 57- (1) Yetkili denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler sınırlı denetimde bu Yönetmeliğin sekizinci bölümünde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde belgelendirme yapmakla yükümlüdür.

  Sınırlı denetim raporu

  Madde 58- (1) Bağımsız denetçi önceki hesap dönemi sonuna ilişkin bağımsız denetim raporunun düzenlendiği tarihten sonra meydana gelen, finansal tablolar üzerinde etkisi olabilecek ve düzeltme kaydı veya açıklama gerektiren olayları da inceler ve bunları ilk sınırlı denetim raporunda belirtir. Ancak, bağımsız denetçinin denetim sözleşmesinde aksi bir hüküm bulunmadıkça, sınırlı denetim raporunun düzenlendiği tarihten sonra meydana gelen olayları saptamaya yönelik herhangi bir denetim çalışması yapma zorunluluğu yoktur.

  (2) Sınırlı denetime tabi tutulan finansal tabloların önemlilik arzedecek ölçüde yanlışlıklar içerdiği sonucuna ulaşılması halinde, bu bilgiler üzerinde makul bir güvence belirtebilmek veya raporda değişiklik yapılmasının gerekli olduğunu teyit edebilmek için ek denetim yöntemleri uygulanarak yanlış beyanın kaynağının tespit edilmesi ve sınırlı denetim raporunun bu hususlar dikkate alınarak düzenlenmesi zorunludur.

  (3) Sınırlı denetim raporunda yetkili denetim kuruluşunca sınırlı denetim yapıldığı ek-16A, ek-16B, ek-16C ve ek-16D'de yer alan örneklere uygun olarak belirtilerek;

  a) Sınırlı denetime tabi tutulan finansal tabloların doğru bir biçimde düzenlendiği, finansal raporlamaya ilişkin düzenlemelere uygun olduğu, doğru bir görüş sağlamadığına dair önemli bir hususa rastlanmadığı veya,

  b) Sınırlı denetime tabi tutulan finansal tabloların finansal raporlamaya ilişkin düzenlemelere uygun olmadığı, doğru bir görüş sağlamadığına dair önemli bir hususa rastlanması durumunda finansal tabloların doğru yansıtılmasına engel teşkil ettiği düşünülen hususlar ve bu hususların finansal tablolar üzerindeki muhtemel rakamsal etkileri, belirlenmesi mümkün olmayan durumlar dışında gösterilmek suretiyle, finansal tabloların finansal raporlamaya ilişkin düzenlemelere uygun olmadığı, gerçek ve doğru bir görüş sağlamadığı ya da,

  c) Önemlilik arzedecek ölçüde bir sınırlama bulunuyorsa, bu sınırlama ile birlikte sınırlama olmaması durumunda finansal tablolarda yapılması gerekecek düzeltme kayıtları da dikkate alınarak sınırlamanın muhtemel etkisi, bağımsız denetçinin hiçbir derecede güvence sağlayamayacağı kadar önemlilik düzeyi yüksek ve kapsamlı bir boyutta ise finansal tabloların finansal raporlamaya ilişkin düzenlemelere uygun olmadığı, doğru bir görüş sağlamadığı

  şeklinde bir değerlendirme yapılır.

  (4) Sınırlı denetim raporu aşağıdaki hususları içerecek şekilde düzenlenir:

  a)  Başlık,

  b) Raporun sunulduğu merci,

  c) Giriş paragrafı,

  1) Sınırlı denetime tabi tutulan finansal tablolar ve bunların hangi döneme ait olduğuna ilişkin açıklama,

  2) Bankanın ve yetkili denetim kuruluşu ile bağımsız denetçilerin yükümlülüklerine ilişkin açıklama,

  ç) Sınırlı denetimin içeriğinin açıklandığı paragraf,

  1) Sınırlı denetimin, bu Yönetmelik ve ilgili düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirildiğine ilişkin açıklama,

  2) Sınırlı denetimin ağırlıklı olarak bilgi toplama ve analitik denetim teknikleri ile yapıldığına ilişkin açıklama,

  3) Yapılan çalışmaların tam kapsamlı denetime kıyasla daha az güvence sağladığının ve tam kapsamlı bir denetim görüşü vermediğine ilişkin açıklama,

  d) Yapılan çalışma sonucunda sınırlı bir güvence sağlanmış olduğunu belirten ifade,

  e) Sınırlı denetim raporunun tarihi,

  f) Yetkili denetim kuruluşunun ticaret unvanı ve adresi,

  g) Sorumlu ortak başdenetçinin imzası, adı ve soyadı ile unvanı.

  ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Diğer Hükümler

  Özel amaçlı bağımsız denetim raporu

  Madde 59- (1) Özel amaçlı bağımsız denetime başlamadan önce, Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanmasına ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılacak denetim hariç olmak üzere, banka ile yetkili denetim kuruluşu arasında bağımsız denetimin türü ve düzenlenecek rapora ilişkin olarak sözleşme yapılması zorunludur. Banka yönetim kurulunca kararlaştırılan özel amaçlı bağımsız denetim yaptırılacak yetkili denetim kuruluşu ile akdedilecek bağımsız denetim sözleşmesi 20 nci ve 21 inci maddeler esas alınarak düzenlenir.

  (2) Kurum özel amaçlı denetimin bankanın yıllık ve ara denetimlerini gerçekleştiren yetkili denetim kuruluşu dışındaki bir başka yetkili denetim kuruluşu tarafından yapılmasını talep etmeye yetkilidir.

  (3) Özel amaçlı bağımsız denetimin konusuna göre uygulanacak denetim stratejisi ve teknikleri bu Yönetmeliğin yedinci bölümünde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde belirlenir.

  (4) Sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini de alarak, özel amaçlı denetim süresince elde ettiği denetim kanıtlarından ulaşılan sonuçları değerlendirir ve görüşünü içeren bir rapor düzenler.

  Bağımsız denetim raporlarının bildirimi

  Madde 60- (1) Bankaların finansal tablolarının onaylanması ve bağımsız denetim raporunun düzenlenmesi aynı yetkili denetim kuruluşunca yapılır. Düzenlenen bağımsız denetim raporlarının bir örneği, yetkili denetim kuruluşunu temsil ve ilzama yetkili olanların imzasını taşıyan bir yazı ekinde ivedi olarak bankanın yönetim kuruluna iletilmek üzere banka denetim komitesine verilir.

  (2) Hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenen bağımsız denetim raporları, ilgili bulunduğu hesap dönemine esas finansal tabloların görüşüleceği genel kurul toplantısından en az onbeş gün önce pay sahiplerinin emrine hazır bulundurulur ve genel kurulda okunur.

  (3) Birinci fıkra çerçevesinde banka yönetim kuruluna sunulan,

  a) Hesap dönemi sonuna ilişkin bağımsız denetim raporları Nisan ayı sonuna kadar konsolide bağımsız denetim raporları ile birlikte,

  b) Ara dönemler itibarıyla düzenlenen bağımsız denetim raporlarından konsolide olmayanlar ilgili dönem sonunu izleyen kırkbeş gün içinde, konsolide olanlar ise yetmişbeş gün içinde,

  banka denetim komitesince Kuruma ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına gönderilir.

  (4) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/22.md.) Arızî hallerde bağımsız denetim raporlarının Kuruma gönderilmesine ilişkin ek süre vermeye Kurum yetkilidir.

  Mesleki sorumluluk sigortasının tazmini

  Madde 61-(1) (Değişik fıkra: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/23.md.) Yetkili denetim kuruluşunun veya istihdam ettiği bağımsız denetçilerin kusuruna bağlı olarak finansal tabloların güvenilirliğini önemlilik arzeden ölçüde etkileyecek hususların ortaya çıkması halinde Kurum ya da mevduat ve katılma hesabı sahipleri veya finansal tablo kullanıcıları, yetkili denetim kuruluşundan veya ilgili sigorta şirketinden Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ve 26 ncı maddenin onbirinci ve onikinci fıkralarında belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yaptırılan mesleki sorumluluk sigortasının tazmini talebinde bulunmaya yetkilidir.

  ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Çeşitli ve Son Hükümler

  Açık olmayan hallerde uygulanacak esaslar

  Madde 62- Bu Yönetmelikte açıklık olmayan hallerde sırasıyla; 13/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Kanun uyarınca ilgili meslek kuruluşunca belirlenen ilkeler ve standartlar ile uluslararası denetim standartlarında ve Avrupa Birliği düzenlemelerinde benimsenen esaslar uygulanır.

  Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

  Madde 63- (1) 31/1/2002 tarihli ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Denetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik ile Bağımsız Denetim Yapacak Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Yetkilerinin Geçici veya Sürekli Olarak Kaldırılması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

  İntibak süresi

  Geçici Madde 1 - (Değişik madde: 24/07/2007- 26592 S.R.G Yön/24.md.)

  (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yetkilendirilmiş olan bağımsız denetim kuruluşları bu Yönetmelik hükümlerine tabi olup, Yönetmeliğin 2 numaralı ekinde yer alan taahhütnameyi, bunların ortakları ile denetçi yardımcısı ve stajyer denetçi dışındaki bağımsız denetçilerinin Yönetmeliğin 6, 7, 8, 9 ve 10 numaralı eklerinde yer alan beyanları doldurarak 31/12/2007 tarihine kadar Kuruma göndermeleri zorunludur.

  Azami süre

  Geçici Madde 2- (1) 31/1/2002 tarihli ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Denetim Yapacak Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Yetkilerinin Geçici veya Sürekli Olarak Kaldırılması Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesine istinaden bankaların bağımsız denetim sözleşmesi imzaladıkları farklı ortaklık ve bağımsız denetçi kadrosuna sahip olmakla birlikte yurt içi veya yurt dışındaki aynı bağımsız denetim şirketi ile hukuki bağlantısı bulunan yetkili denetim kuruluşları da 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirlenen azami süreye dahil edilir.

  (2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yetkili denetim kuruluşu ile imzalanan bağımsız denetim sözleşmesi uyarınca bağımsız denetçinin denetim faaliyetinde bulunduğu süre, 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirtilen beş yıllık sürenin hesaplanmasında dikkate alınır.

  (3) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yetkilendirilmiş denetim kuruluşlarının bağımsız denetim faaliyetinde bulundukları süre, 12 nci maddenin onbirinci fıkrasında belirtilen sekiz yıllık sürenin hesaplanmasında dikkate alınır.

  (4) Bu Yönetmeliğin yayım tarihinden önce yetkilendirelen kuruluşlar için Yönetmeliğin 19 uncu maddenin birinci fıkranın (e) bendinde belirtilen süre Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren uygulanır.

  Yürürlük

  Madde 64- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

  Yürütme

  Madde 65- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.

  Ekleri html olarak görmek için fihristi kullanınız.

 

SIK SORULANLAR
BİLGİ EDİNME
TÜKETİCİ KÖŞESİ
ÜCRETSİZ AVUKATLIK
HUKUK EĞİTİMİ
 
Üyelik işlemleri
 
K.Adı
Parola
            
      Şifremi Unuttum
      Üye Ol
Hukuk Arama Motoru
Hukuk Anketi
Reklam Alanı






Zirve100