Sanayi ve Ticaret Bakanlığından:

  Resmi Gazete Tarihi : 24/10/2007

  Resmi Gazete Sayısı : 26680

  BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

   Madde 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek üzere, sağlık ve çevrenin korunması amacıyla, araçların sıkıştırma ateşlemeli motorlarından çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticilerine ve araçlarda kullanılan doğal gaz veya sıvılaştırılmış petrol gazı ile çalışan pozitif ateşlemeli motorlardan çıkan gaz halindeki kirleticilerin emisyonlarına karşı alınacak tedbirler kapsamında motorların ve bu motorların yerleştirildiği araçların belgelendirilmelerine ilişkin hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektir.

   Kapsam

   Madde 2 - (1) Bu Yönetmelik;

   a) Karayolunda kullanılan araçların sıkıştırma ateşlemeli (dizel) motorlarına ve doğal gaz veya LPG kullanan pozitif ateşlemeli motorlarına ayrı teknik ünite olarak AT tip onayı belgesi ve bu motorların yerleştirildiği, 24/9/2003 tarihli ve 25239 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Motorlu Araçların Motorlarından Çıkan Gazların Havayı Kirletmesine Karşı Alınacak Tedbirlerle İlgili Tip Onayı Yönetmeliğine (70/220/AT) göre tip onayı verilmiş olan N1, N2 ve M2 sınıfındaki araçlar ile teknik olarak müsaade edilen azami yüklü kütlesi 3,5 tondan küçük veya eşit M1 sınıfındaki araçlar hariç olmak üzere, araçlara AT tip onayı belgesi veya ulusal tip onayı belgesi verilmesine ilişkin hususları,

   b) Sıkıştırma ateşlemeli motorlarla donatılan bütün motorlu araçlar ile doğal gaz veya LPG yakıtlı pozitif ateşlemeli motorla donatılan bütün motorlu araçların gaz ve parçacık halindeki kirleticileri, araç üzerinde teşhis (OBD) sistemleri, emisyon kontrol cihazlarının faydalı ömrü ve kullanımdaki araçların/motorların uygunluğu ile ilgili hususları

   kapsar.

   Dayanak

   Madde 3 - (1) Bu Yönetmelik;

   a) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesine dayanılarak,

   b) Avrupa Birliğinin 2005/55/EC direktifi ve bunu değiştiren 2005/78/EC 2006/51/EC ve 2006/81/EC direktiflerine paralel olarak

   hazırlanmıştır.

   Tanımlar

   Madde 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;

   a) Araç: Teknik olarak müsaade edilen azami yüklü kütlesi 3,5 tondan küçük veya eşit M1 sınıfındaki araçlar hariç, sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen, MARTOY'un Ek II'sinde tarif edilen herhangi bir aracı,

   b) Güçlendirilmiş çevre dostu araç (EEV): Yönetmeliğin Ek I'inin 6.2.1 numaralı paragrafında belirtilen çizelgelerin C satırında belirtilen müsaade edilen emisyon sınır değerlerine uygun olan bir motorla tahrik edilen aracı,

   c) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

   ç) MARTOY: Avrupa Topluluğunun 70/156/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmi Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini,

   d) R-49: Motorları konusunda motorlu araçların onayı ile ilgili 49 numaralı Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Regülasyonunu,

   e) Sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motor: MARTOY'un 4 üncü maddesinde tarif edilen ayrı teknik ünite olarak tip onayı verilebilen, bir aracın tahrikine neden olan kaynağı

   ifade eder.

  İKİNCİ BÖLÜM : Uygulama Usul ve Esasları

   Madde 5 - (1) Tip onayı belgesi başvurularına ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

   a) Tip Onayı Belgesi başvuruları, tanıtım paketi içinde tanıtım fihristine uygun olarak düzenlenmiş tanıtım dosyasıyla birlikte Ek I'de belirtildiği şekilde imalatçı tarafından Onay Kuruluşuna yapılır. Tanıtım paketi başvurudan itibaren onayın verildiği veya reddedildiği tarihe kadar Onay Kuruluşunun incelemesine açıktır.

   b) Belirli bir araç veya ayrı teknik ünite ile ilgili tip onayı belgesi başvuruları, ancak bir onay kuruluşuna yapılabilir. Başvuru sahibi, başka bir ülkenin onay kuruluşuna başvuruda bulunmadığını bir yazı ile Onay Kuruluşuna bildirir.

   c) Onaylanacak her tip için ayrı bir başvuru yapılır.

   Tip onayı işlemleri

   Madde 6 - (1) Tip onayı işlemleri aşağıda belirtilmiştir.

   a) Onay Kuruluşu, Yönetmeliğin şartlarını sağlayan motor tipine veya grubuna ve araç tipine Ek VI'da örneği bulunan AT tip onayı belgesini ve AT tip onayı numarasını verir.

   b) Onay Kuruluşu, Yönetmeliğin şartlarını sağlayan araç tipine Ek VI'da örneği bulunan AT tip onayı belgesini veya ulusal tip onayı belgesini verir.

   Eşdeğer belgeler

   Madde 7 - (1) Motorları konusunda motorlu araçların onayı ile ilgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun R-49 numaralı Regülasyonunun son versiyonu ile 9 uncu maddede belirtilen uygulama tarihlerinde yürürlükte bulunan Yönetmeliğin son versiyonu eşdeğer olup, alternatif olarak anılan Regülasyona göre verilen tip onayı belgeleri eşdeğer olarak kabul edilir.

   Teknik servisler

   Madde 8 - (1) Teknik servis olarak, EN 17025 veya eşdeğer ulusal veya uluslararası standartları haiz, deney ve analizleri yapabilecek laboratuvarı ve/veya teknik imkanları bulunan resmi ve özel kurum ve kuruluşlar, yapılacak protokolle belirlenecek şartlar çerçevesinde görevlendirilebilir. Teknik servisler, Onay Kuruluşunun müsaadesi ile deneyleri kendi laboratuarları dışında aynı özelliklere haiz laboratuvarlarda yaptırabilir. Görevlendirilen teknik servisler Bakanlığın intenet sitesinde yayımlanır.

   Yükümlülükler ve uygulama takvimi

   Madde 9 - (1) Yükümlülükler ve uygulama takvimine ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

   a) Yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motor tipleri için ve sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipleri için, özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmadığında, ilk defa tip onayı belgesi alacak araçlar ve motorlar için MARTOY'un 6 ncı maddesine göre AT tip onayı verilmez.

   b) 1/1/2008 tarihinden itibaren yeni ulusal tip onayı alacak araçlar 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla donatılmış ve özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması halinde ulusal araç tip onayı verilmez.

   c) 1/1/2009 tarihinden itibaren ve üçüncü ülkelere ihraç edilmesi tasarlanan araçlar ve motorlar veya kullanımdaki araçlar için değiştirilebilen motorlar hariç olmak üzere, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartların karşılanmaması durumunda ve motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda;

   1) MARTOY uyarınca tip onayı belgesi mevcut yeni araçlara veya yeni motorlara verilen uygunluk belgeleri, MARTOY'un 9 uncu maddesinin amaçları bakımından geçerli kabul edilmez.

   2) Sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar ve bu motorlarla tahrik edilen yeni araçlar imal veya ithal edilerek piyasaya arz edilemez.

   3) 1/1/2009 tarihine kadar ithal edilerek gümrüklere gelmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar ile yurt içinde imal edilmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar bu hükmün kapsamı dışındadır.

   ç) 1/10/2008 tarihinden itibaren 10 uncu ve 11 inci maddeler ile ve Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla donatılmış ve özellikle motordan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirleticiler ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda, sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorların tipleri veya sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipi için AT tip onayı verilmez.

   d) 1/1/2011 tarihinden itibaren, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII'inde belirtilen şartları karşılamayan sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motor tipleri için ve sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorla tahrik edilen araç tipleri için ve özellikle motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması halinde, ulusal araç tip onayı verilmez. 1/10/2008 ila 1/1/2011 arasında yapılacak yeni ulusal tip onayı başvurularında, (a) bendinde belirtilen onay veya teknik servislerden alınmış bu onaya eşdeğer bir rapor aranır.

   e) 1/1/2012 tarihinden itibaren, üçüncü ülkelere ihraç edilmesi tasarlanan araçlar ve motorlar veya kullanımdaki araçlar için değiştirilebilen motorlar hariç olmak üzere, 10 uncu ve 11 inci maddeler ile ve Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartların karşılanmaması durumunda ve motordan çıkan gazların ve parçacık kirleticilerin emisyonlarının ve duman opaklığının Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 satırında belirtilen sınır değerlere uygun olmaması durumunda;

   1) MARTOY uyarınca tip onayı belgesi mevcut yeni araçlara ve yeni motorlara verilen uygunluk belgeleri söz konusu MARTOY'un 9 uncu maddesinin amacı bakımından geçerli kabul edilmez.

   2) Sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar ve bu motorlarla tahrik edilen yeni araçlar imal veya ithal edilerek piyasaya arz edilemez.

   3) 1/1/2012 tarihine kadar ithal edilerek gümrüklere gelmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar ile yurtiçinde imal edilmiş olan tam veya tamamlanmamış araçlar bu hükmün kapsamı dışındadır.

   f) 10 uncu ve 11 inci maddeler ile Ek I ila Ek VIII'de belirtilen şartları sağlayan ve Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin C satırında belirtilen sınır değerlere uygun olan bir motorun, 11 inci maddeye uygun olarak, bu maddenin (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartlara uygun olduğu kabul edilir.

   g) Tip onayı sistemine göre Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafında belirtilen sınır değerlere uygun olması gereken sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorlar için aşağıda belirtilen hususlar uygulanır.

   1) Rastgele seçilmiş bütün yük koşullarında ve belirli bir kontrol alanına ait olan, 30 dakika gibi bir sürede alınan emisyon örnekleri, bu tür koşullara tabi olmayan ve belirlenmiş motor çalışma koşulları hariç, Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 ve C satırlarındaki sınır değerlerin % 100'ünden fazlasını aşmamalıdır.

   2) Hariç tutulan motor çalışma şartları ve diğer uygun şartlar, 13 üncü maddenin (a) bendine uygun olarak tanımlanır.

   Emisyon kontrol sistemlerinin dayanıklılığı

   Madde 10 - (1) Bütün tip onayları için imalatçı, Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 satırında veya B2 satırında veya C satırında belirtilen sınır değerlere atıf yapılarak, tip onaylı sıkıştırma ateşlemeli veya gaz yakıtlı motorun aşağıda belirtilen faydalı ömrü süresince bu sınır değerlere uygun olacağını göstermelidir.

   a) N1 ve M2 kategorisi araçlara takılacak motorlarda 100 000 km veya beş yıl (hangisi daha erken olursa),

   b) N2 ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 16 tonu aşmayan N3 kategorisi araçlara ve M3 kategorisi Sınıf I, Sınıf II ve Sınıf A ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 7,5 tonu aşmayan Sınıf B araçlara takılacak motorlarda 200 000 km veya altı yıl (hangisi daha erken olursa),

   c) Teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 16 tonu aşan N3 kategorisi araçlara ve M3 kategorisi Sınıf III ve teknik olarak izin verilen azamî kütlesi 7,5 tonu aşan Sınıf B araçlara takılacak motorlarda 500.000 km veya yedi yıl (hangisi daha erken olursa).

   (2) Bütün tipler için araçlara verilen tip onayları, normal kullanım şartlarında aracın normal ömrü boyunca emisyon kontrol cihazlarının düzgün çalışmasının teyidini de gerektirmelidir (düzgün olarak bakımı yapılan ve kullanılan dolaşımdaki araçların uygunluğu).

   Araç üzerinde teşhis sistemleri

   Madde 11 - (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, tip onayı alacak araçlara; Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B1 veya C satırında belirtilen emisyon sınır değerlerine atıf yapılarak, tipi onaylanan sıkıştırma ateşlemeli bir motora veya bu tür bir motorla tahrik edilen araca maddendin üçüncü fıkrasındaki B1 veya C satırında belirtilen OBD sınır değerleri aşıldığında, sürücüye bir hatanın varlığını işaret eden araç üzerinde teşhis sistemi takılmalıdır. Egzoz iyileştirme sistemlerinde OBD sistemi, aşağıdaki herhangi bir büyük fonksiyonel arızayı izleyebilir:

   a) Ayrı bir teknik ünite olarak takılması durumunda, NOx giderme sisteminin veya dizel parçacık filtresinin bir parçası olan veya olmayan bir katalitik konvertör,

   b) Bir NOx giderme sistemi (takılı ise),

   c) Bir dizel parçacık filtresi (takılı ise),

   ç) NOx giderme sistemi - dizel parçacık filtresi birleşimi.

   (2) 1/10/2008 tarihinden itibaren Yönetmeliğe göre yeni AT tip onayı alacak araçlar ve 1/10/2009 tarihinden itibaren daha önce AT tip onayı almış araçlar ile 1/1/2011 tarihinden itibaren ulusal tip onayı alacak araçlar ve 1/1/2012 tarihinden itibaren daha önce ulusal tip onayı almış araçlar için, Ek I'in 6.2.1 numaralı paragrafındaki çizelgelerin B2 veya C satırında belirtilen emisyon sınır değerlerine atıf yapılarak tipi onaylanan sıkıştırma ateşlemeli bir motora veya gazlı motora veya bu tür bir motorla tahrik edilen bir araca üçüncü fıkradaki çizelgenin B2 veya C satırında belirtilen OBD sınır değerleri aşıldığında sürücüye bir hatanın mevcudiyetini işaret eden araç üzerinde teşhis sistemi takılmalıdır. OBD sisteminde, ayrıca, motor elektronik kontrol sistemi (EECU) ve iletim elektronik kontrol ünitesi arasındaki ara yüz gibi EECU ile herhangi bir motor veya EECU'ya giriş sağlayan ve EECU'dan çıkış alan araç elektrik veya elektronik sistemleri arasında emisyon kontrol sisteminin doğru çalışmasını da etkileyecek bir ara yüz bulunmalıdır.

  (3) OBD eşik sınırları aşağıdaki gibi olmalıdır: